De ongelijke merkwaarde van Europese voetbaltclubs Case 5: De ongelijke merkwaarde van Europese voetbaltclubs

De ongelijke marktwaarde van Europese voetbalclubs Feiten : de groeiende kloof in het Europese voetbal Verklaringen : waarom worden de sterken sterker? Vragen ter overweging

1. Feiten: De groeiende kloof in het Europese voetbal Waarde van de voetbalmarkt (inkomstenzijde): Europa 15 : 6,4 mld EUR  overige UEFA 36 : 0,2 mld EUR Relatieve marktwaarde voetballanden (Deloitte & Touche 2002) : 1. Engeland 24 % 2. Italië 17 % 3. Spanje 14 % 4. Duitsland 13 % 5. Frankrijk 10 % 6. Nederland 4 % | 9. België 2 % 78 %

1. Feiten: De groeiende kloof in het Europese voetbal Omzet Europese voetbalclubs in 1999/2000 Top 5 omzet (mln. EUR) 1. Manchester United 184,8 2. Real Madrid 163,6 3. Bayern München 144,7 4. AC Milaan 141,7 5. Juventus Turijn 139,7 Top 20 : 7 Engelse, 7 Italiaanse clubs Nederland: 33ste plaats: Ajax 46 mln. EUR België: Anderlecht: 32 mln. EUR

1. Feiten: De groeiende kloof in het Europese voetbal De ongelijkheid wordt groter : sinds midden jaren ’90: sterke omzetstijging MAAR: Primera Division Spanje: 24 % groei op jaarbasis  Nederlandse eredevisie: 17 % groei op jaarbasis Grensoverschrijdende voetbalcompetities ???

2. Verklaringen: Waarom worden de sterken sterker ? Ongelijke toegang tot tv-inkomsten Toegangsmogelijkheden tot de aandelen- en kapitaalmarkt Grensoverschrijdende Europese voetbalcompetities Stadioninfrastructuur Sponsoringinkomsten Inkomsten uit merchandising

2. Verklaringen: Waarom worden de sterken sterker ? Vergelijking Europa  VS Europa : wet van de jungle VS : dirigistische benadering van de topsportsector voorbeelden : salary cap players’ draft revenue sharing gesloten competitiesysteem

Verklaring 1 : Ongelijke toegang tot tv-inkomsten Belangrijkste financieringsbron voor grote Europese voetbalclubs => bv. Italië: 54 % van de totale jaarlijkse inkomsten !  4 % in Noorwegen en Denemarken Waarom ontvangen de sterken meer tv-inkomsten? grootte binnenlandse markt => schaalvoordelen => opbod tussen televisiezenders onderhandelingen op liganiveau  clubniveau

Verklaring 1 : Ongelijke toegang tot tv-inkomsten Toekomst: sterke afhankelijkheid van deze inkomstenbron pay per view internet participaties in voetbalclubs door mediaconcerns

Verklaring 2 : Toegang tot kapitaal Beursgang om eigen vermogen te verstevigen Stevig eigen vermogen => bepalend voor externe financiering Beursgang: vooral Angelsaksisch fenomeen => sinds 1983: Tottenham Hotspurs (Londen) => vooral ’96-’97 grote golf beursnoteringen Engelse succes => continentaal Europa volgt 11/2001: 40 beursgenoteerde clubs waarvan 23 uit Engeland

Verklaring 2 : Toegang tot kapitaal De financiële merkwaarde in mln USD: 1. Manchester United UK 408,62 2. Juventus Italië 214,01 3. Glasgow Rangers Schotland 131,06 4. Arsenal Holdings UK 113,80 5. AS Roma Italië 92,02 Kleine belegger  institutionele belegger => beperkte free float (overnameangst) => illiquide aandelen => geen deel pan-Europese index => op illiquide en minder gereglementeerde aandelenmarkten Geen uitputloze financieringsbron !

Verklaring 3 : pan-Europese voetbalcompetities Belangrijkste: de Champions League Verdiensten uit C.L. 1992-2002 (in mln. EUR): 1. Duitsland 319,43 2. Spanje 317,73 3. Engeland 306,91 Redenen waarom kleinere landen achterblijven: Rol van de voorrondes voor clubs uit kleine voetballanden Herverdelingsmechanisme: geld i.f.v. afzetmarkt club

Verklaring 4 : Ticket- en abonnementinkomsten Losse kaartverkoop en abonnementen Relatief belang voor 1ste divisieclubs uit kleinere voetballanden Absolute cijfers het hoogst voor Engeland Redenen: Investeringen Engelse clubs in veiligheid en comfort stadions bv. Verhuur popconcerten, catering Uitstraling van Engelse Premier League 3. Competitie hoog  gedomineerde competities 4. Vedettencultus rond sterspelers (Beckham, Owen)

Verklaring 5 : Inkomsten uit sponsoring Relatief aandeel in jaarlijkse inkomstenstroom (Deloitte & Touche) : Gemiddeld 18 % voor de vijf grote voetballanden  Gemiddeld 35 % voor de kleinere voetbalnaties Shirtsponsoring : werken met hoofdsponsors? Manchester United & Vodafone  Real Madrid

Verklaring 6 : Inkomsten uit merchandising Sterke voetbalmerken  zwakke voetbalmerken Bijzonder lucratief: - schatting marktpotentieel merchandising WK 2002: 1,67 mld EUR - schatting marktpotentieel Engelse Premier League: 81,27 mln EUR per jaar Relatief recent, uit noodzaak diversificatie inkomstenstroom Relatief beperkt t.o.v. globale clubomzet officiële sportuitrusting  verbonden producten (fin. diensten !) Potentiële afzetmarkt ! (bv. WK 2002)

Vragen ter discussie Situeer de belangrijkste factoren die de groeiende kloof veroorzaken tussen clubs uit kleine en grote voetbalmarkten Onder welke voorwaarden is een beursnotering opportuun voor een voetbalclub? Werk de volgende stelling uit: - in het Europese topvoetbal heerst darwinisme! - de organisatie van topsporten in de VS wordt door dirigisme gekenmerkt Via welke technieken kan een club haar inkomsten uit merchandising verhogen?