Prof. dr. Kees Goudswaard Delta Lloyd Congres Pensioenvisie 2011 Haarlem, 13 oktober 2011 Faculteit der Rechtsgeleerdheid Afdeling Economie Kunnen we verder met het pensioenakkoord?
analyse van de belangrijkste veranderingen in het akkoord: pensioenleeftijd, voorwaardelijke rechten, afspraken over premie lastige punten / nog te regelen: discontovoet, de balans tussen jong en oud, invaren oude rechten, communicatie verdere discussiepunten over toekomst stelsel Inhoud
koppeling aan levensverwachting pensioenleeftijd naar 66 in 2020, 67 in 2025, waarschijnlijk 68 in 2030, … deze koppeling maakt het systeem aanzienlijk robuuster en is goed uit te leggen flexibele AOW met korting / bonus van 6,5% per jaar toch met 65 stoppen: in hoeverre wordt koopkracht- verlies gecompenseerd? Pensioenleeftijd
nadelen garanties: 1) zijn nooit keihard geweest 2) zijn duur en worden duurder en 3) met nominale garanties groot koopkrachtrisico (geldillusie) akkoord: reëel kader hanteren, rechten aanpasbaar (min én plus) aan ontwikkeling financiële markten schokken worden max. 10 jaar uitgesmeerd ruimte voor decentrale keuzes tav mate van zekerheid (beleggingsmix) Van garanties naar voorwaardelijke rechten
voorkomen dat premies automatisch verder stijgen dat betekent niet dat de premies voor altijd en overal vastliggen gooi premie-instrument niet helemaal weg, maar verwacht er niet te veel meer van (wordt steeds botter) Premies
thans: risicovrije marktrente (termijnstructuur) akkoord: maximaal verwachte rendement hoger dan risicovrije rente is logisch bij voorwaardelijke rechten, maar verwachte rendement is te hoog (verkeerde prikkels) → iets 'prudents' er tussenin Discontovoet
discontovoet van belang voor intergenarationele balans, maar er is veel meer ouderen verliezen nominale garanties, maar schokken worden verzacht rechten jongeren zullen sterker fluctueren (ook plussen uitdelen!), maar jongeren hebben niet meer de druk van inhaalpremies keuze voor egalisatiereserve is ook van belang nieuwe toezichtskader (ftk 2) moet zo worden ingericht dat hervorming intergenerationeel fair is Oud versus jong
akkoord: invaren oude rechten in nieuwe contracten wenselijk (anders uitvoering en toezicht erg complex) juridisch probleem bij verplicht collectief invaren (eigendomsrecht EVRM) als niet verplicht, dan individuele keuze voor oud of nieuw? SZW voert nader onderzoek uit Van oud naar nieuw
communicatie moet beter helderheid over waarde van de aanspraken en de mate van onzekerheid daarin (bandbreedte) laat zo goed mogelijk de koopkracht van het pensioen zien Communicatie
er moet nog veel gebeuren en worden uitgewerkt (invaren, discontovoet, buffers, preciese aanpas- singsmechanisme aan schokken, communicatie) maar pensioenakkoord vormt een goede en belangrijke stap naar toekomstbestendig stelsel dat betekent niet dat er geen verdere veranderingen zullen gaan optreden Huidige stand
van doorsneesysteem naar degressieve opbouw? van verplichte aansluiting naar meer keuzevrijheid? naar (veel) minder pensioenfondsen? verbreding: een tweede pijler pensioen voor alle werkenden? versmalling: verplicht sparen (met solidariteit) tot een bepaalde inkomensgrens? Discussiepunten toekomst pensioen