Reformatie 16e eeuw Humanisten willen de macht van de kerk terugbrengen tot religieuze zaken en het staatskundige gezag in Italië herstellen Het woord humanist ontstond in de vijftiende eeuw als een studentenwoord voor een docent aan de universiteit die les gaf in de studia humanitatis, de menswetenschappen. Dit was een antieke Romeinse uitdrukking, die een academisch pakket van vijf vakken in het bijzonder aanduidde:  grammatica,  retorica,  poëzie,  ethiek, geschiedenis. misstanden in de kerk: aflatenpraktijk, heiligen- en relikwieënverering, uiterlijk vertoon van ceremoniën

1517 Luther die zijn stellingen tegen de deur van de kerk in Wittenberg spijkerde 1540 Calvijn Protestantisme versus het Rooms Katholieke geloof Concilie van Trente hervormings besluiten Kerkelijke kunst moet voortaan de oude macht van het RK geloof uitstralen De nieuwe kunstopdrachten staan in teken van de RK kerk

Contra reformatie aanzet tot Barok Het woord 'Barok is afgeleid van het Portugese woord 'barocco‘ en betekent onregelmatig gevormde parel. De Barok is ontstaan in Italië met Rome als centrum Algemene Kenmerken van de Barok: In de Renaissance is het zo dat 1 persoon heel belangrijk is. Het individu. In de Barok stijl is de groep veel belangrijker. De kunsten werken samen om één mooi geheel te krijgen van kunstwerken. Bij de Barok is de aandacht op God gericht, bij de Renaissance was de aandacht juist op de mens gericht. De Barok is dynamisch. Heel bewegelijk. In schilderijen zie je mensen, alle richtingen uitgaan. Het ziet er bewegelijk uit. Het gevoels- en verbeeldingsleven staat op de voorgrond.

1503 start bouw Bramante Rafaël/Sangallo 1546-1564 Michelangelo 1590 koepel af Voorplein Bernini Hoofdaltaar Vierstromenfontein riviergoden Donau, Rio Plata, Ganges, Nijl Symboliek: God in verband brengen met vruchtbaar water dat de aarde overspoelt

Bernini 1598-1680

Rococo Na dood van Lodewijk XIV (1715) gaat de adel terug naar Parijs Ontstaan van stadsplaleizen Rococo afgeleid van rocaille= onregelmatige schelp overdrevenheid elegante versieringen veel bladgoud pastelkleuren asymmetrie

Muziek De Barok is een (muziek)stijl uit de periode 1600-1750. De muziek kun je als volgt omschrijven: onregelmatig, grillig, vreemd gevormd of overladen. Instrumenten Instrumentale ensembles worden zelfstandig. Ze bestaan uit strijkers en/of blazers (hobo, fagot, fluiten, trompet). Er ontstaat een echte instrumentale muziek los van de vokale modellen. Componisten krijgen steeds meer oor voor de specifieke technische mogelijkheden van de instrumenten. Het orgel (geestelijke muziek) en clavecimbel (wereldlijke muziek) bereiken in de Barok een hoogtepunt in hun ontwikkeling  

clavecimbel Het is het grootste toetsinstrument met getokkelde snaren. Door een toets in te drukken, tokkelt een kleine pen de snaar en dat was nou net ook het nadeel: Je kon er niet "gevoelig” op spelen. Bij een piano klinkt een toon harder, naarmate je harder op een toets slaat.  (Dat heet "aanslaggevoelig") een klavecimbel klinkt altijd hetzelfde. Het is wel een mooie klank: het heldere, zuivere geluid maakte van het clavecimbel een populair solo- en begeleidings- instrument dat ook zeer geliefd was bij de componisten uit de 17e en 18e eeuw. Het instrument speelde een belangrijke rol in het barokorkest. 

YouTube - G.F. Händel - Suite 5 in E - air 'Harmonious Blacksmith'

Componisten: Italië Monteverdi (1567-1643) Vivaldi (1680-1743) Nederland Jan Pietersz. Sweelinck (1562-1621) Frankrijk Jean Baptiste Lully (1632-1687) Jean Philippe Rameau (1683-1764) Engeland Henri Purcell (1658-1759) George Friedrch Händel (1685-1759) Duitsland Johann Sebastian Bach (1685-1750)

YouTube - Monteverdi - Orfeo - Rosa del ciel 1598 eerste opera Daphne in Florence opgevoerd (Humanisten) Terug naar de originele klassieke theatercultuur. Polyfonie en monodie-verstaanbaar zingen Enkele jaren later LÒrfeo, eerste volwassen opera Volledig orkest (40 musici) Ouverture, balletten, melodische recitatieven, voorloper van het Leit-motiv Strek variërende dekors (idylle, hel, hemel) Lieto fine= happy ending .

In de eerste plaats vergrootte hij de uitdrukkingskracht van dat recitatief. Hij zorgde voor een enorme stilistische variatie in de monodie, die in feite weinig meer van doen had met het pure recitatief. De expressieve kracht en de gewaagde harmonieën waren revolutionair. In de tweede plaats combineerde hij oude en bestaande muzikale vormen met nieuwe. De muziek van L'Orfeo is een mengeling van enerzijds monodie en recitatief, en anderzijds liedkunst, madrigaalkunst en instrumentale gedeelten, welke laatste veelal op dansritmes gebaseerd zijn en als balletten kunnen fungeren.

In de republiek van de Verenigde Nederlanden was Constantijn Huygens een bewonderaar van Monteverdi. Dichter, geleerde, componist, diplomaat en diplomaat en overtuigd calvinist. WAAROM IS DEZE MUZIEK ONACCEPTABEL VOOR DE CALVINISTISCHE EREDIENST? YouTube - 4. Monteverdi: Vespro della Beata Vergine / Savall

• De calvinisten vonden dat erediensten in de eigen taal gehouden moesten worden (Gods Woord zou in het Latijn voor de gelovigen onverstaanbaar zijn). • Deze muziek zou uitgevoerd moeten worden door geschoolde musici; het zingen van psalmen en gezangen door anderen dan de calvinistische kerkgangers zelf, was niet toegestaan. • In de calvinistische kerk zijn instrumenten verboden, zelfs het orgel was lange tijd taboe. • De uitbundige concerterende stijl werd ongepast gevonden voor de sobere calvinistische

YouTube - Straesser: Madrigalen - Erasmus Kamerkoor Recitatief: gezongen spraak; zang in spreekstijl; het recitatief wisselt in cantaten, oratoria, opera's de gezongen gedeelten (aria's enz.) af; het kan begeleid of onbegeleid zijn. Madrigaal: meerstemmige vocale compositie op niet religieuze tekst; beleefde zijn bloeitijd van de 14de tot de 17de eeuw; lett. herderszang. Basso continuo doorgaande generale begeleidende bas Monodie 1. éénstemmig gezang, met name de gezangen uit de oudheid, het Gregoriaans, de gezangen der troubadours e.d. 2. de harmonisch begeleide eenstemmigheid waarbij alle expressie in één stem gelegd is terwijl de andere stemmen tot akkoorden samengetrokken zijn.

YouTube - Vivaldi Four Seasons - I Musici 1988 YouTube - Bach - Brandenburg Concertos No.3 - i: Allegro Moderato gregoriaans YouTube - Adam de la Halle: Qui a droit veut amours servir YouTube - Josquin des Prez- Missa Pange Lingua, Kyrie Eleison Monodie YouTube - Laudate Dominum in sanctis eius – Jaroussky Madrigaal YouTube - Green Valley High School Madrigal/Chamber Choir - Venite exultemus (Jan Sweelinck)

Personificatie: een persoon staat symbool voor een bepaald begrip Personificatie: een persoon staat symbool voor een bepaald begrip. Vrouwe Justitia staat voor het onpartijdige recht, De duivel staat voor het kwaad. Allegorie: In een allegorie worden allerlei eigenschappen en gebeurtenissen (geboorte, dood) op symbolische wijze verbeeld, hierbij wordt gebruik gemaakt van van personificaties. Vrouwenfiguur als smaak is personificatie. Later voorwerpen zelf de zintuigen: bijv. muziekinstrument als gehoor.

Hofdans N b