1 Perso presentatie Zet je licht op groen voor zorginnovatie

2 Perso presentatie Zorginnovatie in welzijn Koen Hermans LUCAS, Centrum voor zorgonderzoek en consultancy Innovatiedagen voorjaar 2010

3 Perso presentatie Zorginnovatie in Welzijn is een project van het Vlaams Welzijnsverbond, Zorgnet Vlaanderen,, Cera, Weliswaar en Lucas

4 Perso presentatie Inhoudelijk vertrekpunt Samenleving in verandering Nieuwe doelgroepen en behoeften : interculturalisering, chronische ziekten, vergrijzing, nieuwe aandoeningen, nieuwe kennis… Technologische ontwikkelingen Budgettaire situatie  Innovatie lijkt wenselijk en noodzakelijk

5 Perso presentatie Misvattingen over innovatie Innovatie is altijd technologisch: linklink Bestaan er nog wel nieuwe ideeën? Kloof tussen discours en praktijk Nogal wat modetermen in de welzijns- en gezondheidszorg Niet altijd even gemakkelijk te realiseren Innovatie begint pas na het idee ideeën valoriseren en realiseren Innovatie is geen opgave voor de koplopers  Innovatie als proces

6 Perso presentatie Zijn voorzieningen wel klaar om te innoveren? the greater the potential of an idea, the harder it is to find anyone willing to try it (Berkun) Weerstand is menselijke reactie op verandering Vaak gehoorde reacties: –We hebben dat al geprobeerd –We hebben daar geen tijd voor –De directie wilt niet mee –De teams willen niet mee –De partners willen niet mee  Belang van innovatieve capaciteit

7 Perso presentatie Zijn gebruikers er klaar voor? Gebruikers zelf aan het woord: –Meer keuzemogelijkheden –Meer informatie –Dialogische zorg en partnerschap –Betrek gebruikersorganisaties  Gebruikersparticipatie

8 Perso presentatie Drie doelstellingen van het project zorginnovatie 1.Gedragen definitie van zorginnovatie 2.Diagnose-instrument 3.Innovatiemethodiek

9 Perso presentatie Werkwijze 1.Analyse van wetenschappelijke literatuur 2.Interviews met Vlaamse innovatoren en koplopers 3.Klankbordgroep 4.Eerste congres in september Betrekken van gebruikers in klankbordgroep 6.Vertaling van inzichten naar instrumenten 7.Testen van instrumenten in vijftal voorzieningen 8.Praktijkboek ‘Zet je licht op groen voor zorginnovatie’ 9.Begeleiding in 6 cases 10.Ontwikkeling vormingsprogramma

10 Perso presentatie Werkwijze 2 Vanuit meta-perspectief: 3 types van kennis 1.Wetenschappelijke kennis 2.Professionele kennis 3.Ervaringskennis van gebruikers

11 Perso presentatie De definitie van zorginnovatie Een initiatief om anders en vernieuwend zorg te verlenen als proactief antwoord op huidige en toekomstige uitdagingen in de zorg en in de samenleving gestuurd door de participatie van de gebruiker de creatie, de transfer en de valorisatie van nieuwe kennis netwerken in en over de grenzen van de welzijnszorg met als resultaat een duurzaam transformatieproces op gang brengen Gebruikersgerichte zorg op duurzame wijze realiseren

12 Perso presentatie Essentiële kenmerken van zorginnovatie Ten goede van gebruiker Primaire processen als wervend kader Vernieuwend = nieuw voor organisatie en/of gebruikers Nieuwe doelgroepen en vormen van dienstverlening Pro-actief: –systemen inbouwen om te anticiperen op veranderingen –Basisvoorwaarden realiseren Zorginnovatie = leren, participeren en samenwerken

13 Perso presentatie Aan de slag met de innovatiemethodiek Renilt Vranken LUCAS, Centrum voor zorgonderzoek en consultancy Innovatiedagen voorjaar 2010

14 Perso presentatie Aan de slag met de innovatiemeter Hoe ga je rond zorginnovatie aan de slag ?

15 Perso presentatie Aan de slag met de innovatiemeter Drie kapstokken 1.Meten is weten 2.Zorginnovatoren zijn sterk in leren, participatie en samenwerken 3.Zorginnovatie is werken aan resultaten voor de gebruiker

16 Perso presentatie Aan de slag met de innovatiemeter 1.Meten is weten! Met de innovatiemeter test de innovatieve capaciteit van je voorziening! 2.Zorginnovatoren zijn sterk in leren, participatie en samenwerken! Met de innovatiehefbomen ga je samen aan de slag voor meer innovatieve capaciteit in je voorziening! 3.Zorginnovatie is werken aan resultaten voor de gebruiker! Met de beslissingshulp uitdagingen en de checklist zorginnovatie zet je samen de schouders onder concrete innovaties!

17 Perso presentatie De innovatiemeter Test de innovatieve capaciteit van je voorziening! Basisvoorwaarden Teams Leiderschap Netwerken Hefbomen Leren Participatie Samenwerken

18 Perso presentatie De innovatiemeter Basisvoorwaarden Over: teams, leiderschap en netwerken Resultaten: rood, oranje, geel, groen Advies: zet in op Kwaliteitszorg en Organisatieontwikkeling Zorginnovatie

19 Perso presentatie De innovatiemeter De starter Hefbomen Over: leren, participatie, samenwerken Resultaten: starter, gangmaker, …, innovator? Advies: maak gebruik van de hefboom Leren Participatie Samenwerken

20 Perso presentatie De innovatiemeter Waar: Wat: hoe ervaar jij de basisvoorwaarden en hefbomen in jouw voorziening? Doel: zicht krijgen op hoe de eigen voorziening ervaren wordt vanuit meerdere perspectieven Wie: voor leiders, teams en gebruikers Hoe: elektronisch, papier, individueel, groep, … Nodig: min. 15 à 30 minuten Resultaat: onmiddellijk resultaat + richtinggevend advies Ook mogelijkheid van voorzieningenrapport

21 Perso presentatie Interactieve sessie Basisvoorwaarden als noodzaak? -Focus op werking van teams, leiders en netwerken -Centrale stelling : -Indien basisvoorwaarden niet aanwezig zijn, kan je niet innoveren -Stemt deze omschrijving overeen met je eigen beeld van een innovatieve organisatie? -Bekijk eerst individueel de basisvoorwaarden -Bespreek in duo -Rondetafel

22 Perso presentatie De innovatiehefbomen Van starter Tot innovator Samen aan de slag voor meer innovatieve capaciteit!

23 Perso presentatie De innovatiehefbomen Leren: het ontdekken, opdoen, creëren, uitwisselen en toepassen van nieuwe kennis en nieuwe ervaringen, zodat ze ten goede komen aan de gebruiker. Participatie: de actieve deelname van gebruikers, familieleden en gebruikersorganisaties op het vlak van de hulpverlening, de organisatie van de zorg en het zorgbeleid Samenwerken: meerdere partners vormen netwerken én ontwikkelen initiatieven over de traditionele (sector-) grenzen heen rond een gedeelde bekommernis in en rond de zorg waarbij de gebruiker centraal staat.

24 Perso presentatie De innovatiehefbomen 3 hefbomen: leren, participatie en samenwerken  Blik naar buiten en naar de toekomst  Systematische aanpak 5 à 6 thema’s met meerdere items Voorbeeld: Gebruikersparticipatie Thema 1: Dialoog als vertrekpunt Thema 2: Toegang tot informatie Thema 3: Gebruiksvriendelijke procedures Thema 4: Respect, privacy en deskundigheid Thema 5: Overleg en samen beslissen Thema 6: Feedback gezocht! 2 scores: ik ervaar dit ook zo – ik ervaar dit niet zo

25 Perso presentatie De innovatiehefbomen Het programma Werkblok 1: Verkennen en uitwisselen -De deelnemers vullen de hefboom individueel in -Uitwisseling van ervaringen en scores, per item in subgroep Werkblok 2: Samen scoren per ITEM -De subgroepen bepalen hun scores per item -De subgroepen bepalen drie TOP-items en drie FLOP-items -De subgroepen brengen verslag uit aan elkaar Werkblok 3: Prioriteiten aangeven per THEMA -Uitwisseling over prioriteiten voor de toekomst (subgroep) -De deelnemers kennen individueel prioriteiten voor verdere actie/ innovatie toe

26 Perso presentatie De innovatiehefbomen De innovatiegroep -10 à 15 deelnemers -2 of 3 subgroepen -Samenstelling en diversiteit op maat -Begeleiding en rolverdeling op maat

27 Perso presentatie De innovatiehefbomen Het resultaat - Gedetailleerd en breed zicht op ervaren sterktes en zwaktes - Gedragen prioriteiten voor de toekomst - Betrokken deelnemers

28 Perso presentatie De innovatiehefbomen Waar: Wat: uitwisseling van ervaringen rond leren, participatie of samenwerken in en rond je voorziening, met het oog op de toekomst Doel: innovatiedynamiek op gang brengen Wie: voor leiders, teams, gebruikers en partners Hoe: participatief en interactief Nodig: 1 dag als start van proces Resultaat: gedragen resultaat + betrokken deelnemers

29 Perso presentatie 2 de interactieve sessie Aan de slag met de samenwerkingsmeter Focus vandaag op thema 1 en 4 Twee centrale vragen: 1. welke netwerken bouw je zelf ? 2. wat leveren die netwerken op ? 3. op welke terreinen zijn netwerken en samenwerking nodig ?

30 Perso presentatie De beslissingshulp uitdagingen Richt je blik naar buiten en naar de toekomst en laat je uitdagen! -Uitdagingen in de samenleving en in de zorg. -Concrete uitdagingen en uitdagingen voor de toekomst: korte, middellange en lange termijn. Van uitdaging tot initiatief: Samen nieuwe uitdagingen in kaart brengen, is de eerste stap om te zien op welke terrein(en) innovatie wenselijk, noodzakelijk, haalbaar is.

31 Perso presentatie Prioritaire uitdagingen: 500 deelnemers vullen innovatiemeter in UitdagingProcentRangorde Zorg op maat641 Competente en geëngageerde medewerkers512 Inclusieve samenleving283 Partnerschap met de gebruiker254 Overheidsregulering155 Diversiteit en interculturalisering156 Vereenzaming en individualisering157 Vrijwilligerswerk verandert128 Dualisering129 Gezinsinstabiliteit10 Verantwoording711 Verwetenschappelijking en medicalisering612 Vermarkting van de zorg613 Onzekerheid en zingevingsvragen414

32 Perso presentatie De checklist zorginnovatie Zet samen je schouders onder concrete innovaties! Succesfactoren en concrete tips: Voorbeeld: Onderneem concrete actie om het gemeenschappelijk doel te bereiken Concreet: Durf zaken in de praktijk brengen. Test een innovatie eerst uit op kleine schaal. Stop met zaken die niet werken. Vraag feedback aan alle betrokkenen. Leer uit mislukkingen. Ga na wat je zelf kan veranderen in je aanpak en stuur bij. Zet onoplosbare knelpunten op papier en bekijk waar ze wel opgelost kunnen worden.

33 Perso presentatie Bedenk Deze methodiek en instrumenten vormen een basis voor het verdere maatwerk en mensenwerk, dat uiteindelijk de kwaliteit van jullie zorginnovatie zal bepalen. Gebruik ze dus steeds in combinatie met alle aanwezige kennis, engagement, ervaring en gezond verstand!

34 Perso presentatie Veel succes met de innovatiemeter, de hefbomen, de beslissingshulp, de checklist … en bovenal met de zorginnovaties die daarop zullen volgen ! ! ! Tools, wetenschappelijke rapporten, praktijkboek en inspiratie:

35 Perso presentatie