Op stap naar het secundair onderwijs VCLB Tienen

Inhoud Kiezen Structuur van het secundair onderwijs Kiezen van een richting Kiezen van een school Keuzebegeleiding door school en CLB Vragen Inhoud overlopen 2

1. kiezen kiezen is een bezigheid van elke dag kiezen is verliezen kiezen doe je niet alleen kiezen is een proces  stap voor stap Voorbeelden geven Sommige keuzes hebben op lange termijn invloed Verschil tussen kiezen beleg boterham – studierichting Je kiest altijd voor iets niet Kiezen is proces, je neemt de tijd, verschillende partijen, meningen raadplegen. Uiteindelijk zijn het de ouders die beslissen. Je hebt kinderen die al heel vlug een duidelijke keuze hebben. 3

Kiezen stap voor stap 1. Zelfkennis 2. Verkennen van de beroepenwereld 3. Leren kennen van secundair onderwijs 4. Keuze maken Werkboekje op stap naar het secundair wordt door bijna elke school gebruikt (bundeltje tonen) 4

1. Zelfkennis Interesses Talenten en vaardigheden Studiehouding Zelfvertrouwen Kort overlopen Kind moet bij zichzelf gaan zoeken welke interesses hij heeft, welke vaardigheden, waar is hij goed in, hoe zeker is hij, hoe maakt hij zijn huiswerk,… 5

2. Verkennen van de beroepenwereld Kiezen stap voor stap 1. Zelfkennis 2. Verkennen van de beroepenwereld 3. Leren kennen van secundair onderwijs 4. Keuze maken

2. Verkennen van de beroepenwereld Droomberoepen Informatie verzamelen Realistisch beeld Eerst moeten ze hun droomberoepen invullen. Maar is niet altijd realiseerbaar. In tweede instantie wordt info verzameld over de verschillende beroepen: interview, internet zoeken,… Het is ook de bedoeling dat daarna correcte info wordt gegeven aan de kinderen. We zullen tot de conclusie komen dat niet iedereen zijn droomberoep kan doen. Zicht krijgen op hoe beroep realiseerbaar wordt. 7

Kiezen stap voor stap 1. Zelfkennis 2. Verkennen van de beroepenwereld 3. Leren kennen van secundair onderwijs 4. Keuze maken Komt nog terug 8

Kiezen stap voor stap 1. Zelfkennis 2. Verkennen van de beroepenwereld 3. Leren kennen van secundair onderwijs 4. Keuze maken Uiteindelijk kom je tot een bepaalde keuze: alles samenleggen. Keuze die bij het kind past. 9

Inhoud Kiezen Structuur van het secundair onderwijs Kiezen van een richting Kiezen van een school Keuzebegeleiding door school en CLB Vragen

2. Structuur van het secundair onderwijs

Structuur van het secundair onderwijs 6 5 ASO TSO KSO BSO 4 3 ASO TSO KSO BSO 2 2de leerjaar (A) basisopties BVL Op de dia is de structuur van het secundair onderwijs weergegeven. Er zijn 3 graden van 2 jaar, waar telkens ook een getuigschrift van wordt afgeleverd. In de eerste graad is er keuze tussen het eerste leerjaar A en het eerste leerjaar B. De meeste leerlingen vanuit 1B gaan naar BVL. Als ze toch willen kiezen voor een A-stroom, moeten ze overzitten in 1A. Vanuit 1A gaat men meestal naar 2A of naar 2BVL. Je moet reeds van in het begin keuzes maken met betrekking tot keuzegedeeltes, daar geven we straks meer info over. Vanaf de tweede graad worden de verschillen groter en zijn er vier onderwijsvormen met een eigen profiel: algemeen, technisch, kunst- en beroepsonderwijs. In de eerste graad is er dus geen onderscheid tussen deze vier onderwijsvormen. Voor ASO, TSO en KSO kan je kiezen vanuit het 2de leerjaar A. BSO kan gekozen worden door de leerlingen vanuit 2A en BVL. 1 1ste leerjaar (A) keuzegedeelte 1 B 12

Structuur van het secundair onderwijs Bachelor-Master HBO 5 HBO 5 VPK 7 Voorb. jaar SE-n-SE 7e spj 4e gr Op de dia is de structuur van het secundair en hoger onderwijs weergegeven. In het ASO, TSO en KSO behaal je je diploma van het secundair onderwijs na het 6de jaar. In het BSO daarentegen is het noodzakelijk dat je ook een zevende specialisatiejaar doet om het diploma van het secundair onderwijs te halen. We willen dat ook echt aanraden. Dit vergroot de kansen op de arbeidsmarkt. 4e graad wordt afgebouwd vanaf 2012 HBO staat gelijk aan graduaat Na een 6 ASO kan je een voorbereidend jaar doen. Dit kan ter voorbereiding van een studierichting waar vaak een ingangsexamen voor nodig is:bv. bijzondere wetenschappelijke vorming ter voorbereiding van geneeskunde. Se-n-se staat voor de zevende specialisatiejaren in TSO en KSO. Dat is een nieuwe benaming. Ze worden georganiseerd op het niveau van het secundair onderwijs en geven dus geen bijkomend diploma, maar wel een extra specialisatie. HBO staat voor Hoger Beroepsonderwijs. Dit is een nieuw onderwijsniveau tussen secundair en hoger onderwijs. Daar krijg je het diploma van gegradueerde. Verpleegkunde dat je vroeger ook kon volgen binnen de vierde graad van het BSO valt nu ook onder dit niveau. De meeste andere opleidingen binnen het Hoger onderwijs vallen vooral binnen de BAMA-structuur, om daar te kunnen starten is een diploma van het secundair onderwijs noodzakelijk. In wat volgt, zullen we eerst de vier grote onderwijsvormen bekijken, om daarna meer uitgebreid in te gaan op de mogelijkheden in de eerste graad. 6 5 ASO TSO KSO BSO 4 3 ASO TSO KSO BSO 13

Onderwijsvormen S O Algemeen Secundair Onderwijs Technisch Kunst Beroeps B 14

ASO: Algemeen secundair onderwijs Doel: Voorbereiden op hoger onderwijs Geen directe voorbereiding op het beroepsleven Inhoud: Brede waaier algemeen vormende vakken (wetenschappen, economie, Latijn, humane wetenschappen) Is eigenlijk voor kinderen die graag studeren, vaak nog geen uitgesproken keuze, kunnen zelfstandig werken, in staat zijn om verder te studeren 15

TSO: Technisch secundair onderwijs Doel: Voorbereiden op beroepsleven Voorbereiden op verder studeren Inhoud: Algemene en theoretisch-technische vakken Praktijk Doel is tweeledig: enerzijds zijn er richtingen om voor te bereiden om te gaan werken en andere om verder te studeren. Zij krijgen een combinatie van theoretische vakken, technische vakken en praktijk. Dit zijn kinderen die graag praktijk combineren met theorie. De praktijk verwacht niet altijd evenveel handmatige vaardigheden maar je kiest wel ifv belangstelling en vaardigheden. Voorbeelden: handel versus mechanische technieken: in handel wordt niet echt handigheid verwacht 16

KSO: Kunst secundair onderwijs Doel: Ontwikkelen van artistieke, creatieve vaardigheden Inhoud: Algemene vorming Artistieke vorming (dans, muziek, woordkunst, beeldende en architecturale vorming/kunsten) Je kiest hier al gerichter, ifv belangstelling en vaardigheden. Wordt vaak afgedaan als een minder moeilijke onderwijsvorm doch het mag niet onderschat worden. Bijna elke school organiseert geschiktheidsproeven. (voor sommige richtingen is slagen noodzakelijk alvorens te kunnen starten) 17

KSO-TSO: onderscheid theoretische en praktische richtingen Klemtoon op theoretisch-technische vakken en algemene vakken  Voorbereiding op hoger onderwijs Vb. industriële wetenschappen, handel, audiovisuele vorming, … Klemtoon op praktijk  Voorbereiding op een beroep Vb. elektrotechnieken, brood en banket, ... Wetenschappen en vorming: theoretisch Technieken en kunsten: beroep 18

BSO: beroeps secundair onderwijs Doel: Voorbereiden op het beroepsleven Inhoud: Nadruk op praktijkvakken en stage Keuzemogelijkheden richtingen vergelijkbaar TSO Voorbeeld: elektromechanica-elektrotechnieken-elektrische installaties 19

Structuur van het secundair onderwijs 6 5 ASO TSO KSO BSO 4 3 ASO TSO KSO BSO 2 2de leerjaar (A) basisopties BVL Nu gaan we wat verder in het het eerste leerjaar. Er kan gekozen worden tussen 1A en 1B. In wat volgt zullen we de verschillen duidelijk maken. 1 1ste leerjaar (A) keuzegedeelte 1 B 20

Eerste leerjaar A  32 lestijden Gemeenschappelijke basisvorming Keuzegedeelte Klassieke studiën (Latijn) Algemene vakken Technische vakken Kunstvakken (Top)sport  32 lestijden

Eerste leerjaar A: gemeenschappelijke basisvorming 27 lestijden (van 50 minuten) Vakken: Godsdienst/zedenleer: 2 Nederlands: 5-7 Frans: 4-6 Wiskunde: 4-6 Aardrijkskunde: 2 Natuurwetenschappen: 2 Geschiedenis: 1 Techniek: 2-4 LO, MO, PO Minimum en maximum lestijden: er kunnen verschillen zijn tussen scholen en netten op vlak van het aantal lesuren voor een vak. Techniek gaat over elektrische kringloop,technisch tekenen, ict; vroegere benaming: technologische opvoeding. 22

Organisatie school Klas = heterogene groep Klas = homogene groep Gemeenschappelijke basisvorming samen Keuzegedeelte apart Klas = homogene groep Gemeenschappelijke basisvorming en keuzegedeelte samen 1ste graad vs. Middenschool In sommige scholen zal de gemeenschappelijke basisvorming aangepast zijn aan het keuzegedeelte: bv. Moeilijker bij latijn dan bij handel. Soms stromen leerlingen vanuit Handel automatisch door naar het TSO (=1ste graad) terwijl dat in andere scholen niet zo is. Daar kunnen leerlingen vanuit Handel ook nog kiezen voor een ASO-richting.(=Middenschool) 23

Eerste leerjaar B Gemeenschappelijke basisvorming Nederlands, wiskunde (herhaling basisonderwijs) Techniek = belangrijk  praktijk (kan verschillen van school tot school) Overige vakken: Frans, MO, PO, LO, natuurwetenschappen, MAVO... De vakken zijn meer praktisch gegeven. 24

Eerste leerjaar B Keuzegedeelte Invulling door school Nederlands, Frans, wiskunde Techniek ICT LO, MO en PO Gezins- en nijverheidstechnieken … De vakken zijn meer praktisch gegeven. 25

Eerste leerjaar B: werking Kleinere klasgroepen Meer differentiatie en remediëring  rekening houden met individuele noden Werken aan zelfvertrouwen en motivatie Permanente evaluatie versus examenperiode Uitleg vervroegde overgang: op basis van leeftijd 12 jaar. Leerlingen die een jaartje hebben overgezeten in het LO kunnen naar 1B, ook al hebben ze geen zesde leerjaar gedaan. 26

Overgangen tijdens het schooljaar Van 1A naar 1B of omgekeerd: 1B  1A: 15 november 1A  1B: 15 januari Veranderen van keuzegedeelte: Wettelijk: altijd In de praktijk: tot de Kerstvakantie Veranderen van keuzegedeelte: afspraken daarover kunnen verschillen van school tot school. 27

Attesten op het einde van 1A A-attest Geslaagd Toegelaten in alle basisopties 2de jaar (uitz. Latijn) B-attest Maar: clausulering C-attest Niet geslaagd Overstappen naar BVL kan toch Dubbelen 1A Uitleg clausulering: bepaalde studierichtingen of onderwijsvormen worden uitgesloten in het volgend schooljaar, maar je mag wel naar het volgend leerjaar. Je mag natuurlijk ook altijd overzitten in hetzelfde leerjaar en richting. 28

Attesten op het einde van 1B A-attest Geslaagd Eventueel getuigschrift basisonderwijs Leerling mag naar BVL of 1A (niet naar 2A) B-attest Bestaat niet in 1B C-attest Niet geslaagd Leerling kan toch naar BVL op basis van leeftijd

Structuur van het secundair onderwijs 7 6 5 ASO TSO KSO BSO 4 3 ASO TSO KSO BSO 2 2de leerjaar (A) basisopties BVL In wat volgt gaan we wat dieper in op het tweede leerjaar. 1 1ste leerjaar (A) keuzegedeelte 1 B 30

Het tweede leerjaar Het tweede leerjaar (A): Basisvorming: 24 of 26 lestijden Basisoptie = keuzegedeelte  kennismaking Voorbeelden: Latijn Moderne wetenschappen Handel Industriële wetenschappen Sociale en technische vorming … Voorbereidend op ASO Voorbereidend op TSO (theoretisch of praktisch) Voorbereidend op KSO (theoretisch of praktisch) Tweede leerjaar A - nog steeds groot deel gemeenschappelijke basisvorming - voorbereidend op ASO, TSO (theoretisch of praktisch) of KSO Beroepsvoorbereidend leerjaar - sterk praktijkgericht: ongeveer 10 uur praktijkvakken - meer specifieke keuze/richtingen vanaf 3e jaar - de eigenlijke studierichting in het BSO hoeft niet hetzelfde te zijn als de beroepenvelden in BVL. Je mag ook iets totaal anders kiezen. 31

Het tweede leerjaar Het beroepsvoorbereidend leerjaar (BVL): Basisvorming: 14 of 18 uur Sterk praktijkgericht: 14u praktijkvakken  Kennismaking met beroepenvelden Voorbeelden: voeding-verzorging, mechanica, electriciteit, kantoor en verkoop, … Meer specifieke keuze in 3e jaar Tweede leerjaar A - nog steeds groot deel gemeenschappelijke basisvorming - voorbereidend op ASO, TSO (theoretisch of praktisch) of KSO Beroepsvoorbereidend leerjaar - sterk praktijkgericht: ongeveer 10 uur praktijkvakken - meer specifieke keuze/richtingen vanaf 3e jaar - de eigenlijke studierichting in het BSO hoeft niet hetzelfde te zijn als de beroepenvelden in BVL. Je mag ook iets totaal anders kiezen. 32

Inhoud Kiezen Structuur van het secundair onderwijs Kiezen van een richting Kiezen van een school Keuzebegeleiding door school en CLB Vragen

Kiezen voor 1A of 1B Voor wie is 1A?  Geen problemen ervaren in het lager onderwijs Logische stap is 1A, meeste lln stappen in 1A 10% start in 1B 34

Kiezen voor 1A of 1B Voor wie is 1B? Ongeveer 10% vd leerlingen start in 1B Geen getuigschrift lager onderwijs Moeilijkheden met basisleerstof taal en/of rekenen Interesse in meer praktijkgerichte opleiding Vervroegde overgang Het is zinvol om leerkracht en CLB te contacteren voor een advies. Logische stap is 1A, meeste lln stappen in 1A 10% start in 1B 35

Het watervalsysteem “je kan beter zo hoog mogelijk mikken, zakken kan later nog”

Watervalsysteem  valkuilen Gevaar: veranderen in de loop van het jaar heeft vaak negatieve gevolgen op vlak van zelfvertrouwen gevaar voor schoolmoeheid en/of faalangst gevaar voor zittenblijven Gevolg: het is belangrijk onmiddellijk de juiste keuze te maken Rekening houden dat in sommige scholen verandering niet mogelijk is of moeilijk gaat. 37

Inhoud Kiezen Structuur van het secundair onderwijs Kiezen van een richting Kiezen van een school Keuzebegeleiding door school en CLB Vragen

Aandachtspunten bij het kiezen van een school Psycho-sociaal: Grote school, kleine school Contacten met ouders Bereikbaarheid van de leerkrachten Beleid rond roken, drugs, pesten, leerstoornissen, … Opvoedingsproject (waarden, discipline,…) Praktisch: Bereikbaarheid Kosten (boeken huren, kopen …) Maaltijden Als ouders niet achter opvoedingsproject staan is het moeilijk voor lln en school om goed te functioneren. Het zijn de ouders die beslissen, mening kind moet meegenomen worden. Vriendjes niet zomaar volgen. 39

Aandachtspunten bij het kiezen van een school Welke richtingen kan je volgen in de Bovenbouw? Welke begeleiding wordt er aangeboden? In verband met dyslexie, adhd, … Op vlak van leren leren. Zijn er inhaallessen, remediëringsmomenten? Hoe is het evaluatie- en examensysteem? Baso-fiche Verwijzen naar vragenlijst: welke vragen stel je bij schoolbezoek. Tweede vragenlijst rond zorglln 40

De BaSo-fiche Voor elk kind dat naar het secundair onderwijs gaat. Zorg doorgeven van basis- naar secundair onderwijs. Signaalfunctie  geen volledig verslag Ter ondersteuning van een gesprek bij overgang naar het secundair onderwijs De BaSo-fiche is een document dat kan bijdragen tot een vlottere overgang van het basis- naar het secundair onderwijs voor uw kind. Via de BaSo-fiche willen de leerkrachten basisonderwijs er voor zorgen dat de goede zorgen die zij aan uw kind gegeven hebben in de lagere school verdergezet worden in de secundaire school.   41

Wie vult de BaSo-fiche in? De leerling De leerkracht De ouders  De ouders beslissen of de fiche al dan niet doorgegeven wordt aan het secundair onderwijs De BaSo-fiche is zo opgesteld dat een eerste gedeelte door uw zoon of dochter wordt ingevuld. Een tweede gedeelte wordt door de leerkracht ingevuld en met u besproken. Tot slot is er ook nog een derde gedeelte dat alleen door de ouders wordt ingevuld en het zijn de ouders die beslissen of de informatie al of niet doorgaat.   42

Informatie over scholen (alle informatie is gekleurd) Via de scholen zelf Info-dagen, opendeurdagen Schoolbrochures Website Gesprek met directie en/of leerkrachten van de school Via andere bronnen Ouders van leerlingen die daar kinderen hebben Leerkracht zesde leerjaar CLB-medewerkers

Interessante websites www.onderwijskiezer.be www.digiclb.be/scholengids www.ond.vlaanderen.be/onderwijsaanbod www.vdab.be/beroepenfilms www.beroepenhuis.be www.studietoelagen.be Op www.digiclb.be/scholengids vindt u een overzicht met het studieaanbod en de data van infomomenten in de secundaire scholen in de regio Tienen-Landen-Zoutleeuw. Informatie over de scholen van andere regio’s in Vlaams-Brabant is daar eveneens beschikbaar. Andere interessante informatie over de structuur en de inhoud van het secundair onderwijs kan u ook terugvinden op www.destapgent.be/stapper en op www.studiekiezer.be. Het onderwijsaanbod in gans Vlaanderen vindt u terug op www.ond.vlaanderen.be/onderwijsaanbod. Op www.vdab.be/beroepenfilms kan u kijken naar korte filmpjes, die informatie geven over verschillende beroepen. In het Beroepenhuis in Gent kan u een interactieve tentoonstelling bezoeken waar verschillende beroepen op een kindvriendelijke en aantrekkelijke manier worden voorgesteld. Meer informatie daarover vindt u op www.beroepenhuis.be. Op www.klasse.be/ouders/9422 kan u een filmpje bekijken over de overgang van het basis- naar het secundair onderwijs. Al deze websites hebben we genoteerd in de folder die u na deze uiteenzetting mee naar huis kunnen nemen. 44

Inhoud Kiezen Structuur van het secundair onderwijs Kiezen van een richting Kiezen van een school Keuzebegeleiding door school en CLB Vragen

Keuzebegeleiding door school en CLB Activiteiten vanuit de school Keuzewerkboek “Op stap naar het S.O.” Info-avonden + brochure “Starten in het S.O.” Overleg leerkracht - CLB: bespreking studiekeuze Oudercontact met leerkracht Eventueel gesprek met CLB-medewerker Bezoeken van scholen, bijwonen van enkele lessen zijn vaak activiteiten die door de lagere scholen worden georganiseerd. Brochure tonen Overleg met school is niet altijd voor elk kind, enkel daar waar het over moeilijke keuze gaat. 46

Hoe werkt het CLB niet? Jammer genoeg beschikken we niet over een glazen bol om de best passende studierichting voor uw zoon of dochter te voorspellen. We willen wel helpen om samen met u, uw zoon/dochter en de school te kijken welk advies het meest geschikt lijkt en daarover informatie geven of aangeven waar u de informatie kan vinden…

Inhoud Kiezen Structuur van het secundair onderwijs Kiezen van een richting Kiezen van een school Keuzebegeleiding door school en CLB Vragen

Zit u nog met een vraag?

Powerpointvoorstelling vanaf februari: www.vclbtienen.be

EINDE Veel succes!!!!