POSTTRAUMATISCHE STRESS BIJ JONGE VERKEERSSLACHTOFFERS: RISICO EN PROTECTIEVE FACTOREN Sarah Bal & Marlies Tierens, Universiteit Gent ‘Samen geraakt’, februari 2009

NOOD AAN SYSTEMATISCH ONDERZOEK Verkeersongeval één van meest traumatische ervaringen Hoge prevalentie, maar cijfers onvolledig 11280 jonge verkeersslachtoffers (0-18 jaar) 60%: tussen de 10 en 17 jaar (FOD Eco AD Stat en Eco Info) PTSS: sterk variërende prevalentiecijfers (tot 1 jaar na een ongeval) 6% - 35% bij jonge verkeerslachtoffers 0% - 20% bij hun de ouders

Andere trauma-symptomen: weinig onderzocht bij 25% tot 74% jonge slachtoffers tot 18 maanden na het ongeval Depressieve klachten, Angst, Gedragsproblemen, Woede, Dissociatie, Laag zelfbeeld, Schuldgevoel, … Wetenschappelijke aandacht voor psychische hulp gering DUS: Ontwikkeling en evaluatie van “Best practices” moet steunen op correcte prevalentiegegevens en verder onderzoek naar psychologische verwerking

ONDERZOEK NAAR PSYCHOLOGISCHE VERWERKING: RISICO EN PROTECTIEVE FACTOREN Verwerkingsmodellen wijzen op een interactie van factoren die mee bepalen wèlke trauma-specifieke symptomen zullen optreden en hoe ernstig ze kunnen zijn: Kenmerken eigen aan het ongeval Kenmerken eigen aan het individu Kenmerken eigen aan de sociale omgeving

1. KENMERKEN EIGEN AAN HET ONGEVAL Kenmerken ongeval, type weggebruiker Betrokkenheid ouder Verlies broer/zus Aard en objectieve ernst letsel Hoofdletsel Hospitalisatie Lichamelijk herstel Menselijke vs natuurlijke oorzaak

2. KENMERKEN EIGEN AAN HET INDIVIDU Geslacht, Leeftijd Reeds aanwezige psychopathologie Individuele traumageschiedenis Appraisals: - waardebepalingen/subjectieve ernst - perceptie van bedreiging - vernietiging fundamentele basisveiligheid - oorzaak? waarom? - herinterpretatie vs disfunctionele schema’s Coping: - actief vs vermijdend

3. KENMERKEN EIGEN AAN DE SOCIALE OMGEVING Hoeveelheid steun vs gekregen crisis steun Belang van ouders Risicofactoren voor PTSS bij de ouders Social Sharing Psycho-educatie en snelle screening

Factoren betreffende het kind   Factoren betreffende het kind PTSS angst woede depressie dissociatie … Ongeval Appraisals Coping Sociale steun

ONDERZOEK

Crossectioneel prevalentieonderzoek bij 3000 adolescenten Trauma-specifieke problemen Onderzoek via spoedgevallendiensten Modeltesting Experimenteel onderzoek Vergelijking fysiologische reactie op traumastimulus bij jongeren met en zonder PTSS De rol van ‘social sharing’

Sarah.Bal@uzgent.be Marlies.Tierens@ugent.be