Gasgevaren van biogasinstallaties Wat niet weet, soms wel deert! Jetty Middelkoop MPS 2010-2012, Delft Toptech

Gebeuren er in NL wel ongevallen met biogasinstallaties? Nauwelijks informatie te vinden In NL rapporten vooral melding van gaslozingen en uitloop van substraat Is er wel een risico?

Onderzoeksvragen 1. Welke gasgerelateerde gevaren? (hst. 4) Inventarisatie gasgerelateerde ongevallen in Dld en NL (hst. 5) Beschikbare kennis en informatie in Dld en NL (hst. 6) Aandacht in vergunningen (hst. 7)*

1. welke gasgerelateerde gevaren Gemiddelde samenstelling van de belangrijkste bestanddelen van biogas (Kools e.a. 2005) Component Chem. formule Gevaren Concentratie Methaan CH4 Brandbaar 45 –75 % Kooldioxide CO2 Verstikkend (giftig) 24 – 45% Waterdamp H2O 2 – 7% Waterstofsulfide H2S Giftig, brandbaar 20–20.000 ppm Stikstof N2 Verstikkend < 2% Zuurstof O2 Brandbevorderend Waterstof H2 < 1% Overige (> 100)

Bouw en gasgevaren (co-)vergister Digestaat

2. Incidenten Onderzoeksperiode: 2001-2010 (2005-2010) Geen centrale registratie ongevallen Infobronnen: internationale ongevalsdatabanken officiële onderzoeken websites van actiegroepen meldingen van hulpdiensten media In NL weinig, geanonimiseerde info (datum, plaats)

2. Incidenten Duitsland - analyse Meest: brand en explosie Belangrijkste locaties: vergister, machinekamer Meeste slachtoffers: mengput en vergister Vergelijking met NL niet mogelijk

3. Kennis en informatie In Dld en NL periodieke scholing verplicht frequentie vastgesteld door de (coöperatieve) verzekeraar inhoud opleiding landelijk voorgeschreven, opleidingen breed beschikbaar voor alle betrokken partijen veel, volledige en makkelijk toegankelijke informatie aanwezig

3. Kennis en informatie - vervolg In NL: bouwers verzorgen de opleiding Branche: de enige praktijkgerichte informatie over gasveiligheid komt uit België. Verder alleen gezamenlijke verzekeraars en overheid (beperkt maar snel groeiend) Opgericht in september 2011: Stichting Groen Gas Nederland. Doel: promotie van Groen Gas. Omvat tevens een kenniscentrum. http://groengas.nl/ Op de website geen woord over gasveiligheid. Saxion Hogeschool en Stichting Groen Gas hebben samen een 10-daagse cursus opgezet. Deze zou moeten draaien van april t/m oktober 2012. http://archief.saxion.nl/leefomgeving/praktijkcursus_vergisting http://archief.saxion.nl/files/storage/leef/PRAKTIJKCURSUS%20VERGISTING%20BROCHURE-12122011.pdf De cursus is gericht op het succesvol laten draaien van een vergister. G

Aanbevelingen Deelvraag 1 Welke gasgerelateerde gevaren zijn verbonden aan biogasinstallaties? 1. Omvang vergiftigingsgevaar H2S onbekend Onderzoek de H2S-concentratie vóór ontzwaveling Onderzoek de relatie cosubstraat / H2S-gehalte Potentie H2S-vorming meewegen in toestaan substraat? 2. Omvang risico kuilgassen onbekend Onderzoek praktijksituaties

Deelvraag 2 - Incidenten a. Welke gasgerelateerde ongevallen hebben plaatsgevonden in NL en in Dld? Centrale registratie ontbreekt Controleer actief op het verplichte register van “ongewenste voorvallen” Verwerk dit in een centraal register Doe onderzoek naar de oorzaak van ongevallen Is er een relatie met de onderhoudstoestand?

Deelvraag 2 - Incidenten b. Is de Duitse ongevalsituatie vergelijkbaar met de Nederlandse? (nog) niet te beantwoorden door het ontbreken van voldoende informatie over de Nederlandse situatie

Ja, met name van methaan en H2S Deelvraag 2 - Incidenten c. Is er wel sprake van gasgevaar? Ja, met name van methaan en H2S Onbekend of theoretische effectafstanden overeenkomen met de praktijk Bij toekomstige ongevallen onderzoek doen naar de gevolgen (m.n. brand en explosie)

In Dld voldoende, in NL niet Branche (evt. samen met de overheid): Deelvraag 3 – Kennis en informatie Beschikbaarheid en toegankelijkheid In Dld voldoende, in NL niet Branche (evt. samen met de overheid): ontwikkel praktijkgerichte veiligheids-informatie (ook voor hulpdiensten) Concrete opleidings- en bijscholingseisen voor alle betrokken partijen Nu wel opleiding, maar geen geld voor deelname? Spuitlicentie

Hoe verder…… van groene stroom naar groen gas VEILIG