Genderverschillen bij druggebruikers 2e licentie Orthopedagogiek Joke De Wilde

Overzicht les  Situering onderzoek ‘Geslachtsverschillen en Terugvalpreventie in Therapeutische Gemeenschappen in Vlaanderen’  Bevindingen uit de literatuur: verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke druggebruikers  Eigen bevindingen op basis van database  Profielontwikkeling: psychiatrische status van vrouwen in de TG  Video

Situering onderzoek specificiteit van de problematiek van geslachtsverschillen bij personen met een verslavingsproblematiek nagaan op basis van Europese database met gegevens van 828 mannen en vrouwen in therapeutische gemeenschappen (zie tabel) gegevens van de ‘European Addiction Severity Index’ (EuropASI): ernst van verslaving op 7 leefgebieden: lichamelijke gezondheid, werksituatie, alcohol- en druggebruik, familiale en relationele situatie en geestelijke gezondheid gevonden verschillen moeten leiden tot aangepaste terugvalpreventie technieken in aantal therapeutische gemeenschappen in Vlaanderen herschrijven script ‘Video Addiction Challenge Test’ (VACT) aan de hand van profielontwikkeling

Vrouwen met een verslavingsproblematiek Niet mogelijk om profiel te schetsen van ‘de verslaafde vrouw’ Heterogene groep Verschillen onderling op dimensies als leeftijd, burgerlijke stand, opleidingsniveau, socio-economische status en levenservaringen In de literatuur toch een aantal terugkerende kenmerken

Genderspecifieke verschillen bij druggebruikers vrouwen minder tewerkgesteld, meer problemen bij het vinden van werk wegens laag geschoold, toch over het algemeen meer opgeleid dan mannen vrouwen halen inkomsten vaak uit prostitutie, minder uit criminele activiteiten  minder contact justitie en hulpverlening bij vrouwen in gezin van herkomst dikwijls conflicten, scheiding, alcohol en druggebruik en psychopathologie Vrouwen minder vaak alleenstaand en vaker gehuwd, belangrijkste relatie met druggebruikende partner vrouwen beginnen op latere leeftijd te gebruiken, vooral medicatie en alcohol vrouwen gebruiken drugs om zich te kunnen ontspannen, om depressie of eenzaamheid te overwinnen en als zelfmedicatie bij gezondheidsproblemen

Genderspecifieke verschillen bij druggebruikers vrouwen meer pogingen om druggebruik te verbergen – minder aanvaard vrouwen meer sociaal geïsoleerd (stigma voor vrouwen is groter) vrouwen drievoudig negatief zelfbeeld: als persoon met psychologische problemen, als persoon met verslavings- problematiek en als vrouw in samenleving vrouwen voelen zich schuldig: gefaald als moeder, partner en vrouw vrouwen hebben vooral angst- en stemmingsstoornissen, mannen vooral antisociale persoonlijkheidsstoornisse n of gedragsstoornissen vrouwen meer gediagnosticeerd met as I en as II stoornissen (DSM IV), meer post- traumatische stress, meer fobieën, meer zelfmoord- gedachten en pogingen vrouwen meer slachtoffer van seksueel misbruik en geweld in relatie

Conclusie omwille van specifieke, geslachtseigen karakteristieken hebben verslaafde mannen en vrouwen verschillende noden op het vlak van behandeling en terugvalpreventie

Beperkingen van de hulpverlening en problemen bij het zoeken naar hulp: tekort aan toegankelijke informatie over de drughulpverlening probleem van bereikbaarheid vooral wat betreft ambulante voorzieningen en bij dagbehandelingen voor veel vrouwen betekent hulp vragen tegelijkertijd dat ze veel dingen moeten opgeven (bvb vast inkomen, zorg voor huishouden, …) de verantwoordelijkheid voor een kind (zeker bij residentiële hulpverlening) + angst dat kind zal geplaatst worden bij de meeste behandelingsmodellen focus enkel op het gebruik noden van veel vrouwen ongewenst intimiteiten

Beperkingen van de hulpverlening en problemen bij het zoeken naar hulp: gemengde groepen bieden geen veilige omgeving bepaalde verwachtingen naar begeleiding toe, vooral waardering, respect en oprechte bezorgdheid stafleden ondervinden soms zelf moeilijkheden met het introduceren van een vrouwvriendelijke visie (soms geen begrip bij mannelijke stafleden) ontbreken van steun van familie of van de partner bijkomend stigma voor vrouwen

Vrouwvriendelijkheid in de therapeutische gemeenschap? programma en omgeving op mannen gericht mannen beslissen op basis van eigen ervaringen wat vrouwen nodig hebben confronterende aanpak minder vrouwen in TG en ook minder lang in een programma => Belangrijke taak weggelegd voor de hulpverlening, reeds inzicht verworven in problematiek van vrouwen en enkele stappen ondernomen

Psychologische en emotionele problemen (eigen onderzoek) laatste leefgebied EuropASI ‘geestelijke gezondheid’ (video) onderzoek verschillen tussen mannen en vrouwen (zie tabel) Vrouwen meer dan mannen: behandeld voor psychologische en emotionele problemen, zowel ambulant als residentieel depressies, moeite met begrijpen, concentreren of onthouden, medicatie voorgeschreven voor psychologische en emotionele probelemen, meer zelfmoordgedachten en pogingen Mannen meer moeite om agressie onder controle te houden

Psychiatrische status van vrouwen op basis van gevonden verschillen op zoek naar psychiatrisch profiel voor vrouwen drie belangrijke items in ontwikkeling profiel: depressie, angst en medicatie drie profielen gevonden: ‘low psychiatric profile’, ‘intermediate psychiatric profile’ en ‘ high psychiatric profile’ (zie tabel) duidelijk verband tussen psychiatrische status en fysiek en seksueel misbruik

Psychiatric Profile of Substance- abusing Females in European Therapeutic Communities in Journal of Substance Abuse Treatment