De nieuwe beroepsprofielen V&V 2020: leren van de toekomst Kees Schimmel 8 oktober 2013 5 april 2017 Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland

Inleiding Aanleiding De aanpak Resultaat Hoe nu verder? De praktijk: een nieuwe focus? V&V 2020 is uitgewerkt omdat we allemaal inmiddels weten wat er op ons afkomt in de zorg. Het rapport van de Raad voor de Volksgezondheid &Zorg is heel duidelijk in haar advies Bekwaam is Bevoegd (2011), een aanrader en gratis opvraagbaar als pdf via de website. V&VN heeft met dit advies en volgens een duidelijke aanpak het antwoord gegeven en vastgelegd in de nieuwe beroepenstructuur die 8 maart jl aan de minister zijn gepresenteerd. De gezondheidszorg krijgt te maken met veranderingen in de vraag naar zorg. De bevolking vergrijst, de leeftijdsopbouw in NL verandert sowieso in ongunstige zin, met meer ouderen dan jongeren die de zorg kunnen bieden. De culturele diversiteit neemt bovendien toe en steeds meer mensen leven met chronische aandoeningen, ouderen vaak met verschillende tegelijk. Bijkomende ziekten maken de zorg complex. (comorbiditeit). De kosten voor zorg stijgen jaarlijks en bij een voortzetten van deze trend wordt de zorg onbetaalbaar. Een onrustbarend gegeven. Dit is ook in andere westerse landen het geval. Aan professionals, hun opleidingen en hun manier van werken worden andere eisen gesteld, maar ze blijken er niet adequaat voor opgeleid. En de wijze waarop de beroepsuitoefening is geregeld, verhindert vaak dat de juiste man of vrouw op de juiste plaats komt. De vraag rees of dit ook in Nederland het geval is. Aan de RVZ zijn daarom de volgende vragen gesteld: In welke richting moet de inhoud van de beroepen veranderen? Wast betekent dit voor competenties en opleidingen? Welke maatregelen zijn noodzakelijk om deze veranderingen in beroepen en opleidingen te kunnen realiseren? 2

De wereld verandert…. Maatschappelijke ontwikkelingen + Groeiende en complexere vraag om zorg = Dringende noodzaak om het beroepenhuis V&V te actualiseren en op te waarderen. Vergrijzing en toename aantal chronisch zieken Co-morbiditeit/multipathologie Veranderende visie van/ nieuwe rol voor patiënten Stijgende kosten (van 10% BNP nu naar 18,4% in 2040) Schaarste op de arbeidsmarkt Op termijn minder schoolverlaters Toenemende behandel - en therapiemogelijkheden Toenemende complexiteit van de zorg het verpleegkundig profiel: niveau 3 en 4 Verkorting opname en zo lang mogelijk thuis Toenemende kennis bij en zeggenschap van de zorgvrager Culturele diversiteit Verschuivingen van taken/taakherschikking Functiedifferentiatie: Onduidelijkheid voor de patiënt: veelheid aan functies en competenties V&V 2020 is uitgewerkt omdat we allemaal inmiddels weten wat er op ons afkomt in de zorg.

… het beroep verandert mee Maakt het urgent om de huidige profielen te actualiseren Voorbereiden op de toekomst Verzoek van ministerie van VWS aan V&VN De beroepsgroep heeft zelf de regie! Oude profiel voor verpleegkundige stamt uit 1999 Schaarste kan niet alleen kwantitatief worden opgelost. Gezien de toenemende complexiteit van de zorgvraag moet dit ook kwalitatief worden opgelost. Vraagt een opwaardering van de beroepen Discussie over vraagstuk 4 en 5 Regie bij beroepsgroep

De aanpak… rondetafelgesprekken met bijna 1000 vakgenoten achtergrondstudies van het NIVEL en gesprekken met wetenschappers, patiënten- en mantelzorgorganisaties, het werkveld van zorg en onderwijs, brancheorganisaties en vakbonden

Trends en dilemma´s Persoonsgerichte zorg én standaardisering Generalistisch en specialistisch Ketenzorg: taakverschuiving en domeingrenzen Mondige en minder mondige patiënten Individualisering en eenzaamheid Geen patient is gelijk, maar wel zorg vanuit richtlijnen en protocollen.->druk van vezekeraars. Maar ook sneller en efficienter werken.. Verpleegkundige betrekken bi j ontwikkeling Specialistisch meer intramuraal, meer generalistisch nodig. Team competenties. Generalistisch als het kan, specialistisch als het moet Ketenzorg: van artsen naar vpk. Van vpk naar verzorgenden.->multidisciplinair werken is belangrijk. Geen domein denken, maa rwel duidelijk maken wie je bent en wat je doet Individualisering: autonoom, internet, maar ook veel mensen met baan, weinig vrijwiliggers.

……Uitkomsten De toekomstige zorg wordt veel complexer en vraagt, om een HBO opgeleide verpleegkundige. De gezondheidszorg kan absoluut niet bestaan zonder de MBO opgeleide professional, ook in de toekomst. Twee beroepen, uitgeoefend op verschillende niveau’s Oude profiel voor verpleegkundige stamt uit 1999 Schaarste kan niet alleen kwantitatief worden opgelost. Gezien de toenemende complexiteit van de zorgvraag moet dit ook kwalitatief worden opgelost. Vraagt een opwaardering van de beroepen

Het nieuwe beroepenhuis HBO-master All-round, met expertkennis HBO-Bachelor Allround MBO-4 Associate degree MBO-4 Veld specifiek MBO-3 Twee niveaus voor verplegen verpleegkundige (artikel 3 Wet BIG) verpleegkundig specialist (artikel 14 Wet BIG) Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten oefenen hun beroep uit op het gebied van de individuele gezondheidszorg Twee niveaus voor verzorgen zorgkundige (artikel 34 Wet BIG; individuele gezondheidszorg) Titel- en deskundigheidsbescherming. verzorgende/helpende (primair gericht op wonen, welzijn en maatschappelijke dienstverlening) Nog geen profiel voor verzorgende wonen en welzijn, kraamverzorgende, helpende (vallen niet onder Wet BIG)

Het nieuwe beroepenhuis HBO-master All-round, met expertkennis Art 14, wet BIG HBO-Bachelor Allround Art 3, wet BIG MBO-4 Associate degree Art 34, Wet BIG MBO-4 Veld specifiek Art 34, wet BIG MBO-3 Twee niveaus voor verplegen verpleegkundige (artikel 3 Wet BIG) verpleegkundig specialist (artikel 14 Wet BIG) Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten oefenen hun beroep uit op het gebied van de individuele gezondheidszorg Twee niveaus voor verzorgen zorgkundige (artikel 34 Wet BIG; individuele gezondheidszorg) Titel- en deskundigheidsbescherming. verzorgende/helpende (primair gericht op wonen, welzijn en maatschappelijke dienstverlening) Nog geen profiel voor verzorgende wonen en welzijn, kraamverzorgende, helpende (vallen niet onder Wet BIG)

Het nieuwe beroepenhuis HBO-master All-round, met expertkennis Art 14, wet BIG Verpleegkundig specialist HBO-Bachelor Allround Art 3, wet BIG Verpleegkundige MBO-4 Associate degree Art 34, Wet BIG Allround Zorgkundige MBO-4 Veld specifiek Art 34, wet BIG Zorgkundige MBO-3 Verzorgende Twee niveaus voor verplegen verpleegkundige (artikel 3 Wet BIG) verpleegkundig specialist (artikel 14 Wet BIG) Verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten oefenen hun beroep uit op het gebied van de individuele gezondheidszorg Twee niveaus voor verzorgen zorgkundige (artikel 34 Wet BIG; individuele gezondheidszorg) Titel- en deskundigheidsbescherming. verzorgende/helpende (primair gericht op wonen, welzijn en maatschappelijke dienstverlening) Nog geen profiel voor verzorgende wonen en welzijn, kraamverzorgende, helpende (vallen niet onder Wet BIG)

Drie professionals Zorgkundige Verpleegkundige Verpleegkundig specialist

Het nieuwe beroepenhuis Nog geen profiel voor verzorgende wonen en welzijn, kraamverzorgende en helpende Expertisegebieden voor verpleegkundigen met specialisatie. Verpleegkundige kan beslissingen nemen die zij kan beargumenteren en daarover kan ze communiceren. Gaat om inzet van moreel verantwoorde professionaliteit en het nemen van persoonlijke verantwoordlijkheid voor beslissingen Twee expertisegebieden gereed Wijk Casemanager dementie

Inhoud van de profielen Competentiegebieden volgens de CanMeds beschreven. Uitgangspunt: classificatie volgens ICF Kernset van patiënten problemen beschreven Klinisch redeneren Preventie en zelfmanagement RVZ: van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag (2010) Voorkomen van aandoeningen Voorkomen of verminderen van beperkingen a.g.v. aandoeningen Niet overnemen van zorgtaken, maar kijken wat patiënt nog wel kan Ondersteuning Cyclisch en continu proces van gegevens- verzameling en analyse: Risico-inschatting Vroegsignalering Probleemherkenning Evidence-based interventie Monitoring en evaluatie Universele, selectieve, geindiceerde, zorggerelateerde preventie Verpleegkundige kan beslissingen nemen die zij kan beargumenteren en daarover kan ze communiceren. Gaat om inzet van moreel verantwoorde professionaliteit en het nemen van persoonlijke verantwoordliejkheid voor beslissingen

Stand van zaken Profielen liggen als adviesaanvraag bij minister Stakeholders is gevraagd te reageren BOZ-brief: reactie werkgevers is positiever dan jaar geleden. Herkennen probleem onderscheid MBO-HBO Eens met versterken van beroepsinhoud, Maar titel zorgkundige is nog struikelblok Registratie in BIG is gewenst. Enquête MBO-raad. V&VN heeft start gemaakt met uitwerken Expertisegebieden V&VN start met verdere uitwerking van preventie, zelfmanagement, ICF en de kernset met patiëntenproblemen Komend jaar 8 roadshows in het land om het profiel verder toe te lichten

Stand van zaken 2 Vraag van Minister Breng partijen op één lijn Onderscheid mbo- en hbo-opgeleide verpleegkundige Aansluiting zorgberoepen op veranderingen in de zorgvraag Naamgeving mbo-opgeleiden Beschrijving domein verzorgenden. 9 oktober bijeenkomst o.l.v. Paul Schnabel. V&VN heeft start gemaakt met uitwerken Expertisegebieden (wijkverpleegkundige en casemanager dementie reeds afgerond) V&VN start met verdere uitwerking van preventie, zelfmanagement, ICF en de kernset met patiëntenproblemen Komend jaar 8 roadshows in het land om het profiel verder toe te lichten Genodigden NVZ Actiz Nu’91 Abvakabo HBO-raad MBO-raad GGZ Nederland VWS (toehoorder)  

Wat gebeurt er al of gaat er gebeuren? V&VN heeft start gemaakt met uitwerken Expertisegebieden (wijkverpleegkundige en casemanager dementie reeds afgerond) V&VN start met verdere uitwerking van preventie, zelfmanagement, ICF en de kernset met patiëntenproblemen Komend jaar 8 roadshows in het land om het profiel verder toe te lichten

Wat gebeurt er al of gaat er gebeuren ? Trainingsaanbod voor o.a. opleiders en actieve leden om presentaties te geven in het land. Er worden modules ontwikkeld voor opleiders om het beroepenhuis aan studenten toe te lichten. HBO-opleidingen zijn gestart met het aanpassen van het curriculum. Er wordt gestart met proeftuinen Kwaliteitsregister is inmiddels aangepast aan de nieuwe indeling met de CanMeds

Overgang? Stap voor stap Met behoud van positie Voor de huidige verpleegkundigen en verzorgenden verandert er dus niets.

Meer lezen… …over V&V2020 en/of het rapport en de nieuwe beroepsprofielen gratis downloaden? Alle informatie is te vinden op www.venvn.nl

In gesprek…… Uitdiepen van de betekenis van de profielen: Wat valt je op? Waar liggen de kansen? Wat zijn de consequenties van het nieuwe beroepenhuis voor jouw werk? Wat moet er gebeuren? ,

In gesprek Gerichtheid op zelfmanagement: Uitdiepen betekenis: Individuele vermogen van mensen om gezondheidsproblemen te voorkomen en/of te hanteren Uitdiepen betekenis: Wat betekent dat voor het werk van de verpleegkundige, zorgkundige enVS? Wat moet je daarvoor dan kunnen? Zit dat al voldoende in de opleiding?

In gesprek Preventie Uitdiepen betekenis: Het voorkomen dat een probleem zich voordoet of ingrijpen zodat een probleem niet verergert. Onderscheid in zorggerelateerde, universele, selectieve en geïndiceerde preventie Uitdiepen betekenis: Hoe ziet het uitvoeren van preventie eruit voor de V&V? Doen ze allen dezelfde dingen? En wat dan ? En wat moet je daarvoor kunnen? Zit dit voldoende in de opleiding? Belang van preventie wordt nog onvoldoende gezien. Vraagt ook specifieke bekwaamheid. Bijv. t.a.v vroegsignalering en bevordering van zelfmanagement en gezondgedrag

In gesprek… De dilemma's Uitdiepen betekenis: Persoonsgerichte zorg én standaardisering Generalistisch en specialistisch Mondige en minder mondige patiënten Uitdiepen betekenis: Herken je deze dilemma’s? Wat betekent dat voor het werk en bekwaamheden van V&V? ?

De toekomst is altijd anders dan het verleden zich kon voorstellen (Paul Schnabel, 2007)