Sociaal-economische gezondheidsverschillen: een gebrek aan kennis voor, en legitimering van beleid Karien Stronks Sociale Geneeskunde, AMC/UvA
Outline Gezondheidsverschillen: wat en waarom? Impasse in het huidige beleid: kennis- en legitimeringsprobleem
Hoe ontstaan ze? Sociale positie beïnvloedt gezondheid, via: gedrag psychosociale factoren omgeving 2. Gezondheid beïnvloedt sociale positie, via: opleiding inkomen positie op arbeidsmarkt
Gedragsgerelateerde determinanten verklaren ca. 50% van gezondheidsverschillen Bron: VTV 2010
Roken meest verklarend: ca. 25-30% van SE-verschillen in gezondheid hierop terug te voeren Prevalentie van roken naar opleiding, 2007 (Bron: Nationaal Kompas RIVM)
Anno 2013: impasse in aanpak gezondheidsverschillen Gezondheidsverschillen enkele decennia op de agenda maar nauwelijks aangepakt, en ze worden zeker niet kleiner. Er is sprake van een impasse door gebrek aan kennis over effectieve interventies door ontbreken van legitimering van beleid
Aanpak gezondheidsverschillen: wat is nodig voor een verdere verkleining? Krachtig anti-rookbeleid, met focus op lagere SE-groepen Beleidsmaatregelen gericht op gedrag moeten invloed vanuit omgeving erkennen (bijv. gezonde omgeving creëren) intersectoraal beleid Selectief middelen voor preventie inzetten op groepen waar behoefte het grootst is …
Aanpak gezondheidsverschillen: wat weten we nog niet, en wat doen AMC/GGD aan kennisproductie? Kennis over hoe gezondheidsverschillen ontstaan in met name allochtone bevolkingsgroepen nog te beperkt (HELIUS) Wat zijn effecten van investeringen in leefomgeving en sociaal-economische positie op gezondheid? (URBAN40, Nieuw West) Welke extra inspanningen zijn nodig in achterstandswijken om mensen te ondersteunen bij stoppen met roken? …
Conclusies 1. Gezondheidsverschillen in beginsel deels vermijdbaar 2. Verkleinen van gezondheidsverschillen vereist koerswijziging in preventiebeleid: veel meer middelen inzetten, selectieve inzet op lagere SE-groepen, met name met krachtig anti-rook beleid, en versterken intersectoraal beleid (SE omstandigheden) 3. Zijn we bereid tot deze keuzen? Legitimering van beleid apart discussiepunt