1 BIOF Studiedag 5 december 2008 IBFP Journée d’étude 5 décembre 2008 Staatssecretaris voor Begroting en Gezinsbeleid Melchior WATHELET Secrétaire d’Etat au Budget et à la Politique des Familles Melchior WATHELET M. SCHIEPERS Directeur Beleidscel Begroting

2 I. Algemene context  Timing  Begrotingstraject  Impact van crisis op de begroting II. Procedure III. Resultaat  Begrotingsobjectieven  Macro economische context 1. Instabiele en voortdurend veranderende hypothesen 2. Veranderende vooruitzichten voor het begrotingssaldo Richtsnoeren voor begrotingsresultaat  Ontvangsten Federale Overheid  Primaire uitgaven Federale Overheid  Stelsel van de Sociale Zekerheid  Maatregelen om tot begrotingsevenwicht te komen

3 I. ALGEMENE CONTEXT BEGROTINGSOBJECTIEVEN Vorderingensaldo ObjectievenEntiteit I- 0,2%+0,1%+0,5% Entiteit II+0,2% Gezamenlijke Overheid0,0%+0,3% +0,7% - Hypothesen economische groei 1,9%2,0% - Herziening objectieven ingevolge groeivertraging Nominaal Begrotingsevenwicht in Stabiliteitspact

4 I. ALGEMENE CONTEXT MACRO ECONOMISCHE CONTEXT Van een geleidelijke groeivertraging naar een plotse crisissituatie Reële groei Econ begroting januari1,9% Econ begroting juni1,7%1,5% Econ begroting september1,6%1,2% IMF oktober1,2%0,2% EU Commissie 04 november1,4%0,1% OESO 25 november1,5%-0,1% Inflatie Econ begroting januari3,0% Econ begroting juni4,6%2,7% Econ begroting september4,7%2,7% EU Commissie ,7%2,5%

5 II. PROCEDURE 1. Timing - Omzendbrief met richtlijnen Technische bilaterales juni 2008 – 17 juli Begrotingsconclaaf : 1 oktober – 14 oktober - Parlementaire behandeling : vanaf 26 november 2008

6 6,7 Miljard begrotingsmaatregelen om tot begrotingsevenwicht te komen Evolutie2009 In Miljoen EUR % BBP Uitgangspunt *Besliste Begroting ∆ Saldo federale overheid-7.088,6 -2,0% ,7 -0,5% 5.044,9 1,4% Saldo Sociale Zekerheid-369,6 -0,1% ,2% 989,6 0,3% Entiteit I-7.458,3 -2,1% 1.423,6 -0,4% 6.034,7 1,7% Saldo Gewesten en Gemeenschappen0,0 0,0% 800,0 0,2% 800 0,2% Saldo Lokale besturen720,7 0,2% 720,7 0,2% - Entiteit II720,7 0,2% 1.520,7 0,4% 800 0,2% Saldo Gezamenlijke Overheid-6.737,5 -1,9% 97,2 0,0% 6.640,3 1,9% * M.i.v. aanpassingen rentelasten (+937M), ingevolge crisis financiële instellingen II. PROCEDURE BEGROTINGSTRAJECT

7 II. PROCEDURE IMPACT VAN DE CRISIS OP DE BEGROTING 1. Instabiele en voortdurend veranderende hypothesen Vooruitzichten reële groei BBP in België voor 2009 zijn in permanente evolutie 14 september : raming Federaal Planbureau1,2% Oktober : eerste raming IMF0,2% 04 november : EU-Comissie Herfstvooruitzichten 0,1% 06 november : tweede raming IMF-0,5% (Eurozone) 25 november : raming OESO-0,1% Verschillende instanties waaronder Planbureau en Centrale Raad voor het Bedrijfsleven achten omvang en duur van de crisis onzeker voor vaste vooruitzichten.

8 2. Veranderende vooruitzichten voor het begrotingssaldo 2009 Initiële begr 2009 Raming EU Raming OESO Raming FPB Conjunctuur impact Nieuwe previsie Saldo Gezamenlijke Overheid 0 %-1,4%-1,3%-0,5%-1,5% Verklaringen voor verschil met begroting vastgesteld door Regering op 14 oktober : Impact lagere groeihypothese0,5% Tussenkomst in financiële instellingen0,3% Niet in aanmerking genomen maatregelen wegens onvoldoende specifiëring : fraudebestrijding, activering, herziene basis van ontvangsten, deposito en garantiefonds 0,4% à 0,6% II. PROCEDURE IMPACT VAN DE CRISIS OP DE BEGROTING

9 3. Richtsnoeren voor begrotingsresultaat Institutioneel aspect : beschikbaarheid van adviezen (o.a. Advies HRF) Groeihypothesen in normale omstandigheden : 2,0% reële groei (cfr stabiliteitspact, advies HRF) Conjunctuur gezuiverde resultaat bepalen Stabiliteits- en groeipact bepaalt dat in uitzonderlijke omstandigheden de regeringen de “automatische stabilisatoren” laten spelen. Geen pro-cyclisch beleid dat het effect van de conjunctuur nog versterkt op de economische groei Volgen van “Medium Term Objectives” die gericht zijn op een resultaat dat streeft naar een structureel evenwicht Begrotingsbeleid dat rekening houdt met Belgische schuldenlast en een ontsporing van de begroting vermijdt. Van zodra de macro-economische context zich normaliseert, moeten omstandigheden gecreëerd worden die ruimte maken voor overschotten.

10 III. RESULTAAT ONTVANGSTEN FEDERALE OVERHEID In Miljoen EUR Totale fiscale Ontvangsten95.959, ,9+3,7% Fiscale Overdrachten53.557, ,5+5,0% Fiscale Rijksmiddelen42.401, ,5+2,1% Totale niet-fiscale ontvangsten3.099,54.970,0+60,3% Afdrachten niet-fiscale ontvangsten 78,971,00% Niet-fiscale Rijksmiddelen3.020,64.899,0+62% Totale Rijksmiddelen45.422, ,56,1%

11 In Miljoen EUR2008 Aangepast 2009Nominaal (reëel) Totale Primaire Uitgaven34.863, ,12,9% (0,2%) Vergrijzingsuitgaven16.869, ,74,9% (2,2%) Ontwikkelingssamenwerking1.110,31.361,322,6% (19,4%) Andere Primaire Uitgaven16.883, ,1-0,5% (-3,1%) III. RESULTAAT PRIMAIRE UITGAVEN FEDERALE OVERHEID

12 III. RESULTAAT STELSEL VAN DE SOCIALE ZEKERHEID In Miljard EUR Globaal beheer en geneeskundige verzorging Ontvangsten65,5269,71 Uitgaven65,0769,27 Saldo0,450,44 - rente-0,20 Primair saldo Globaal beheer en Geneeskundige Verzorging0,250,24 ESR Correcties op primair saldo0,500,10 Primair saldo Financiering0,750,34 Rente globaal beheer en geneeskundige verzorging0,20 Rente andere sectoren0,110,09 Financieringssaldo1,060,63

13 In Miljoen EUR Primaire Uitgaven Federale Overheid (beperking initiatieven, Infrabel : 709 M) (technische correcties : 847 M) 1.556,6 Niet-fiscale Ontvangsten (Energieheffing, vergoeding staatswaarborg, Deposito en Consignatie, Thesaurie Infrabel, Dividenden 1.773,0 Fiscale Ontvangsten (Herraming vertrekbasis, fiscale fraude, cliquet, vliegtuigtaks …) 1.035,0 Sociale Zekerheid - werkingskosten, fraude, voerdracht RVP, intresten RSZ 1.378,6 - gezondheidszorgen : Toekomstfonds, herraming kleine risico’s, intresten toekomstfonds, buffer geneesmiddelen, … - maatregelen werk (activering, PWA in stelsel dienstencheques, loondrempels, frecuperatie achterstallen …) Entiteit II Saldoafrekening 2008, extra inspanning en niet-recuperatie vroegere inspanningen 800 Algemeen totaal6.542,6 Miljoen III. RESULTAAT MAATREGELEN OM TOT BEGROTINGSEVENWICHT TE KOMEN

14 IV NIEUW BELEID Pakket maatregelen voor koopkracht ondersteuning PENSIOENEN - Verhoging pensioenen van werknemers met 1,5% vanaf Verhoging van pensioenen ouder dan 15 jaar met 2% vanaf Verhoging minimum pensioen van werknemers met 3% vanaf Verhoging van minimum maandpensioen zelfstandigen met 20 EUR vanaf Verhoging van minimum maandpensioen zelfstandigen met 3% op Verhoging andere dan minimum pensioen zelfstandigen met 1,5% op Afschaffing pensioen malus voor zelfstandigen met minimum loopbaan 42 jaar GEZINSBIJSLAG - Verhoging met 25 EUR van leeftijdstoeslag voor jarigen - Verhoging gezinsbijslag zelfstandigen op met 3,93 EUR voor kind in rang 1 - Uitbreiding op van nieuwe reglementering voor gehandicapte kinderen geboren vóór 1993

15 IV NIEUW BELEID MOEDERSCHAP – VADERSCHAP - Stelsel werknemers, mogelijkheid omvorming moederschapsverlof aan einde van periode, 2 weken facultatief verlof omzetbaar in deeltijds werk - Werknemer kan 10 dagen vaderschapsverlof opnemen binnen periode van 4 maanden na geboorte van kind - Versoepeling van moederschapsverlof van zelfstandige vrouwen ;: verplicht 1 week voor en 2 weken na bevalling, vervolgens facultatief verlof per week in 5 volgende maanden - Dienstencheques in kader van moederschapshulp van zelfstandige vrouwen kan dadelijk na bevalling betaald worden. ENERGIE - Verlenging en verhoging van tussenkomt in mazout, gas en electriciteit FISCALITEIT - Verhoging van jobkorting (forfaitaire professionele lasten op eerste schijf van beroepsinkomsten van 27,2% tot 28,7% - Verhoging van maximum van beroepskosten met 1,5%