Professionele richtlijnen in breder Perspectief Han van Esch, manager Zorgbeleid VGN 16 mei 2008

STELLING: De waarde van de richtlijnen ten behoeve van onderzoek, diagnose, behandeling en ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking en probleemgedrag dienen beoordeeld te worden binnen de context waarin zij worden gebruikt! VRAAG: WAT IS DE GROTERE CONTEXT?

LANDELIJK BELEID Ambities VWS: Brief “Koers op kwaliteit” (6 juli 2007), opgenomen in ‘Beleidsagenda 2008. Zorg voor de toekomst’ een veilige zorg op kwalitatief hoog niveau Klantgericht met voldoende keuzemogelijkheden en met duidelijke rechten en plichten voor iedereen.

DRIE PIJLERS: Zichtbare kwaliteit: inzicht in prestaties van zorgaanbieders en het oordeel van cliënten over deze prestaties Natuurlijke cliëntgerichtheid: het versterken van de invloed van de cliënt op de zorg Vanzelfsprekende veiligheid

KWALITEITSDENKEN OOK BIJ ANDERE PARTIJEN - Toezichthoudende instanties: IGZ, Nza    - Zorgkantoren ( contractering) - Cliëntenorganisaties       - Beroepsorganisaties

ZEKER OOK BIJ ZORGAANBIEDERS Missies en visies: - Kwalitatief hoogwaardige ondersteuning     - Bijdragen aan de kwaliteit van bestaan van de cliënt

Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg Cliëntenorganisaties (LFB, FvO, CG-raad) Zorgaanbieders (VGN) Beroepsorganisaties (NVAVG, NVO/NIP, V&VN, Phorza) Zorgverzekeraars Nederland IGZ Het ministerie van VWS

DOEL VAN HET KWALITEITSKADER: Toetsen Verantwoorden Transparant maken (www.kiesbeter.nl) Optimaliseren en verder ontwikkelen van het kwaliteitsniveau van de geboden zorg en ondersteuning

UITGANGSPUNTEN: Zorg en ondersteuning zijn gericht op het bevorderen dan wel in stand houden van de kwaliteit van bestaan van mensen met een beperking Eigen regie van mensen met een beperking is een centrale waarde in zorg en ondersteuning. De kwaliteit van de gehandicaptenzorg wordt primair afgemeten aan de mate waarin het bijdraagt aan de kwaliteit van bestaan van cliënten!

DOMEINEN KWALITEIT VAN BESTAAN Lichamelijk welbevinden Psychisch welbevinden Interpersoonlijke relaties Deelname aan de samenleving Persoonlijke ontwikkeling Materieel welzijn Zelfbepaling Belangen Schalock en Verdugo, 2002

Randvoorwaardelijke thema’s Beschikbaarheid van een ondersteuningsplan Cliëntveiligheid Kwaliteit van medewerkers en organisatie Samenhang in zorg en ondersteuning (ketenzorg)

STAND VAN ZAKEN Presentatie Visiedocument Voorjaar 2007

STAND VAN ZAKEN (VERVOLG) Domeinen en thema’s geoperationaliseerd in een set prestatie-indicatoren Pilot om prestatie-indicatoren te meten en de geschiktheid van de meetinstrumenten vast te stellen Aanpassing 2009: bredere implementatie Dit betekent dat alle gehandicaptenzorginstellingen hun kwaliteit van zorg en ondersteuning gaan meten aan de hand van het kwaliteitskader gehandicaptenzorg.

BIJDRAGEN PROFESSIONALS Eigen regie van de cliënt als uitgangspunt: mensen met een beperking willen zelf vorm en inhoud aan hun leven geven en zelf bepalen welke zorg en ondersteuning zij willen ontvangen. Vraagt een vraaggerichte houding van de professional zonder de eigen professionele verantwoordelijkheid uit het oog te verliezen Afspraken over de zorg- en dienstverlening die men biedt worden vast gelegd in een ondersteuningsplan.

MAAR……. Je bent als professional niet in zijn totaliteit verantwoordelijk voor de kwaliteit van leven van de cliënt. Wel kun je bijdragen aan de kwaliteit van bestaan van de cliënt door goede kwaliteit van ondersteuning te bieden. Zie ook: “Professionaliteit in de zorg voor mensen met functiebeperkingen: Kenmerken, rol en voorwaarden” (VGN 2005) of …..

VERBETERPLAN KWALITEIT GEHANDICAPTENZORG Op de kennis en professionaliteit van medewerkers in de gehandicaptenzorg wordt ook een beroep gedaan in de brief “Verbeterplan Kwaliteit Gehandicaptenzorg” van de staatssecretaris van VWS aan de Tweede Kamer (26 maart 2008) met als speerpunten: De client als uitgangspunt: ondersteuningsplan en zeggenschap Professionaliteit van de medewerkers Preventie van seksueel misbruik

2. PROFESSIONALITEIT VAN DE MEDEWERKERS “ Medewerkers moeten de instrumenten voor handen hebben om alle elementen uit het kwaliteitskader in de praktijk te kunnen brengen” “ Daartoe zijn op dit moment niet alle instrumenten, zoals richtlijnen en handreikingen, beschikbaar” “ Welke instrumenten worden gemist wordt nu geïnventariseerd”

2. PROFESSIONALITEIT VAN DE MEDEWERKERS (2) “ Deze inventarisatie zal leiden tot een ontwikkelprogramma binnen Zorg voor Beter waarbinnen cliënten, beroepsorganisaties en brancheorganisaties samen handreikingen en richtlijnen voor de gehandicaptenzorg ontwikkelen” “ Implementatie van al bestaande en nog te ontwikkelen handreikingen en richtlijnen kan vervolgens o.a. via Zorg voor Beter gebeuren”. Conclusie: De richtlijnen en principes ten behoeve van onderzoek, diagnose, behandeling en ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking en probleemgedrag komen precies op het juiste moment!

BIJDRAGE RICHTLIJNEN AAN KWALITEIT Stelling: Voor het verbeteren van de uitkomsten van zorg- en dienstverlening moet inzicht bestaan in de processen die tot die betreffende uitkomsten hebben geleid. (HKZ)

DE RICHLIJNEN BIEDEN EEN DERGELIJK INZICHT een procedure voor het proces van onderzoek, diagnose, behandeling en ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking en probleemgedrag een standaard waaraan de kwaliteit van het professionele handelen kan worden getoetst.

DE RICHTLIJNEN SLUITEN AAN BIJ UITGANGSPUNTEN Vraaggericht en cliënt vriendelijk Transparant Doelgericht en doelmatig Wetenschappelijk verantwoord Resultaatgericht Erkennen de professionele verantwoordelijkheid van psychologen / orthopedagogen, AVG, psychiaters, en andere disciplines die zich bezig houden met onderzoek en behandeling.

CONCLUSIE: De richtlijnen en principes ten behoeve van onderzoek, diagnose, behandeling en ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking en probleemgedrag: bieden een “gouden standaard” dragen in belangrijke mate bij aan de kwaliteit van de zorg- en dienstverlening aan de cliënt met een verstandelijke beperking en daarmee aan de kwaliteit van zijn of haar bestaan. dragen bij aan de verdere professionalisering (en positionering) van professionals in de gehandicaptenzorg.

www.kennisportalgehandicaptenzorg.nl Kennisbronnen: bijv. www.begrensde liefde: een site voor iedereen die professioneel of als opvoeder betrokken is bij mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking. Op deze site vindt u een databank met materialen over seksualiteit en de preventie, signalering en behandeling van seksueel geweld bij mensen met een beperking. Database specialistische opleidingen: bijv. Opleiding ‘Niet aangeboren hersenletsel (NAH)’ van St. Woonvoorzieningen Lichamelijk Gehandicapten en ‘Zorg voor mensen met MS’ van Nieuw Unicum; Showcase: Handreiking ondersteuningsplan

DANK VOOR UW AANDACHT !