Functie en bouw van de luchtwegen Respiratie 1 Functie en bouw van de luchtwegen FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Wat is respiratie? Het proces van gasuitwisseling tussen een organisme en zijn omgeving. Bij eencellige; diffusie van zuurstof naar de cel en diffusie van koolstofdioxide uit de cel. Inwendige respiratie of celademhaling is het proces waarbij in een cel door oxidatie, voedingsstoffen worden omgezet in energie onder verbruik van O2 en productie van CO2 FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Respiratie bij de cel Uitwisseling cel en interstitium middels diffusie Uitwisseling interstitium en capillair middels diffusie Transport via bloed Uitwisseling tussen alveolaire lucht en bloed middels diffusie Transport van/naar buitenlucht heet ventilatie FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Functie ademhaling uitwisseling van zuurstof (O2) Gasuitwisseling = uitwisseling van zuurstof (O2) en koolstofdioxide (CO2) FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Voorwaarden efficiënte aan- en afvoer Groot oppervlak waarbij lucht en bloed zeer nauw contact maken Regelmatige luchtverversing, ventilatie Bloeddoorstroming, perfusie, afhankelijk van de behoefte, opname van O2 en afgifte van CO2 Hemoglobine kan snel en veel zuurstof binden FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Efficiënte aan- en afvoer Totale oppervlakte (diffusieoppervlakte) waar gasuitwisseling plaatsvindt is ca 100 m2 en de wanddikte (diffusieafstand) zeer dun (1-2 µ) Luchtverversing vindt plaats door de druk in de longen te variëren waardoor luchtstroom naar binnen en buiten plaatsvindt FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Efficiënte aan- en afvoer In de longen bevindt zich een zeer groot capillairnet dat meer of minder doorstroomd wordt naargelang de behoefte van het organisme. Hemoglobine in het bloed kan snel en veel zuurstof binden (4 O2 moleculen per hemoglobinemolecuul) FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Ademhaling Ventilatie Diffusie Perfusie Communicatie Reinigen inademingslucht Opwarmen inademingslucht en warmteafgifte Bevochtigen inademingslucht Uitscheiding van water Ruiken FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Cavum nasi - neusholte Cavum oris – mondholte Pharynx – keelholte Epiglottis - strottenklep FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

De ademhalingsorganen FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Luchtwegen 1 cavum nasi (neusholte) 2 cavum oris (mondholte) 3 trachea (luchtpijp) 4 pleura parietalis (buitenste longvlies) 5 pleura visceralis (binnenste longvlies) 6 vertakkingen van de bronchus (luchtpijpvertakking) 9 diafragma (scheiding middenrif buikholte) 10 hoofdbronchus 11 pulmo (long) 12 larynx (strottenhoofd) 13 pharynx (keelholte) FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Functie luchtwegen / neus Slijmvorming t.b.v. reiniging, bevochtiging en verwarming De inspiratoire lucht wordt door de neus / luchtwegen: Gereinigend of gezuiverd Bevochtigd Verwarmd Beveiliging, keuren van de inspiratoire lucht op kwaliteit. (reuk) FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

De neus Functies van de neus: verwarmen zuiveren bevochtigen ruiken Zeefbeen Nerv. olfactorius Blauw is reukslijmvlies FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Functie mondholte mondademhaling presenteren fluiten karaoke FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Kruising lucht- en voedselweg FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Larynx = strottenhoofd Onderdelen larynx strottenklepje epiglottis tongbeen os hyoideum schildkraakbeen cartilago thyroidea stelkraakbeenderen ringkraakbeen cartilago cricoidea FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Stembanden in larynx FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Trachea (doorsnede) Hoefijzervormige kraakbeenringen houden de luchtpijp open Kan variëren in doorsnede Trilhaarepitheel en slijmbekercellen (mucociliar transport) FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Trachea (trilharen microscopisch) FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Trachea (bronchoscopisch, bifurcatie van de bronchi) FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Hoefijzervormige kraakbeenringen houden luchtpijp open 1 epiglottis (strotklepje) 2 os hyoideum (tongbeen) 3 cartilago thyroidea (schildkraakbeen) 4 cartilago cricoidea (ringkraakbeen) 5 trachea (luchtpijp) 6 rechter hoofdbronchus 7 carina trachea (kraakbeenkam bij bifurcatie = splitsing luchtpijp in 2 hoofdbrochi) 8 linker hoofdbronchus Hoefijzervormige kraakbeenringen houden luchtpijp open Corpus aliënum (lichaamvreemd voorwerp) komt bijna altijd rechter bronchus (hoek!) FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Trachea vertakkingen L / R bronchus R 3 / L 2 Segmentale Lobaire bronchus R 3 / L 2 Segmentale Ca. 10 per long Bronchioli Luchtgeleidend deel Gasuitwisselend deel Alveoli FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Trachea vertakkingen FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Longen Bestaat uit: lobi (longkwabben) rechts 3, links 2 (hart) lobaire bronchi (1 per longkwab) bronchioli (kleinste vertakkingen) met slijmvlies bekleed, elastisch. Bij inademing ontspannen en bij uitademing vernauwing. (inademing is actief, dus kost energie) alveoli of longblaasjes omgeven door capillairen FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Alveoli 1 capillair 2 alveolus 3 longarteriool 4 geoxigeneerde erytrocyt 5 aveoluswand 6 interstitium 7 capillairwand FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Ademhaling gasuitwisseling FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Pleurabladen, longvliezen Pleura visceralis Pleura parietalis R.long L.long Rechter pleuraholte Linker pleuraholte Mediastinum FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Bloedvaten van de long Art pulmonalis vertakt zich tot een capillairnet rond de alveoli (longblaasjes) Art pulmonalis = zuurstofarm longen van zuurstof voorzien vena pulmonalis = zuurstofrijk (gemengd bloed) Li harthelft FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Bloedvoorziening van de longen Bloedvoorziening van de longweefsel zelf niet door de art pulmonalis, maar door art bronchialis Grote circulatie = voedingscirculatie ook voor de longen aorta → aa. bronchiales vv. bronchiales → vv. pulmonalis FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Let erop: zeer vaatrijk Alveoli 1 pleura parietalis (middenrifs-borstvlies) 2 pleura visceralis (longen-borstvlies) 3 alveolus met capillairnet 4 vertakking art pulmonalis 5 bronchiolus (luchtpijptak) 6 vertakking vena pulmonalis 7 doorsnede alveolus Let erop: zeer vaatrijk Pleuraholte tussen de vliezen met vocht gevuld (klaplong) FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Mediastinum Ruimte tussen beide longen waarin o.a. het hart ligt. 1 clavicula (sleutelbeen) 2 bovenste mediastinum 3 voorste mediastinum 4 middelste mediastinum 5 sternum (borstbeen) 6 diafragma 7 achterste mediastinum 8 spina vertebralis (wervelkolom) FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Effectiviteit van de ademhaling ventilatie is de aanvoer van de lucht naar de longblaasjes diffusie is de gasuitwisseling, via drukverschillen, O2 van alveolus => bloed en CO2 van bloed => longblaasje perfusie doorstroming arterie (bloed) en het transport van O2 en CO2 Zowel ventilatie, als diffusie als perfusie zijn nodig voor een goede ademhaling van de longen. FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Fysiologie van de tractus respiratorius Ventilatie inspiratie en expiratie aan - en afvoer van O2 en CO2 naar en van de alveolo-capillaire membraan FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Ventilatie Ventilatie zorgt voor verversing van de lucht in de longblaasjes Tijdens de inspiratie neemt de inhoud van de thorax toe, dus het longvolume In de thorax ontstaat hierdoor een negatieve druk ten opzichte van de buitenlucht waardoor lucht wordt aangezogen in de longen die de uitzetting van de thorax moeten volgen Bij de expiratie gebeurt het tegenovergestelde FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Inspiratie of inademing Inademing = vergroting volume borstkas = aanzuiging lucht diafragma-ademhaling maar heet in de volksmond buikademhaling, omdat de buikwand beweegt. Borstademhaling alleen bij inspanning buitenste tussenribspieren en hals/schouderspieren FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Toename inhoud thorax bij inspiratie. = toename diameter (doorsnede) 1 2 3 4 Toename inhoud thorax bij inspiratie. = toename diameter (doorsnede) van de thorax (borstkas) 1 costae (ribben) bewegen mee omhoog 2 draaipunt bij de ruggenwervels 3 o.i.v. musculi intercostalis externa (uitwendige tussenribspieren) 4 o.i.v. musculi scaleni (touwladderspieren) FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Ventilatie, inspiratie Afplatting= aanspannen diafragma - - - - - = contractie inademing _____ = relaxatie uitademing FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

inspiratie (inademing) of aspiratie (aanzuiging / inademing). Bewegingen tijdens inspiratie (inademing) of aspiratie (aanzuiging / inademing). musculi scaleni (1) (touwladderspieren) trekken 1e en 2e rib (2) omhoog. diafragma wordt (3) platter beweegt naar beneden sternum (borstbeen) (6) en buikwand (5) naar voren 4 vertebrae (ruggenwervels) 7 pulmo (long) 8 pleuraholte FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Expiratie of uitademing Uitademing = passief =ontspanning spieren en ruststand diafragma, zwaartekracht en elasticiteit uitgerekt longweefsel Geforceerde uitademing: contractie binnenste tussenribspieren en contractie (aanspanning) buikspieren waardoor diafragma terugvering wordt versterkt. FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Ventilatie = respiratie Inspiratie expiratie FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus

Dyspnoe of kortademigheid Typische zittende houding kortademige patiënt FHV2009 / Cxx54 1+2 / Anatomie & Fysiologie - Respiratie en digestivus 41