Consumptieve functies van dorpen Over de aantrekkelijkheid van (deeltijd)wonen in dorpen Ronald van Leeuwen 10 oktober 2012

Grondprijzen in Nederland Bron: CPB, 2010

Grondprijzen in Zeeland Bron: CPB, 2010

Totaal productieve functies34 % Loonverschillen1 % Bereikbaarheid banen per auto25 % Bereikbaarheid per ov6 % Nabijheid station2 % Totaal consumptieve functies43 % Groen en natuur7 % Ligging aan zee3 % Historische binnenstad8 % Cultureel en culinair aanbod9 % Luxe winkels11 % Disamenities (overlast/verschraling)5 % Bron: CPB, 2010; eigen bewerking

Demografische veranderingen Bron: PBL & CBS, 2009

Gevolgen (a)

Gevolgen (b)

Gevolgen (c) Leegstand

Deeltijdwonen als kans? (a) Ma t/m do: Amsterdam Vr t/m zo: Breskens

Deeltijdwonen als kans? (b) Leegstaande woningen Tweede woningen VRAAG AANBOD ( Mis)match ?

Drie hypotheses De kansen voor deeltijdwonen zijn beperkt, want: 1. Tweede woningzoekers prefereren een woning nabij de kust, terwijl leegstaande woningen zich juist niet nabij de kust bevinden. 2. Tweede woningzoekers prefereren een woning in een ‘mooie kern’, terwijl leegstaande woningen zich juist in ‘minder mooie kernen’ bevinden. 3. Tweede woningzoekers prefereren een aantrekkelijke woning, terwijl leegstaande woningen over het algemeen juist minder aantrekkelijk zijn.

Locaties tweede woningen (1) Legenda Percentage tweede woningen per Zeeuws-Vlaamse kern (als aandeel van de totale woningvoorraad) Bron: Gemeente Sluis, Terneuzen en Hulst, 2011

Locaties tweede woningen (2) Legenda Percentage tweede woningen per Zeeuws-Vlaamse kern – exclusief recreatiewoningen (als aandeel van de totale woningvoorraad) Bron: Gemeente Sluis, Terneuzen en Hulst, 2011

‘Het kust effect’ (1) Afstand tot de kust (in km) Percentage tweede woningen (als aandeel van de totale woningvoorraad) Bron: Gemeente Sluis, Terneuzen en Hulst, 2011

‘Het kust effect’ (1) Afstand tot de kust (in km) Percentage tweede woningen (als aandeel van de totale woningvoorraad) Hoofdplaat Graauw Hoek Waterlandkerkje Retranchement Bron: Gemeente Sluis, Terneuzen en Hulst, 2011

‘Het kust effect’ (2) Stellingen tweede woning keuze Eens Oneens 1. Ik verkies een minder mooie woning dichtbij de kust, boven een mooiere woning verder van de kust. 72,8 %27,2 % 2. Ik verkies een dure woning dichtbij de kust, boven een goedkopere woning verder van de kust. 68,5 %31,5 % 3. Ik verkies een woning in een mooi dorp verder van de kust, boven een woning in een minder mooi dorp dichtbij de kust. 25,5 %74,5 % Belang factoren in keuze tweede woning in regio Zeeuws-Vlaanderen Nabijheid kust 4,6752 Rust en ruimte 4,5060 Nabijheid natuur 4,3911 Bereikbaarheid vanuit 1 e woning 3,6473 Esthetische waarde dorpskern 3,3449 Relatief lage huizenprijzen in regio 3,2204 Sociale banden in omgeving 3,0761 Beschikbaarheid aan woningen 3,0492 Historische binding met regio 2,9452 Nabijheid recreatieve voorzieningen 2,8543 Nabijheid sportvoorzieningen 2,4358 Bron: Enquête tweede woningbezitters, 2011

Locaties van de leegstand Legenda Absoluut aantal leegstaande woningen per postcodegebied Bron: Gemeente Sluis, Terneuzen en Hulst, 2011

Nieuwvliet Schoondijke Groede Sluis Retranchement Dichtbij de kust Hoge kwaliteit woonomgeving Ver van de kust Breskens Eede Zuidzande Cadzand Oostburg Aardenburg Hoofdplaat IJzendijke Lage kwaliteit woonomgeving 10, ,99 km Zeer hoog Hoog Gemiddeld Laag Zeer laag Biervliet Hoek Philippine Sas van Gent Westdorpe Terneuzen Sluiskil Zuiddorpe Zaamslag Axel Koewacht Heikant Hulst Sint Jansteen Hengstdijk Vogelwaarde Terhole Clinge Nieuwe Namen Graauw 7,50 - 9,99 km5,00 - 7,49 km2,50 - 4,99 km≤ 2,49 km Lamswaarde Kloosterzande 20, ,99 km 30, ,99 km  40,00 km Waterlandkerkje Bron: Gemeente Sluis, Terneuzen en Hulst, 2011 Legenda: Plaats ≤ 4,99 % Plaats 5 - 9,99 % Plaats ,99 % Plaats ,99 % Plaats ≥ 30 %

Mismatch woningtypen (a) Stereotype Zeeuws-Vlaamse tweede woning: de dijkwoning

Mismatch woningtypen (b) Specifieke tweede woningsegmenten

Mismatch woningtypen (c) Leegstaande woningen

Conclusies Mismatch tweede woningvraag en leegstaand aanbod, zowel qua woningkenmerken als qua locatie De nabijheid van amenities (zoals de kust) speelt een zeer dominante rol in de tweede woningvraag De rol van de esthetische kwaliteit van de woonomgeving (‘mooie’ versus ‘lelijke dorpen’) roept vragen op