3.3 verschillen in klimaten • atmosfeer → luchtlaag rond de aarde - troposfeer → onderste laag hoe hoger hoe kouder weersverschijnselen door verwarming lucht - tropopauze bovengrens - stratosfeer → temperatuur stijgt met de hoogte door vorming ozon • klimaat: gemiddelde toestand van de atmosfeer in een groot gebied en in een lange tijd (30 jaar) Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv energiebalans • energiebalans = stralingsbalans • hoeveelheid inkomende straling = hoeveelheid uitgaande straling • verdeling over aarde is ongelijk - tijdstip van de dag - seizoenen - breedteligging - albedo (terugkaatsing) Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv luchtcirculatie verschil hoeveelheid zonne-energie ∟verschil in temperatuur ∟ verschil in luchtdruk ∟ ontstaan wind mondiale luchtcirculatie ontstaat door verschil in verwarming en afkoeling • tropisch minimum • subtropisch maximum • subpolair minimum • polair maximaum Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

afwijkingen van het model • afwijkingen ontstaan door verschuiving Intertropische Convergentiezone (ITCZ) - ontmoetingspunt zo-passaat en no-passaat - door verdeling land – water ontstaan moessons - daardoor ook verschuiving subtropisch maximum • subpolair minimum goed ontwikkeld in winter door relatief warm zeewater Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

oceanische circulatie • grote zeestromen zorgen voor verplaatsing warmte en kou • oppervlaktestromen ontstaan door de wind → drifstromen - invloed op klimaat in kustgebieden - invloed op hoge en lage drukgebieden • diepzeecirculatie ontstaat door kou en zout • noordpoolgebied is diepwaterpomp → afgekoeld water zakt hier weg Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv El Niño In Grote Oceaan normaal een zo-passaat • Bij Peru: - koud dieptewater komt omhoog - veel vis • Bij Indonesië - hoge waterstand - veel neerslag Elke 3 tot 7 jaar El Niño → driftstroom valt weg • warm water bij Peru → geen vis • droogte in Indonesië → bosbranden Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv klimaatindeling • Systeem van Köppen - 5 hoofdklimaten - gebaseerd op temperatuur en neerslag • Dit is een indeling in macroklimaten - verfijningen bij mesoklimaten - microklimaten Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv temperatuur in de atmosfeer in de winter op het noordelijk halfrond Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv de stralingsbalans Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv de mondiale luchtcirculatie Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv verschuiving van de ITCZ en de overheersende windrichting Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv de afwisseling van land en water zorgt voor het ontstaan van moessons Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv het ontstaan van driftstromen Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv het klimaat- systeem van Köppen Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv

Terra Tweede Fase vwo © Wolters-Noordhoff bv