STUDIEDAG WANNEER LIEFDE UITMONDT IN EEN GEVECHT… DETERMINANTEN, SCREENING & INTERDISCIPLINAIRE AANPAK Faculteit Rechtsgeleerdheid Zeger van Hee - Tiensestraat Leuven Dinsdag 2 juni 2009

1/1 3-8% geweld in de zwangerschap (West- Europa, VS) In Oost-Vlaanderen (België) 3% 10-69% van vrouwen ondervindt ooit partnergeweld In Oost-Vlaanderen (België) 10% TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1 Prevalentie

1/1 Gevolgen voor gezondheid Moord, zelfmoord, moedersterfte Kwetsuren Chronische pijnsyndromen Seksuele dysfunctie Depressie, angst, PTSD Negatief gezondheidsgedrag: roken, alcohol, … TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1

1/1 Gevolgen voor gezondheid Zwangerschapscomplicaties Urineweginfecties Vroeggeboorte Perinatale sterfte Intra-uteriene groeivertraging Bloeding, loslating van de placenta Uterusruptuur TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1

1/1 Gevolgen voor gezondheid Gevolgen voor de kinderen Meer risico op kindermishandeling en/of verwaarlozing Getuige zijn van partnergeweld verhoogt risico op Zelfmoord, mutilatie Risicogedrag Gedragsproblemen Schoolproblemen Slachtoffer of dader te worden van partnergeweld  Zo wordt de inter-generationele cyclus van geweld gevoed TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1

1/1 Screening? TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1 Slachtoffers die zich als dusdanig aanbieden aan gezondheidswerkers Slachtoffers die het geweld niet spontaan melden aan de gezondheidswerker  Screening?

1/1 Screening? Groot debat in literatuur over het al dan niet routine screening van zwangere vrouwen Voorstanders : CDC, ACOG, AAP,… Tegenstanders : USPSTF In België : richtlijnen van Domus Medica TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1

1/1 Screening TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1 The condition sought should be an important health problem The condition sought should be an important health problem The natural history of the condition, including development from latent to declared disease, should be adequately understood The natural history of the condition, including development from latent to declared disease, should be adequately understood There should be a recognizable latent or symptomatic stage. Treatment at an early stage should be of more benefit than treatment started later. There should be a recognizable latent or symptomatic stage. Treatment at an early stage should be of more benefit than treatment started later. There should be an accepted treatment or useful intervention for patients with recognized disease. There should be an accepted treatment or useful intervention for patients with recognized disease. There should be a suitable test or examination There should be a suitable test or examination The test should be acceptable to the population The test should be acceptable to the population Facilities for diagnosis and treatment should be available Facilities for diagnosis and treatment should be available There should be an agreed policy on whom to treat as patients There should be an agreed policy on whom to treat as patients Case-finding should be a continuous process and not a ‘once and for all’ project Case-finding should be a continuous process and not a ‘once and for all’ project The cost of case-finding (including diagnosis and treatment) should be economically balanced in relation to possible expenditure on medical care as a whole The cost of case-finding (including diagnosis and treatment) should be economically balanced in relation to possible expenditure on medical care as a whole WHO Wilson and Jungner 1968

1/1 Vraag 1 TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1 Wat kan een gezondheidswerker doen als een patiënte het slachtoffer is van partnergeweld? Wat kan een gezondheidswerker doen als een patiënte het slachtoffer is van partnergeweld?

1/1 Interventies Acute medische hulp, inclusief psychologische hulp Luisteren (bevestigend, empatisch), praten Correcte documenteren en attesteren Contact met familie en/of huisarts Doorverwijzen naar gespecialiseerde diensten Counseling (telefoonsessies, professionele counselor, buiten ziekenhuis) Vluchthuizen TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1

1/1 Vraag 2 TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1 Verbetert de toestand van de zwangere slachtoffers als gezondheidswerkers screenen naar partnergeweld? Verbetert de toestand van de zwangere slachtoffers als gezondheidswerkers screenen naar partnergeweld?

1/1 Uitkomst na screening en interventie In brede zin Zich gesteund voelen Betere gezondheidszorg Betere patiënt-arts relatie Meer veiligheidsgedrag Meer besef van het probleem van partnergeweld In enge zin: minder geweld 1 RCT TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1

1/1 Vraag 3 TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1 Verbetert de toestand van de kinderen als gezondheidswerkers screenen naar partnergeweld? Verbetert de toestand van de kinderen als gezondheidswerkers screenen naar partnergeweld?

1/1 Uitkomst na screening en interventie Grote RCT in USA Betere korte en lange termijn uitkomst van kinderen Nationaal Actie Plan België Extra aandacht voor kinderen TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1

1/1 Vraag 4 TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1 Is screenen van de zwangere vrouw gevaarlijk? Is screenen van de zwangere vrouw gevaarlijk?

1/1 Veiligheid van screenen Verzet tegen geweld en/of partner verlaten kan nieuw geweld uitlokken Belang van manier waarop gescreend wordt In veilige omgeving Confidentieel! Door gezondheidswerkers met empathie Na korte inleiding waarom gescreend wordt Nog weinig studies over veiligheid van screenen Probleem van vals positieve en vals negatieve screening test TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1

1/1 Vraag 5 TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1 Hoe staan zwangere vrouwen tegenover screenen naar geweld? Hoe staan zwangere vrouwen tegenover screenen naar geweld?

1/1 Attitude van vrouwen tegenover screening In meeste studies : positief, zeker in prenatale setting In Oost-Vlaanderen (België) TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1 Considered as negative (%) Considered as neutral (%) Considered as positive (%) By GP By OB/GYN In questionnaire 11683

1/1 Vraag 6 TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1 Hoe staan artsen tegenover screenen naar geweld? Hoe staan artsen tegenover screenen naar geweld?

1/1 Attitude van artsen Veel barrières van artsen tegenover screenen Onvoldoende kennis / Onderschatting van het probleem Voelen zich te weinig geschoold om te screenen, de slachtoffers op te vangen en hen adequaat door te verwijzen Te weinig tijd Schrik om patiënt te beledigen TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1

1/1 Besluit …onvoldoende sluitend bewijs effect & veiligheid aanbevelen of afraden alle patiënten routinematig screenen… Ondanks gebrek wetenschappelijke evidentie, aanraden screenen door beroepsorganisaties Voldoende argumenten zwangere vrouwen te screenen Niet wachten éénduidig bewijs, enige moment doorbreken geweldspiraal TITEL PRESENTATIE : Screening van zwangere vrouwen door de gynaecoloog: meer of minder risico op geweld? NAAM EN AFDELING : Kristien Roelens, Vrouwenkliniek UZ Gent 1/1