Rusland - hist. inl. 9e eeuw / 1238 Koninkrijk van Kiev vanaf 9e eeuw Overgang naar orthodoxie 988; Invloed byzantijns kerkelijk recht Standenvergaderingen Optekening gewoonterecht; Russkaia Pravda (11e eeuw) Optekening handelsrecht 12e eeuw Mongoolse juk Tataarse verovering 1238 Autoritaire staat; wel behoud orthodoxe kerk Centrale rol dorpsgemeenschap (mir) Opkomst van Moskou Autonoom 1380 Tsaar vanaf 1480 (Ivan III) - Moskou « derde Rome » Grote territoriale expansie; rol van de Kozakkenmilities

Rusland - hist. inl. 2 Rechtscompilaties onder de vroege tsaren Grote compilatie in 1649 (Oelozjenije); uitdrukking standenstaat Lijfeigenschap (tot 1861) Adel (bojaren) verliest macht aan ambtenaren (pomesjtsjiki) Peter de Grote (Romanov) - petrinische hervormingen absolute monarchie; centrale bureaucratie; Prokuratura Francofilie Napoleontische oorlogen - gevolg: strijd tussen Dekabristen/slavofielen en westersgezinden Hercodificatie 1832: Svod Zakonov - verstaatsing van alle recht behalve familie- en erfrecht (dat laatste sterker kerkelijk) Hervormingen van Alexander II (lokale besturen, afschaffing lijfeigenschap, nieuwe gerechtelijke organisatie) Revolutie en Constitutionele monarchie 1905; landhervorming Februarirevolutie 1917 (Mensjevieken)

Rusland - hist. inl. 3 Oktoberrevolutie 1917 (Bolsjevieken) Vanaf 1917 burgeroorlog Roden / Witten Bolsjevisme / Sovjet-Unie: radicale marxistische dictatuur KP staat in de staat « socialistische » eigendom van de productiemiddelen gedwongen collectivisering grondeigendom; Geen vrij personenverkeer (nieuwe vorm van lijfeigenschap) NEP 1922-1928, periode van matiging wetboeken (BW 1922, Rechtsvordering 1923, Strafvordering 1923) Stalinisme: uitbouw totalitaire staat, uitroeiing vrije boeren, deportatiepolitiek Algemeen: geen onafhankelijk gerecht; almacht Prokuratoera

Rusland - hist. inl. 4 1985 perestrojka; glasnost; staatshervormingspogingen uiteenvallen Sovjet-Unie 1991 1993 eerste echte Russische grondwet; - inperking grondwettigheidstoetsing wel vanaf 2003 inperking Prokoeratoera hercodificatie wetboeken vanaf 1996

Rusland - federalisme Federalisme: ingewikkelde structuur met verschillende types deelstaten - deelrepublieken met eigen grondwet; andere entiteiten met een statuut:, okrug, kraya, oblast Wetgevende bevoegdheden: exclusief federale, « gemeenschappelijke », residuair bij deelgebieden Uitvoerende bevoegdheden

Rusland - politieke instellingen Federale machten: overwegend presidentieel Parlement met 2 kamers Doema Federatieraad met beperkte bevoegdheid Rechtstreeks verkozen president met grote macht: kan parlement ontbinden vetorecht bevoegdheid Oekazen uit te vaardigen: concurrerende wetgevende bevoegdheid; weinig materies met Parlamentsvorbehalt Lokale besturen: constitutieve autonomie

Rusland - grondwet Formele grondwet hoofdstuk 1,2, 9 (basisbeginselen, grondrechten): zwaardere wijzigingsprocedure (via grondwetgevende vergadering) overige hoofdstukken mits bijzondere meerderheden federale constitutionele wetten Grondwettigheidstoetsing gecentraliseerd in GW Hof vernietigingsvordering (door organen) prejudiciële vragen grondwetsklachten Normenhiërarchie grondwet / wet (zakon)/ oekaze / verordening