Van peilbuis tot KRW-portaal Deelproject 3: Toolbox Utrecht, 12 Oktober 2010 Matthijs ten Harkel Lester Reinierse Twan Tiebosch Eric Castenmiller

Opdracht deelproject 3 Knelpuntenanalyse en PvE voor de volgende verbeterpunten: - Er is ondersteuning nodig in de vorm van een (al dan geautomatiseerde) toolbox en of beslisregels om op basis van een goede interpretatie van de grondwaterdata op een transparante, reproduceerbare en meer geüniformeerde wijze te komen tot KRW-rapportages. - Er is meer duidelijkheid nodig over wat is er, wat er zou moeten komen en of de toolbox geautomatiseerd zou moeten worden.

Testen  kwaliteit TEST BEOORDELING 1 Voldoet een (relevante) stof aan de EU-norm of drempelwaarde Gemiddelde waarde over een bepaalde periode per stof < norm of drempelwaarde. Test uitvoeren op overeengekomen en beschikbare toetsdiepten. Als gemiddelde waarde voor 1 van de toetsdiepten en voor 1 of meer stoffen > norm of drempelwaarde dan passend onderzoek

Testen  kwaliteit bij een overschrijding van de norm/dw BEOORDELING 1 algemene chemische toestand % overschrijding kleiner dan 20% op iedere toetsdiepte. (rekening houden met geclusterde GWLen) 2 intrusie van zoutwater of andere stoffen - Zoet-zout grens bepalen op basis van onderzoek (niet te automatiseren, zie ook toestandbepaling kwantiteit). - Gemiddelde waarde over een bepaalde periode per stof < drempelwaarde. - is er aanhoudende stijgende trend voor chloride of geleidbaarheid [discussie: ga je hier niet het trendoordeel vermengen met het toestandsoordeel?] 3 interactie met oppervlaktewater Samenwerking met waterbeheerder. Er zijn geen harde criteria beschikbaar. Aanzet voor uitwerking in Haskoning-rapport “Interactie grond en oppervlaktewater; Waar speelt het? Methodiekinvulling voor 2010” (F. Verhagen, 2008). Wordt ook in opdracht van de WgGW verder uitgewekt (Remko van Ek). 4 interactie met terrestrische ecosystemen Samenwerking met waterbeheerder en terreinbeheerder. Er zijn geen harde criteria beschikbaar. Instandhoudingsdoelen spelen een rol. Aanzet voor uitwerking in Haskoning-rapport “Interactie grond en oppervlaktewater; Waar speelt het? Methodiekinvulling voor 2010” (F. Verhagen, 2008) Wordt ook in opdracht van de WgGW verder uitgewekt (Remko van Ek). 5 onttrekkingen menselijke consumptie Zie RIVM-rapport “Uitwerking artikel 7.3 KRW voor grondwaterlichamen (S. Wuijts, 2009) Eindoordeel chemie: als één of meer testen negatief uitvalt dan is het GWL in slechte chemische toestand

Testen  kwantiteit C TEST BEOORDELING 1 Waterbalans Tijdreeksanalyse van stijghoogten afkomstig uit DINO. Neerwaartse trend ja  waterbalans ‘handmatig’ opstellen nee  GWL voldoet voor deze test. 2 Intrusies (zout water) Zoet-zout grens bepalen op basis van onderzoek (niet te automatiseren). Opkegelen ligt bij regio (mogelijk is dit wel te automatiseren, is het zinvol?). 3 Interactie met oppervlaktewater Samenwerking met waterschap. Er zijn geen harde criteria beschikbaar, mogelijk kan voor de basisafvoer iets worden afgeleid. Aanzet voor verdere uitwerking in Haskoning-rapport “Interactie grond en oppervlaktewater; Waar speelt het? Methodiekinvulling voor 2010” (F. Verhagen, 2008). 4 Grondwaterafhankelijke terrestrische ecosystemen - Achteruitgang t.o.v. 2000: tijdreeksanalyse van stijghoogten afkomstig uit DINO. Toetsen aan 2000. - Voldoen aan de instandhoudingsdoelen: tijdreeksanalyse van stijghoogten (bv data uit DINO mbv Menyanthes beoordelen). Toetsen aan instandhoudingsdoelen. ? grondwaterstroming op landsgrens Deze test wordt wel genoemd maar is nergens uitgewerkt.

Menselijke consumptie Chemische Toestand

Input Voor test A1: - identificatie meetpunt / filter - coördinaten - toetsdiepte - datum - parameter - analysewaarde - eenheid

Toets Voldoet de analysewaarde aan de norm. - Als er meerdere analyses per jaar zijn dan jaargemiddelde bepalen en hiermee toetsen. Voor de definitie van gemiddelde concentratie is input van RIVM gewenst. - Aparte database nodig met normen en drempelwaarden waaraan wordt getoetst.

Output Excel tabel en op scherm eventueel als kaartje - input parameters - norm + eenheid - voldoet ja/nee - % van norm (>100% is overschrijding)

Output Excel tabel per grondwaterlichaam en op scherm eventueel als kaartje - Code grondwaterlichaam - Toetsdiepte - Parameter - Norm + eenheid - voldoet ja/nee - % filters met een overschrijding - % putten met minstens één overschrijding

Randvoorwaarden Info over meetnetten en monitoringsdata in centrale databank; Analyseresultaten gecontroleerd en ‘gevalideerd’; Info over normen, toetswaarden e.d. eenduidig en in centrale databank; IDsW standaard (code voor stoffen, analyseresultaten); Databanken leveren data in goede format.

Randvoorwaarden Niet alle testen of onderdelen van testen zijn te automatiseren In ieder geval is nodig: - eenduidige inputgegevens - uit te voeren toets is helder, eenduidige toetscriteria - heldere en eenduidige definities (b.v. gemiddelde, trend, trendomkering - eenduidige output

Knelpunt (potentieel) Uniforme uitvoering DUS Geen regionale vrijheid

Vervolgtraject Hoe verder: Aansluiting zoeken bij Aquokit? Informatiehuis Water? Tijdspad? Financiën? Taakverdeling / verantwoordelijkheden / rollen?