confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq 06 december 2012 confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq

De loonkloof – wat is dat? 06 december 2012 confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq

confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq Erkenning Het beginpunt van elke verandering is de erkenning van het probleem. Het ontdekken of het onderkennen van een probleem. Nog al te vaak wordt het bestaan van een reële loonkloof in vraag gesteld. Zie beeldje “Welke loonkloof”? Ze is zo manifest aanwezig dat heel wat mensen ze nog als een “ natuurlijk iets” ervaren. Mensen zeggen gemakkelijk: ja dat is toch, zo, mannen die staan in voor het onderhoud van het gezin, dus is het toch normaal dat zij iets meer verdienen, zeker? “ Eigenlijk is dat niet normaal en dat zal in de toekomst ook meer en meer duidelijk worden, nu er meer alleenstaanden zijn, nu er meer nieuwe samengestelde gezinnen zijn, nu er meer alleenstaande ouders zijn , waaronder ook veel alleenstaande moeders. Erkenning van het probleem is de eerste stap naar de oplossing ervan. 06 december 2012 confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq

confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq Jongen / Meisje Het lijkt nogal absurd, maar toch is het nog altijd zo dat het geslacht van het kindje op zijn of haar later leven een groot verschil zal maken in de financiële situatie. Kijk maar dan de sprekende varkentjes, het roze voor de meisjes, het blauwe voor de jongens.  mannen verdienen gemiddeld nog altijd meer dan vrouwen in gelijke of gelijkaardige jobs. De beelden zijn grappig maar eigenlijk is het erg dat men hierover nog “sensibiliserende grapjes” moet maken. 06 december 2012 confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq

confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq Heeft er iemand van jullie een idee hoe groot de loonkloof is in cijfers? In percentage? Laten we eens kijken naar de cijfers!!! Oei, blijkbaar toch een veelheid aan cijfers  hoe komt dat, klopt dat dan wel, is dat wel te vertrouwen? Hoe komt het dat er verschillende cijfers circuleren? 06 december 2012 confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq

confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq VERSCHILLENDE MANIEREN VAN BEREKENEN!!! Uurloon / jaarloon Voltijds / deeltijds en voltijds Percenten of bedragen >>> toont telkens een ander aspect van de loonkloof!!! Eigenlijk kan de loonkloof op verschillende manieren berekend worden/ Men kan bijvoorbeeld alleen rekeninghouden met de voltijdse lonen (voltijds werkende mannen en vrouwen)  nadeel is natuurlijk dat dit verdoezeld dat heel wat vrouwen toch maar deeltijds werken en dus in werkelijkheid veel minder loon hebben. Men kan ook kijken naar het loon in verschillende tijdsperiodes, gaande van uurlonen (bruto), maandlonen, jaarlonen. Dat geeft telkens een andere resultaat. Het zal dus niet verwonderen dat de jaarlonen een grotere loonkloof onthullen dan de uurlonen! Men kan dit verschill (de kloof ) gaan uitdrukken in percentages; (bijvoorbeeld de loonkloof in België is gemiddeld 10 %) maar dat zegt niet zoveel  is veel te abstrakt! Wat moet je je daar bij voorstellen? Als je darentegen het verschil gaat uitrekenen op het gemiddeld maandelijks inkomen en vaststelt dat de kloof gelijk is aan bijvoorbeeld 300 € per maand, dan weet je wel wat je daar zo allemaal mee kan doen. 06 december 2012 confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq

WAAR INFORMATIE VINDEN? Heel belangrijke bron van informatie is het loonkloofrapport. Dit rapport wordt opgemaakt door het Instituut voor gelijkheid van vrouwen en mannen in samenwerking met de FOD ECONOMIE, het federaal planbureau. Het bevat gedegen informatie en het is gratis te downloaden. 06 december 2012 confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq

Berekeningen, vaststellingen Verklaringen Loonkloof in uurloon Loonkloof in jaarloon 9 % 22 % vrouwen werken minder (meer deeltijds ) Stereotype verwachtingen Hoe komt dit?????? Even stilstaan bij een aantal belangrijke bevindingen: Als men de loonkloof uitrekent op basis van de uurlonen dan bedraagt de kloof 9 % maar als men de kloof uitrekent op basis van de jaarlonen dan is de kloof gelijk 22 %!!! In bepaalde subgroepen  bijvoorbeeld als men de berekening maakt voor de arbeiders/arbeidsters alleen dan is de loonkloof op jaarbasis zelfs gelijk aan 35 %  dit soort gigantische verschillen moet ons aanzetten tot nadenken? Vrouwen werken minder, (deeltijds)  dus hun jaarloon is kleiner (lijkt logisch)  de vraag is alleen – waarom werken ze minder ???  ze moeten zorgtaken op zich nemen! Er zijn ook de typische stereotype verwachtingen  heb je al eens een vrouwelijke metser gezien? … Vrouwen werken eerder in bepaalde sectoren (toevallig zijn dat ook de slechter betaalde banen) …. Die stereotype verwachtingen, die rollenpatronen zijn niet genderneutraal ….. Wat vroeger een evidentie leek  kan vandaag best worden in vraag gesteld. 06 december 2012 confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq

confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq Effecten? Op lange termijn: Heel belangrijk  pensioenen Op korte termijn: financiële afhankelijkheid van partner (quid indien scheiding), bij ziekte : minder ziekte uitkering, bij werkloosheid : minder werkloosheidsuitkering etc. …. Vrouwen zullen doorgaans een lager wettelijk en aanvullende pensioen hebben dan mannen. Dit komt doordat ze minder verdienden, en dat er dus voor hun wettelijk pensioen zal worden rekening gehouden met lagere jaarlonen, om te berekenen wat hun wettelijk pensioen is. Bijgevolg doordat hun gewone inkomen uit arbeid zo laag, zal er wellicht ook veel minder ruimte zijn voor het opbouwen van een aanvullend pensioen. (het aanvullend pensioen samen met het wettelijk pensioen mag maar 80 % van het laatst verdiende loon) bijgevolg  geen of een veel kleiner aanvullend pensioen  dus financieel meer afhankelijk tijdens pensioenperiode.  gevaren : armoederisico bij vrouwen op oudere leeftijd is veel groter dan bij mannen!!! 06 december 2012 confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq

confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq EVOLUTIES????? Jaren ‘70 Jaren 2000 Denken jullie dat er veel veranderd is? Uiteraard, Maar men houdt de lonen ook nog niet zo heel lang systematisch bij … gelukkig wel van in de jaren ‘70  Wilma’s van jaren 70 (met als hoofdtaak “huisvrouw” te zijn, zijn nu de zelfbewuste, al dan niet hogeropgeleide vrouwen geworden met een eigen loopbaan en dat is zichtbaar in de cijfers: …. 06 december 2012 confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq

confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq 72  2008: kloof is gedaald van 45 % naar 27 % (voltijdsen en deeltijdsen samengenomen?, industrie) Het percentage deeltijdswerkende vrouwen schommelt rond de 40 % (1999 – 2009) terwijl het percentage deeltijds werkende mannen gestegen is van 5 % naar iets minder dan 10 %. Over dat deeltijds werken moeten we nog wel iets zeggen – vrouwen werken vooral deeltijds om dat ze zorg voor de kinderen op zich nemen of de zorg voor ouderen. Mannen die deeltijds werken doen dit vooral voor zichzelf  jobs combineren, bijberoepen, combinatie met pensioen, deeltijds bijstuderen - dus dat blijft toch nog een andere insteek  vrouwen blijven nog altijd een beetje meer “smurfin” !!! Zie volgende slide 06 december 2012 confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq

confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq Over dat deeltijds werken moeten we nog wel iets zeggen – vrouwen werken vooral deeltijds om dat ze zorg voor de kinderen op zich nemen of de zorg voor ouderen. Mannen die deeltijds werken doen dit vooral voor zichzelf  jobs combineren, bijberoepen, combinatie met pensioen, deeltijds bijstuderen - dus dat blijft toch nog een andere insteek  vrouwen blijven nog altijd een beetje meer “smurfin” !!! Zie volgende slide 06 december 2012 confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq

aanvullende voordelen Mannen - eerder … Vrouwen - vaker … Tweede pensioenpijler (groepsverzekering) Hospitalisatieverzekering Bedrijfswagen Gsm Gemiddelde waarde niet-cash voordelen = 373 € / jaar Verplaatsingsvergoedingen Maaltijdcheques Gemiddelde waarde niet-cash voordelen = 184 € / jaar = kloof = 50 % Denken jullie dat er veel veranderd is? Uiteraard, Maar men houdt de lonen ook nog niet zo heel lang systematisch bij … gelukkig wel van in de jaren ‘70  Wilma’s van jaren 70 (met als hoofdtaak “huisvrouw” te zijn, zijn nu de zelfbewuste, al dan niet hogeropgeleide vrouwen geworden met een eigen loopbaan en dat is zichtbaar in de cijfers: …. 06 december 2012 confederale studiedienst ACV- Nathalie Diesbecq