Bevorderen van de taalvaardigheid Workshop ‘taalstimulering’ 10 juni 2010

Het probleem Kansarme kinderen beschikken niet van thuis uit over schoolse taalvaardigheid (de instructietaal op school) Schoolse taalvaardigheid is nodig om op school mee te kunnen De school gaat er van uit dat alle kinderen de schooltaal beheersen

Wat kan er aan gedaan worden? De sleutel ligt in de school! Taalvaardigheidsonderwijs in de lessen Nederlands Taalbeleid buiten de lessen Nederlands: taal de hele dag! Bijkomende initiatieven buiten de school: Buitenschoolse taalstimulering Participatie aan buitenschoolse activiteiten die de taalvaardigheid Nederlands bevorderen Tips voor thuis Taalvaardigheidsonderwijs voor ouders

Taalvaardigheidsonderwijs (op school): Basisprincipes nadruk op de 4 vaardigheden (begrijpen – spreken – begrijpend lezen en schrijven) ‘content- based’ (nadruk op begrijpen en communicatie/inhoud) Nadruk op schoolse taalvaardigheid Al doende, zelfontdekkend, ervaringsgericht Veel taalaanbod Veel interactie Functioneel Intrinsiek boeiende taken Klasextern remediëren enkel indien echt nodig Heterogene groepen Kansarme kinderen ondersteunen/aanmoedigen Veilig klasklimaat (ook: respect voor eigen taal)

Bestaand materiaal (school) Zie website Centrum Taal en Onderwijs (voorheen Steunpunt NT2) http://cteno.be of www.nt2.be Kleuters: Bonte boel (taalvaardigheidsstimulering voor de jongste kleuters via muzische vorming) Taalmateriaal Taalverhaal Taalcentraal

2. Buitenschoolse taalstimulering Voorbeelden: Als project: bv. ‘Driemaal taal’ In de voorschoolse kinderopvang: bv. peuterprikkels (CTO) Tijdens de schoolvakanties: bv. ‘zomerprikkels’ (CTO) In de vrije tijdsactiviteiten zoals kinderwerkingen e.a.: bv. verteltas, babbeldoos, taalactiveringskoffer…

Materiaal buitenschoolse taalstimulering Zie http://cteno.be => kleuteronderwijs Zie website Vlaams Minderhedencentrum www.vmc.be => Toolbox => Onderwijs

3. Tips voor ouders Veel praten met de kinderen (in eigen taal) bv.: antwoorden op vragen Voorlezen (attitude t.a.v lezen); Aanmoedigen boeken lezen (bibliotheek) Gericht TV en radiogebruik (cfr. Circus Kiekeboe; Sesamstraat…) Aanmoedigen vrije tijdsactiviteiten zoals jeugdbeweging, kinderwerking Positieve signalen geven mbt de kennis van het Nederlands

4. Ondersteuning van ouders ‘Nederlandse taallessen’ voor ouders: => bv. ‘Ouders in interactie’ (zie www.steunpuntgok.be => volwassenen => materiaal => school en ouders Vorming voor ouders: bv. moedergroepen, oudergroepen …

Overzicht basisprincipes Het bijbrengen van de schooltaal moet vooral op school gebeuren: belang van een goed taalbeleid en taalvaardigheidsonderwijs Buitenschoolse taalstimulering kan dit proces nog versterken. Wat kunnen ouders doen? Ouders kunnen thuis proberen te zorgen voor voldoende verbale interactie: dit kan best in de taal waarmee men het meest vertrouwd is Ouders stimuleren de deelname aan buitenschoolse activiteiten die de verwerving van de schooltaal (Nederlands) bevorderen De ouders geven positieve signalen aan het kind mbt de beheersen van schooltaal Kansarme ouders moeten zelf ook ondersteund worden, bv. bij het aanleren van de schooltaal. Dit is nodig: Om het kind te kunnen ‘volgen’ Om de communicatie met de school te bevorderen

De bijdrage van CLB (1) Schoolondersteuning: Sensibiliseren van scholen (belang van taalbeleid) Meedenken over taalbeleid (kernteam) Informeren over bestaande mogelijkheden Bespreken resultaten taaltoetsen Coachen van leerkrachten via observatie en feedbackgesprekken

De bijdrage van CLB (2) Mee opzetten, ondersteunen en evalueren van initiatieven omtrent buitenschoolse taalstimulering, in samenwerking met andere organisaties Raad geven aan ouders Bevorderen deelname van ouders aan ondersteunende activiteiten (bv. NT2)