Ingrediënten van een geslaagde vrijetijdswebsite Workshop UiT ONLINE CultuurNet Vlaanderen Jo Steyaert 27 mei 2008

Vrijetijdscultuur Klassiek onderscheid tussen hoge en lage cultuur vervaagd Veel “cultuur” is sterk gekoppeld aan “klassiek” vrijetijdsaanbod Bevolking zoekt naar cultuur in het vrijetijdsaanbod en omgekeerd In deze presentatie hebben we het steeds over cultuur in de meest uitgebreide zin van het woord: cultuur omvat vrijetijd, ontspanning, kunst, …

Inhoud Online communicatie: wat weten we reeds? Online tendensen: waar gaat internet naartoe? Communiceren over vrijetijdscultuur: wat niet te vergeten? De basis van de vrijetijdscultuur website: wat moet er zeker in? Vrijetijdscultuur is leuk: hoe gegevens verrijken? Vrije tijd is participatie: hoe de gebruiker activeren? Vrijetijdscultuur is doen: hoe beginnen we eraan?

WAT WETEN WE REEDS? Online communicatie 4

De meerderheid van de bevolking gebruikt internet Bron: Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (vroegere NIS) 2006 Alleen bij ouderen en lager opgeleiden nog iets minder dan 50%

Burgers gebruiken intensief value added eDiensten Bron: Fed-eView Citizen 2006 – FEDICT / Indigov

Lessen uit information society onderzoek Gemeentelijke website is meest gebruikt (88,8% van de internetgebruikers heeft hem reeds bezocht – 40% bezoekt hem maandelijks) Burgers wensen op maat gesneden eenvoud = mogelijkheden om content zelf te organiseren – beheren – op eigen voorkeuren Burgers wensen eHulp van de dienstverlener en van elkaar WEB 2.0: mensennetwerken vormen intense kennisbronnen Cultuur, vrije tijd en ontspanning staan bij gebruikers in de top 3 van meest gevraagde informatie op overheidswebsites

WAAR GAAT INTERNET NAARTOE? Online tendensen 8

Globalisering vs. regionalisering van informatie Groeiend belang bewegend beeld Web 2.0 oDe stem van Jan Modaal vs. de expert oGroeiend belang van communities: plaats je in de conversatie Van broadcasting naar narrowcasting oOp internet is er plaats voor iedereen maar je moet wel gevonden worden oDe dood van de klassieke reclametechnieken: hoe omgaan met e-marketing/e-advertising oCrossmediale marketing: krant + website + magazine, tv + website + radio, … Groeiend gebruik van meta-data oWebsite worden gestuurd op basis van datamining en gebruikersprofielen

WAT NIET TE VERGETEN? Communiceren over vrijetijdscultuur 10

Wie is de afzender? Stad/ gemeente of regio: andere aanpak is verreist Voldoende bemande cultuur- en vrijetijdsdiensten met personeel dat zich kan specialiseren in diverse terreinen beperkt ondersteunend kader Voldoende budget voor cultuur / vrije tijd / communicatie beperkt budget Visie op cultuurbeleid, vrijetijdsbeleid, toerisme, communicatie, citymarketing, positionering, … geen uitgesproken overkoepelende visie, focus op dagdagelijkse uitvoering  Goede zelfinschatting is noodzakelijk om realistische projecten te definiëren

Met welke boodschap? “Dienstencommunicatie”: “door de gemeente georganiseerd / ondersteund” (CC, bib, evenementen, …) is zendergestuurd en houdt geen rekening met de noden van de ontvanger alles wat er in de stad te beleven valt, incl. gesubsidieerd, ‘commercieel’, en verenigingenaanbod: dit start vanuit de gebruiker, “ik heb vrije tijd, wat kan ik doen in mijn omgeving?” Aparte thema’s of combinatie? Cultuur, recreatie, natuur, sport, shopping, horeca, … Veel en divers vrijetijdsaanbod: behoefte aan aanpak die deze rijkdom tot haar recht laat komen beperkter aanbod Veel professionele cultuur- en vrijetijdsorganisaties met eigen personeel, aanbod, communicatie, … veel verenigingen en vrijwilligers die (communicatie)ondersteuning nodig hebben  Goede startdefinitie van de boodschap is noodzakelijk alvorens aan de slag te gaan

Integratie of apart? Integratie van vrijetijdsinhoud in een gemeentelijke website oGoedkoper oEenvoudiger beheer oVerhoogt aantrekkingskracht van gemeentelijke website oOpletten voor goede combinatie / presentatie van zeer veel en zeer diverse informatie oOnderscheid maken tussen ‘dienstencommunicatie’ (wat biedt de gemeente zelf aan) vs. cultuur- en vrijetijdscommunicatie (wat is er in de gemeente te beleven op vlak van vrije tijd) Afzonderlijke, ‘stand alone’ UiTsite oAl dan niet technische integratie via zelfde technisch platform / CMS / databank en/of beheer: goedkoper en makkelijker beheersbaar oAl dan niet met hetzelfde “framework” of structuur: meer of minder beperking in lay-out en functionaliteiten  Technologische keuze heeft verregaande gevolgen voor de komende 4 tot 6 jaar

Voor welke doelgroep(en)? Inwoners vs. bezoekers: vergelijkbare inhoud maar toch duidelijk verschillende accenten: oGedeelde interesse: evenementen met bovenregionaal belang (zowel in de stad als evt. ook de regio voor zover toeristische relevantie), rondleidingen, musea, wandel- en fietsroutes, parken, monumenten en stadszichten, shopping, restaurants / cafés, transport/mobiliteit/parking, nachtleven oBezoekers: algemene info over de stad, hoe de stad bereiken, logies, meertalige en niet-talige informatie en activiteiten, … oInwoners / regio: lokale activiteiten (cursussen, bibliotheek), info over zelf evenementen organiseren, wat is er te doen in de directe regio, … oMaar soms behoefte aan toegang tot dezelfde informatie  Geef de gebruiker de kans om zijn informatiebehoefte te bepalen – niet het systeem

Doelgroepen benaderingen Leeftijdsdoelgroepen: oKinderen: specifieke activiteiten + belang context: in schoolverband of in de vrije tijd (met ouders, grootouders, …) oJongeren: ten dele specifieke activiteiten maar veel ‘algemene’ activiteiten zijn ook relevant > moeilijk te automatiseren, belang goede selecties. oMedioren, senioren: hebben andere behoeften: -medioren willen niet anders behandeld worden dan jongere mensen, -senioren vragen wel bijzondere aandacht (soort activiteit: specifieke activiteiten met oog op ontmoeting, aandacht voor bereikbaarheid, koffie en taart, middagvoorstelling, …; communicatie: nog steeds weinig online tenzij seniorennet, maar wel groeiend)

Doelgroepen benaderingen Levensstijlgroepen: oGezinnen (opgelet: nieuw samengestelde gezinnen, alleenstaande ouders, … vergen andere aanpak dan klassiek kerngezin), singles, holebi’s, studenten, … oAllochtonen: welke? Derdegeneratie, anderstalige nieuwkomers, Nederlanders, asielzoekers, … oMensen met een handicap (fysiek, visueel, auditief, mentaal), kansengroepen (werklozen, alleenstaande ouders, gedetineerden, …), … Hokjesdenken vs. inzicht in het beantwoorden van uiteenlopende vragen: oElke doelgroep heeft andere accenten nodig: extra praktische informatie informatie, andere selecties, andere stijl, … oVolledig aparte omgeving per doelgroep of specifieke accenten in één omgeving

WAT MOET ER IN? De basis van de vrijetijdscultuurwebsite 17

Overzichten en detailpagina’s Resultatenlijsten (= activiteitenoverzicht) en detailpagina’s (= detailinfo over één activiteit) Nastreven van volledigheid op item-niveau: minimaal alle basisinfo van één evenement oWat is het? Titel, genre, beschrijving oWaar gaat het door? Adres, locatie oWanneer gaat het door? Datum, openingsuren oExtra informatie: prijs, bestelinformatie, taal, toegankelijkheid, organisator, … Nastreven van volledigheid op agenda-niveau: alle relevante evenementen in een bepaalde periode en/of locatie en/of genre (cf. CultuurDatabank: minimaal komende 4 weken volledig voor cultureel aanbod van klasse 1, 2 en 3 in heel Vlaanderen; zo veel mogelijk aanbod verzamelen voor andere genres en klasses)

De zoekmachine Essentieel voor online agenda! Aanbod doorzoekbaar via diverse zoeklogica’s Minimale zoekopties: WAT – WAAR – WANNEER: vrij zoekwoord en/of genre, tijd, locatie Niet té veel keuzemogelijkheden bieden: oAanbod clusteren in max. 10-tal hoofdrubrieken oMax. 1 subniveau Uitgebreid zoeken: doelgroep, voorzieningen voor personen met een handicap, taal, prijs, …

Overzichtelijke presentatie resultaten Detailpagina: alle basisinformatie in een logisch overzicht Resultatenlijst / activiteitenoverzicht: minimaal: titel, datum, locatie > dit is echter weinig stimulerend om door te klikken! Gebruik van visuele trekkers en WEB 2.0 trekkers (bijv. waarderingen van gebruikers, info betreffende keuze van andere gebruikers, …) Verfijnen van de resultaten: oBvb. bij zoeken op ‘deze week in mijn gemeente’: weergave van het aantal resultaten per genre > verfijnen op theater (7), cursussen (5), sport (7), uitgaan (3). oVb. Bij zoeken op ‘muziek in mijn gemeente’: -verfijnen op subgenre: pop&rock (4), klassiek (2), festival (2) -verfijnen op tijd: vandaag (4), deze week (26), deze maand (143)

Sorteren op tijdsinformatie Chronologisch sorteren is verwachte basislogica Zo dicht mogelijk aansluiten bij zoekvraag, meest relevante resultaten bovenaan: bvb. geen activiteiten tonen die al voorbij zijn of in 2018 doorgaan. Belang ranking van activiteiten Best het ‘tijdelijk’ aanbod eerst (bvb. toneelstuk, sportwedstrijd) dan het aanbod dat een periode bestrijkt (bvb. tentoonstelling, festival, cursussenreeks), dan pas het permanent toegankelijk aanbod (bvb. monument, zwembad) Opgelet met ‘recurrent’ of wederkerend aanbod: oBvb. danscursus elke vrijdag: enkel de eerste dag is relevant voor publieke ontsluiting oBvb. workshop elke dinsdag van de maand tijdens een tentoonstelling van 3 maanden oBvb. elke woensdag geleid bezoek van de permanente collectie

Sorteren volgens andere criteria Alfabetisch sorteren Sorteren per locatie Permanent aanbod tonen ja/nee Film tonen ja/nee Aanbod bep. doelgroepen tonen ja/nee Publieksbereik (van lokaal tot internationaal): moeilijk criterium want veel organisatoren overschatten zichzelf en denken dat hun activiteit internationaal potentieel heeft. Voorrang cultuur vs. andere genres? Heeft op lokaal niveau relatief weinig invloed als het chronologisch criterium gehandhaafd wordt

HOE GEGEVENS VERRIJKEN? Vrijetijdscultuur is leuk 23

Droge basisinformatie uitbreiden met prikkels Goede korte en eventueel uitgebreide beschrijving: oSchrijven voor het web: kort, to-the-point, activerend o“Wervend” is iets méér dan “informerend” maar is géén promopraat oDoe niet moeilijk: hou de gemiddelde gebruiker voor ogen en niet de “die hard”-fan Beelden zeggen meer dan 1000 woorden: gebruik afbeeldingen! oOp de detailpagina: images kunnen wat groter zijn oOp het activiteitenoverzicht: ‘thumbnail’ met vaste breedte / hoogte oIn de kijker: banners met link naar detailpagina

Extra verrijkingsmogelijkheden “Assets”: investeren in permanente pagina’s waaraan het vluchtige evenementenaanbod gekoppeld wordt: uitgebouwde locatiepagina’s (en evt. artiesten). Beelden zegt meer dan 1000 woorden: extra fotomateriaal, bewegende beelden, audiofragmenten, … De mening van anderen: recensies (uit de media), commentaren van gebruikers, … Contextuele informatie: routeplanner, parking, openbaar vervoerinformatie, restaurants in de omgeving, …

HOE DE GEBRUIKER ACTIVEREN? Vrijetijdscultuur is participatie 26

Hoe activeren? Durf selecteren / activiteiten in de kijker plaatsen: Belang triggers: korte beschrijving, beeld- en audiomateriaal, recensies, sterren, comments, wedstrijden, acties, kortingen /vrijkaarten, ezine, … De crossover stimulans: verwante dingen aanbieden die aansluiten bij wat de gebruiker zelf zoekt Push: schuif zelf activiteiten naar voor Integreer personaliseringsmogelijkheden Werk met wedstrijden, triggers,… Gebruik gebruikers

HOE BEGINNEN WE ERAAN? Vrijetijdscultuur is doen 28

Vooraf … Kwaliteit van de website is niet louter een kwestie van middelen … oTechnologie oPersoneel oBudget Maar ook van visie en daadkracht … oDuidelijke en doordachte beleidsvisie oIntegratie in multimedia communicatie strategie oOog voor gebruiker oIntern draagvlak oAfstemming backoffice oOndersteunende organisatie voor website beheer oConcrete acties volgens gefaseerd plan van aanpak

Cyclus website ontwikkeling 1.Stand van zaken: waar staan we? oWebsite oContext 2.Beleidsvisie: waar willen we naartoe? oObjectieven oPrioriteiten oSuccesfactoren 3.Strategisch actieplan: hoe geraken we daar? oActies oTiming oBudgettering oVerantwoordelijkheden oEvaluatiecriteria

Cyclus website ontwikkeling 4.Kader voor ontwikkeling en beheer oManagement en verantwoordelijkheden oFinanciering en partnerships oOrganisatie en beheer 5.Technische ontwikkeling 6.Inhoud van de website oInformatie oDiensten oCommunicatie 7.Promotie en gebruik 8.Evaluatie = stand van zaken voor nieuwe beleidscyclus

Beleidsvisie Kosten-batenanalyse oKosten -concept, ontwikkeling en design -hosting en communicatiekosten -management en beheerskosten -personeelskosten / outsourcing oBaten -imago -gebruik -tevredenheid -kwaliteit dienstverlening -interne efficiëntie (tijd & geld) en effectiviteit -externe efficiëntie (tijd & geld) en effectiviteit -sociaal-culturele impact -economische impact = Basis voor definiëring van kritische succesfactoren  Vergeet dit niet te meten!

Context (“eReadiness”) -Digitale kloof: toegang, kosten en vaardigheden, attitudes Input -Perspectief beleid / strategie -Perspectief financiële middelen -Perspectief human resources -Perspectief technologische infrastructuur Output (“supply/availability & sofistication/maturity”) -Usability (gebruiksvriendelijkheid): cf. vindbaarheid van informatie -Aanbod evaluatie Gebruik -Bekendheid (“awareness”) & communicatie -Kloof tussen gebruiksintentie en feitelijk gebruik -“take-up” -Toegang – vaardigheden – voorkeuren – ervaringen -Zoektocht naar “trigger applications” Impact -Meten van vooruitgang Meten van acties

Meten via de website Meestal 3 types: oVisitor profiling: socio-demo’s, sociografische kenmerken, webvariabelen, site-variabelen, mediagedrag en sitegedrag : (40-tal vragen) oWebsite / application evaluation: relatie met bezoeker, doelen, concurrenten, affectieve site evaluatie, cognitieve aspecten, waardering specifieke site onderdelen, veranderingen/toevoegingen &, satisfaction (40-tal vragen) oMapping needs & expectations : focus op niet vervulde noden en wensen inzake informatie en behoeften

Technologie layers Layers i.p.v. pop-ups Cookie gebaseerd rekruteringssysteem Gebruikt van Random Respondent Selector Layer wordt gemanaged vanuit de backoffice (bijv. Socratos): frequentie refresh rate, duur in beeld, look&feel,…). Vanuit de layer rechtstreeks naar een vragenlijst

Technologie oKoppeling van passieve user profiles op basis van log analyses aan specifieke vragenlijsten oLayer dus NIET at random, maar gekoppeld aan specifiek online GEDRAG Voordelen: oBetere controle representativiteit binnen gedragspatronen oDiepere inzichten mogelijk in concreet gebruik oNarrow-measuring Nadelen oKost tijd om op te zetten oVereist lang termijn visie Layers koppelen aan logging

Algemeen online panel Online panels oRepresentatief voor de Belgische internetbevolking oRekrutering via websites, databestanden & offline (media, CATI, events), member get member oVoordelen -Controleerbaar (non-respons) -Goedkoop versus CATI en CAPI -Veldwerk op maximaal 5 dagen -Live rapportage in dashboard -Complexe routings en vraagstellingen gekoppeld aan profielen -Controle over doelgroepen o.b.v. panelgegevens -Focus op inhoud onderzoek en niet beschrijvende variabelen

Indigov Spin-off K.U.Leuven Specialist in consultancy en research Expertise in eGovernment, communicatie, nieuwe media en online research tools EU, Vlaamse en federale overheid, lokale besturen, nationale en internationale media concerns, … Karel van Lotharingenstraat Leuven BELGIE Tel: Fax: