Twee heren dienen; praktijk en wetenschap Marjan Vermeulen 28-1-10 Twee heren dienen; praktijk en wetenschap

Probleemstelling: Twee heren .. te combineren? Praktijk Wetenschap Een belangrijke vraag is hoe kun je praktijk relevant onderzoek uitgevoerd in een enkele situatie en generieke opbrengst combineren. Wordt dat wat moois en onder welke voorwaarden dan? Opbouw presentatie: Achtergrond relevantie van deze vraag Even kort ingaan op het verschil in praktijk en wetenschappelijk onderzoek Kort ingaan op de hoofdlijnen van beide programma’s waarin pogingen gedaan worden om combinaties te leggen. Ik heb nog geen antwoord op deze vraag, enkel voorlopige pogingen. Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen

Opzet presentatie Even kennismaken: Zitten en staan Wat is onderzoek welke kenmerken en consequenties Twee heren, wie wil dat en waarom een kloof Wie wil er twee heren? Twee praktijk voorbeelden Oplossingen Is dat water bij de wijn of levert dat een inspirerende toekomst? Een gesprek met de buren: Wat is er nodig voor een inspirerende toekomst? Wat is daar nodig? Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen

Achtergrond probleemstelling Kloof praktijk en wetenschap (zie bijv Onderwijs Raad en AWT 2002) Weinig kennis en gebruik van wetenschappelijke inzichten in de praktijk Weinig kennis bij wetenschap van de complexiteit van de praktijk Politiek: roep om meer bewijsvoering bij vernieuwingen (o.a. Dijsselbloem) Evidence based of informed; Datadriven besluitvorming Eigen interesse: contract- en toegepast onderzoek, lector en huidige banen bij RdMC en KPC-groep Waarom is dit onderwerp actueel? Kloof en meer bewijsvoering Beide werelden zouden wat van elkaar moeten leren, maar met welk doel? Om de wetenschap vooruit te brengen of om de praktijk te verbeteren of allebei te gelijk Dit onderwerp ligt mij na aan het hard twee onderzoeksstromen van dichtbij: praktijkonderzoek bij RdMC van de Open Universiteit, waarin zowel wetenschappelijke opbrengsten gelden als het beantwoorden van praktijkvragen Alsmede de R&D projecten uitgevoerd door de LPC (zelf KPCer) in het kader van research en development, of te wel praktijk onderzoek naar wat werkt in een bepaalde school. Beide programma’s zijn gesubsidieerd door OCW en ook OCW wil bepaalde opbrengsten. Een belangrijke vraag is kun je praktijk relevant in een enkele situatie en wetenschappelijk of generieke opbrengst combineren Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen

Wat is onderzoek? Wikipedia (22-1-10) Onderzoek is de zorgvuldige, systematische en geduldige studie van een bepaald kennisgebied, uitgevoerd om bepaalde feiten of principes te ontdekken of te grondvesten. Of meer in spreektaal: Het op systematische en transparante wijze ontwikkelen van een antwoord op een van te voren gestelde vraag. Praktijkonderzoek beantwoord deze vraag binnen een specifieke context om daar een daadwerkelijk gevoeld probleem op te lossen Lessen uit onderzoek 28-1-10 Marjan Vermeulen

Soorten van onderzoek: andere opvattingen en andere kenmerken Wikipedia (22-1-10) Onderzoek is de zorgvuldige, systematische en geduldige studie van een bepaald kennisgebied, uitgevoerd om bepaalde feiten of principes te ontdekken of te grondvesten. Of meer in spreektaal: Het op systematische en transparante wijze ontwikkelen van een antwoord op een van te voren gestelde vraag. Er zijn verschillende soorten van onderzoek te onderscheiden, Voor het gemak zetten we wetenschap en praktijk op de uitersten, RenD betekent research en development, wat zoveel wil zeggen dat op basis van onderzoek verder ontwikkeld wordt. praktijk --- RenD--- toegepast --- beleid --- wetenschap Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen

Theorie over onderzoek:empirie en praktijk Empirische cyclus De Groot 1968 Regulatieve cyclus Van Strien 1986 evaluatie observatie inductie deductie toetsing evaluatie Probleem keuze diagnose plan ingreep Kenmerken van de twee heren empirie en praktijk Praktijkonderzoek beantwoord deze vraag binnen een specifieke context om daar een daadwerkelijk gevoeld probleem op te lossen Uitleg de groot: Observatie: uit literatuurempirie en intuitieve vermoedens over een probleem Inductie: komen tot een probleemstelling Deductie: vanuit probleemstelling komen tot een conceptueel model met toetsbare hypothesen Van daaruit gaan toetsen of de hypothesen waar zijn Evalustie: nagaan welke onderdelen van je conceptueel model aangenomen of verworpen kunnen worden en welke vragen dat opnieu oproept (fase van de observatie) De overeenkomsten liggen voor de hand Cyclisch en ook de vijf stappen vertonen grote overeenkomsten So far so good zou je denken Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen

Verschillende kenmerken doel relevantie type kennis (Wierdsma 1999) praktijk handelen voor een gegeven situatie maatregelkennis wetenschap waarheidwerkelijk-heid liefst altijd en overal regelmaatkennis Kijken we verder naar de kenmerken dan vallen een aantal verschillen op Doelen verschillen: bruikbaarheid versus onderbouwd Reikwijdte verschilt: dus context specifiek versus altijd en overal Type kennis maatregel versus regelmaat En ook uitvoering samen met betrokkenen en het liefst met zoveel mogelijk asftand. Relevantie En type kennis Dus praktijkonderzoek gaat uit van het probleem of vraag in een situatie Wetenschappelijk onderzoek gaat uit van een hiaat in wetenschappelijke kennis om dat op te vullen. Voor praktijk onderzoek heb je medewerking van de praktijk nodig: zij moeten de ingreep willen, dan wel een probleem ervaren waar ze via nonderzoek een oplossing voor willen vinden Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen

Enkele consequenties voor uitvoering onderzoek onderzoeksgroep een school met een praktijkprobleem versus een steekproef van scholen betrokkenheid van onderzoeksgroep hoge betrokkenheid, eigen ervaren probleem afstandelijkheid meehelpen aan ‘iets’ van een ander rol onderzoeker mede verantwoordelijk als (mede) probleemoplosser, implementator of begeleider afstandelijke observator resultaten vele vormen mogelijk:altijd uitmondend in handelen rapport en/of presentatie, altijd uitmondend in een verantwoording van proces en uitkomsten Hier worden slechts enkele verschillen genoemd Zo heb je bijvoorbeeld als het gaat om dataverzameling in de wetenschap voorkeur voor gestandaardiserde vragenlijsten. Liefst reeds gevalideerd, om vergelijking met ander onderzoek mogelijk te maken. Binnen een schoolsituatie zijn dergelijke vragenlijsten zeden relevant. Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen

Waarom combineren? Diverse wensen; behoefte aan meer bewijsvoering is wens van de overheid behoefte aan relevantie is wens van de praktijk De kloof ontstaat zowel door de opdrachtgever (in mijn voorbeelden de overheid), die het primaat op de uitkomsten heeft en dus zijn wensen neerlegt. door de praktijk die het belang van praktijkonderzoek nog onvoldoende ervaart en ondersteunt (en misschien onvoldoende middelen heeft om opdrachtgever van dat onderzoek te zijn). Als het zo verschillend is waarom toch combineren? Omdat er diverse wensen zijn en de diverse belangen vaak nog niet worden gezien. Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen

de kloof: tussen context en universele wetmatigheid ? hoe combineer je context specifiek met altijd en overal Het probleem: hoe combineer je context specifiek met altijd en overal, betrokkenheid met distantie Waarom toch combineren (een steekproef van) alle scholen Een of enkele scholen Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen

Twee mogelijkheden uit de praktijk Onderzoek vanuit de schoolsituatie aanvullen met meer generalistisch onderzoek Nadeel; de school doet mee aan een deel van het onderzoek waar ze ‘niks’ in zien Onderzoek in vele praktijken op dezelfde wijze maakt meer generalisatie mogelijk Nadelen; het wordt moeilijker vanuit de schoolsituatie het onderzoek vorm te geven (ivm de vergelijkbaarheid) Estafette: wetenschappelijke inzichten vertalen naar wat voor de praktijk relevant is (implementatie of interventie)….? Nadelen; niet alle problemen zijn vanuit een wetenschappelijke kennis op te lossen en niet alle wetenschappelijke kennis is contextspecifiek te vertalen. De eerste twee bullets zijn oplossingen zoals bij het RdMC worden toegepast de tweede en derde passen meer op de oplossingen zoals de LPC met hun RenD functie met scholen proberen op te zetten. Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen

Cyclus van een onderzoek bij RdMC Gezamenlijke probleemformulering Voor welk ‘probleem’ gaan we een oplossing ontwikkelen? Planning van activiteiten in onderzoeksplan Hoe gaan we een oplossing vinden? Uitvoering Evaluatie van opzet en uitvoering. Wat hebben we geleerd? Waar hebben andere scholen wat aan? Rapportage van alle voorgaande stappen: 1. Probleem en vraagstelling 2. Aanpak 3. Uitvoering 4. Evaluatie Onderzoeksvraag RdMC Gestandaardiseerde dataverzameling Rapportage over meerdere projecten heen Algemene conclusies (kennisontwikkeling over professionalisering van docenten)) Maatwerk per school Gepoogd is om empirische en praktijk cyclus nin elkaar te schuiven, dat lukt alleen als er een gemeenschappelijke ambitie onder het project ligt, samen een bepaald probleem willen oplossen. Idealiter is de oplossing van dat probleem ook een onderdeel van de RdMC onderzoeksvraag. Echter de eerlijkheid gebiedt dat een praktijk vraag juist door de context werkenderweg kan verschuiven en dan niet meer (helemaal) past om de RdMC vraag: het ws onderzoek loopt er dan dus naast. Onderzoek vanuit de schoolsituatie aanvullen met meer generalistisch onderzoek Nadeel; de school doet mee aan een deel van het onderzoek waar ze ‘niks’ in zien Onderzoek in vele praktijken op dezelfde wijze maakt meer generalisatie mogelijk Nadelen; het wordt moeilijker vanuit de schoolsituatie het onderzoek vorm te geven (ivm de vergelijkbaarheid) Dus: twee soorten opbrengsten: schoolspecifiek en algemene gedecontextualiseerde opbrengsten

R en D uitgevoerd door de LPC Doel:onderzoek , ontwikkeling en instrumentontwikkeling in en voor de praktijk Kenmerk projecten: regulatieve cyclus op een school (of enkele scholen) Positie diverse actoren: die start bij de scholen zelf en bij de problemen en vragen waar deze scholen mee bezig zijn. Betrekt wetenschappers, juist om kennis te combineren en die aanwijzingen oplevert voor beleid programmering wordt samen met OCW en in de toekomst meer en meer met de sectorraden vormgegeven Dus wederom dubbel doel: situatie specifiek en algemener voor beleid (beleid is immers voor alle scholen) Diverse vormen van onderzoek meestal gebaseerd op de regulatieve cyclus Startent bij een goede probleemanalyse, gevolgd door onderzoek of instrument ontwikkeling op basis van onderzoek en testen van instrument bij een beperkt aantal scholen. Hier is ook regelmatig sprake van de eerder genoemde estafette: ws praktijk met ingreep uitontwikkelen en dan zou de wetenschap het misschien wel in de brede praktijk verder meoten testen. Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen

Oplossingen en tegenwerpingen Nadeel of probleem Naast het praktijkprobleem ook een wetenschappelijk onderzoek laten meelopen kost extra tijd en niet in belang van de betrokken praktijk Programmalijnen die opbrengsten opleveren die in wetenschappelijk onderzoek verder gevalideerd kunnen worden niet in belang direct betrokken praktijk, wie geeft daar opdracht voor? Binnen programmalijnen meerdere casestudies uitvoeren opdat een beetje meer gegeneraliseerd kan worden (vraagt vormen van standaardisatie methoden) Goed beschrijven (ws criteria) van het praktijk onderzoek opdat andere er weer op voort kunnen borduren is meestal niet in het directe belang van de praktijk Estafette: wetenschappelijke opbrengsten naar de praktijk vertalen Niet alle praktische problemen hebben een wetenschappelijke kant, en omgekeerd Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen

Praktijkonderzoek en wetenschap Water bij de wijn? Water bij de wijn: dus een beetje van het een en een beetje van het ander, het risico van naast een praktijkprobleem ook een wetenschappelijk onderzoek laten meelopen. Een verstandshuwlijk is een andere mogelijkheid, de praktijk weet dat het relevant kan zijn voor de praktijk, dit generieke onderzoek ookal hebben zij er zelf niet direct wat aan. Betrokkenheid bij elkaar is dan gering, de vraag is dus wat het oplevert. We zoeken dus naar een veel inspirender toekomst! Verstandshuwlijk?

Inspirerende toekomst? Met ongekende mogelijkheden en opbrengsten?

Inspirerende toekomst; wat is daar voor nodig? Verwachtingen management: Combineren betekent ook aansluiten bij elkaars wensen Methodiek en kwaliteit praktijkonderzoek ontwikkelen: Ontwikkelen en verspreiden van criteria en methodieken voor praktijk onderzoek Goede voorbeelden om van te leren: Creatieve combinaties Elkaars wereld leren kennen en leren van elkaar Ontwikkelen en verspreiden van voorbeelden die recht doen aan wetenschappelijke criteria en aan praktijkrelevantie Opleiden van praktijkonderzoekers in praktijk (leraren schoolleiders) en wetenschap ??... Een agenad voor de toekomst Als er teveel tegenstrijdige eisen gesteld worden dan is combineren niet mogelijk, je moet de kloof samen willen dichten. Verbeteren kwaliteit praktijkonderzoek door gezamenlijk criteria praktijkonderzoek te ontwikkelen.: goede probleem analyse met gebruik van reeds eerder en elders ontwikkelde kennis Ontwikkelen methodieken die bewijsvoering vanuit de praktijk mogelijk maken en niet alleen via vragenlijsten en interviews. En deze voorbeelden goed te documenteren en te versprijden Kortom een praktijk onderzoeksaanpak (R en D) voor het combineren van praktijkonderzoek

Een gesprek met de buren Draai je om en bespreek met je achterbuurman/vrouw of met je voorbuurman vrouw welke mogelijkheden je nog meer ziet. We houden het kort 3 minuten Rij 1 met 2 Rij 3 met 4 Rij 5 met 6 enz Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen

En zij leefden nog lang en gelukkig Lessen uit onderzoek Marjan Vermeulen