Dag Secundair Ondewijs – 8/2/2013 Hervorming Secundair Onderwijs

Geen Big Bang in het onderwijs? 26 november 2012: Minister-President Kris Peeters geen Big Bang in het onderwijs. Geen revolutie, maar stapsgewijze hervorming! Noodrem: N-VA ↔ SP.A : geen politiek draagvlak Draagvlak werkveld kleiner Ontspoorde discussie: Debatteren over “hoeveel uren Latijn” & “Afschaffing B – attesten” i.p.v. de essentie! George Monard & Dirk Van Damme (OESO): Secundair Onderwijs OK maar knipperlichten… Niets doen is geen optie!!! Doordringen bij leerkrachten: Goede resultaten met topgroep gaan samen met zorg voor minder sterken (Finland, Canada) : HETEROGENITEIT Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

Geen Big Bang in het onderwijs? De schoolkeuze is belangrijk en niet de studierichting. Geen oplossing: uitstel studiekeuze 14 jaar of gemeenschappelijke 1ste graad. Schotten weghalen ASO/TSO/KSO/BSO: Haalbaar voor campusscholen! Stapsgewijze evolutie… Schaalvergroting wellicht nodig. Nijverheidsonderwijs: neerwaartse spiraal Maatregelen nemen!!! STEM – actieplan: jongeren aantrekken voor Science, Technology, Engineering en Mathematics. Oriëntatienota “Mensen doen schitteren” Persoonlijke nota minister Pascal Smet. Nooit besproken in de regering. Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

Geen Big Bang in het onderwijs? Methode vervolgtraject “school van de toekomst” Denkmethode om vooruit te gaan…. Overgang Basisonderwijs – Secundair Onderwijs Aanpakken/hervormen “lerarenopleiding” Reductie aantal studierichtingen Meerderheidspartijen (CD&V, SP.A en N-VA) willen verandering! Minister Pascal Smet: Oriëntatienota heeft doel bereikt: Debat oriënteren Gebaseerd op regeerakkoord en nota George Monard Nu tijd voor duidelijke inhoudelijke hervorming. Begin 2013: goedgekeurde beleidsnota Secundair Onderwijs Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

Motie Vlaams Parlement 28 november 2012: motie Vlaams parlement omtrent hervorming SO Einde legislatuur: masterplan/ontwerp van decreet dat noodzakelijke hervorming SO uitwerkt! Geactualiseerde sterkte – zwakte analyse van het secundair onderwijs als aftoetskader met duidelijke doelstellingen. Plan van aanpak concrete maatregelen, gekoppeld aan tijdspad: Korte termijn Middellange termijn Lange termijn Minister van Onderwijs “Pascal Smet” belast met de uitvoering Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

GO! School van de toekomst Vaststellingen Hoog aantal zittenblijvers: Vlaanderen in Europa koploper Einde Secundair Onderwijs: 1 op 3 Kinderen uit lager soc. econ. milieus sneller naar TSO & BSO Zittenblijven (Cfr. onderzoek Juchtmans G.) Korte termijn: OK studieprestaties Lange termijn: negatieve gevolgen voor de leerlingen In vele gevallen onnodige vertraging leertraject Stijging doorverwijzing Buitengewoon Onderwijs: In vergelijking met andere landen veel meer kinderen naar BUO (studie Centrum Sociaal Beleid 5,3% t.o.v. Nederland 2,7%, Noorwegen 1,2%) Sociaaleconomische achtergrond belangrijke invloed op kinderen met speciale onderwijsbehoeften Grote ongekwalificeerde uitstroom: 14% van de Vl. jongeren verlaat onderwijs zonder kwalificatie / Jongens: 1 op 5 Soc. econ., gender, probl. schoolloopbaan, schoolkenmerken Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

GO! School van de toekomst Vaststellingen Schoolmoeheid 15% van de Belgische leerlingen voelt zich niet goed op school Problematische afwezige leerlingen neemt toe (5640 in schooljaar 2009-2010) Factoren: pestgedrag, inhoud onderwijs, schoolklimaat Te weinig leerlingen kiezen voor techniek & wetenschap Tekort technisch geschoolden Secundair Onderwijs & Hoger Onderwijs Arbeidsmarkt heeft ook een verantwoordelijkheid Vb) “arbeidsstatuut” vs “bediendestatuut” Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

GO! School van de toekomst Algemene knelpunten NU: scheidingsmodel “leerprestaties naar homogene groepen” Teveel accent op tekorten van leerlingen i.p.v. kwaliteiten Verlies van talent & menselijk kapitaal Knelpunten structuur Secundair Onderwijs Bruuske overgang basisonderwijs – secundair onderwijs 1ste graad absoluut niet observeren Indeling onderwijsvormen achterhaald! (appreciatie TSO/BSO???) Focus nog te sterk op kennis Weinig transparant & versnipperd aanbod (468 studierichtingen) “Mis-Match” studierichtingen & maatschappelijke noden Diplomagerichtheid: te hoge ongekwalificeerde uitstroom Kan anders: Scand. model: geïndividualiseerde Integratie & differentatie Geïndividualiseerde instructiemethoden Comprehensief onderwijs – laag aantal zittenblijvers Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

GO! School van de toekomst Sociale ongelijkheid is fundamenteel onrechtvaardig Grote kloof tussen sterke en minder sterke leerlingen. Toenemend aantal jongeren leven in kansarmoede Sociale ongelijkheid start reeds in het kleuteronderwijs: 16% van de 2,5 – 3 jarigen gaat niet naar een kleuterschool Sociale ongelijkheid neemt toe in het secundair onderwijs Sociaaleconomische herkomst bepalend naast studieprestaties voor studiekeuze en schoolkeuze Mondt uit in grote sociale ongelijkheid in het hoger onderwijs Veel leerkrachten uit middenklasse of hogere klasse: Leraren beter wapenen om met kinderen uit kansarme gezinnen te kunnen omgaan en uitsluiting te vermijden. GO! visie: overstappen van huidig model naar Scandinavisch model: NEEN! Wel fundamentele veranderingen en sterktes uitspelen: - positief imago leerkrachten, groot maatschappelijk vertrouwen….. - goed stelsel leren en werken, hoge scores leerlingen….. Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

GO! School van de toekomst 3 speerpunten Excelleren Differentiëren Innoveren Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

GO! School van de toekomst Excelleren Kwaliteitsonderwijs voor elke leerling Investeren in leerplezier Talent is niet alleen cognitieve begaafdheid Talentmaximalisatie Hervorming SO mag niet leiden tot nivellering of niveauvervlakking Gesteund door onderwijssociologen Topprestaties en gelijke kansen perfect combineerbaar Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

GO! School van de toekomst Differentiëren Geen doel, maar middel om te excelleren. Kiezen voor heterogeniteit! Sociale mix op school Heterogeniteit op groepsniveau Sterke en minder sterke leerlingen, verschillende opleidingsniveaus, studierichtingen, leerjaren,…. Samenlevingsmodel Geen eenduidigheid in de onderzoekswereld (Sociologen vs Pedagogen) Wel eens over heterogeniteit positief voor leerlingen met lage SES Geen eensgezindheid omtrent sterke leerlingen. Schijnbare tegenstrijdigheid opheffen door heterogene groepssamenstelling met de mogelijkheid tot groep – en binnenklasdifferentiatie (soms gemeenschappelijk, soms apart) Aandacht voor lkr – opleiding en professionaliseringstrajecten Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

GO! School van de toekomst Differentiëren Kiezen voor gelijke kansen Sociale ongelijkheid uit zich in grote verschil tussen prestaties van leerlingen met een lage SES en hoge SES. Comprehensief systeem (heterogene groepen) : sociale ongelijkheid kleiner Studieprestaties moeten afhankelijk zijn van talenten en sterktes van leerlingen en niet van sociaal economische achtergrond Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

GO! School van de toekomst Innoveren Pleiten voor een sterke aansluiting Basisonderwijs – Secundair Onderwijs: 10 & 14 jarigen: ontwikkelingspsychologisch zelfde groep Aandacht voor verschil in aantal vakken BAO en SO Didactisch verschillende principes (BAO & SO) in elkaar laten overvloeien Aandacht voor aantal leerkrachten voor een klasgroep Rekening houdend met overgang kleinschalig naar grootschalig GO! pleit voor een goede informatiedoorstroom BAO – SO (leerlingportfolio) Nauwe samenwerking leerkrachten BAO en SO Duidelijke criteria koppelen aan getuigschrift BAO Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

GO! School van de toekomst Innoveren Uitgestelde studiekeuze tot 14 jaar! Algemene vorming – Europese Sleutelcompetenties (8) Communicatie in Nederlands Communicatie in Moderne Vreemde Talen Wiskundige competentie en basiscompetentie Exacte Wetenschappen en Technieken Digitale competentie Leercompetentie Sociale en burgerschapscompetentie Cultureel bewustzijn & culturele expressie Ontwikkeling van Initiatief & Ondernemerszin Geen “early tracking”! Geen A – stroom & B – stroom: voorafspiegeling van onderwijsvormen en studierichtingen Vroege studiekeuze = nefast voor leerlingen met lage SES Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

GO! School van de toekomst Innoveren Talentontwikkeling & talentontdekking Centrale opdracht voor de 1ste graad! Proeven/ontdekken mag niet determinerend zijn. Attesten enkel op einde 1ste graad (GEEN B – attesten) Studiekeuze en schoolloopbaanbegeleiding Op basis van vastgestelde talenten, interesses en schoolresultaten zo goed mogelijk oriënteren Er moet een instrument zijn met duidelijk zicht op aanleg en interesses. Leerlingen moeten duidelijk zicht hebben op studierichtingen en onderwijsvormen. Hersenonderzoek: leerlingen op latere leeftijd kunnen pas optimaal abstract denken. Plannen op lange termijn = abstract denken = studiekeuze maken. Pas vanaf leeftijd van 14 – 15 jaar optimaal! Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

GO! School van de toekomst Innoveren Voldoende positieve leerervaringen: Succesdidactiek! Sanctie – arm klimaat…. Positieve leerervaringen systematisch bijhouden in portfolio Gemeenschappelijke attitudes: Leerlingen adequaat met elkaar leren omgaan Benadrukken gelijkwaardigheid van talenten!!! Meer flexibiliteit in het Secundair Onderwijs: Flexibele leertrajecten Bijspijkertrajecten Geen pleidooi voor “doorgedreven” flexibilisering Nadeel: studieduurverlenging & administratieve rompslomp Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

GO! School van de toekomst Innoveren Betere aansluiting onderwijs – arbeidsmarkt / hoger onderwijs Sensibilisering Wetenschap & Techniek Finaliteit van studierichtingen moet verduidelijken Reductie studierichtingen Innovatie leerkrachten – opleiding Pleiten voor “Vermastering” Meer inzetten op “lerende netwerken” i.p.v. klassieke navorming Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel

Vragen? Brecht Vanwynsberghe Sectorverantwoordelijke SO, afdeling OOP Dossierbeheerder Hervorming Secundair Onderwijs Emile Jacqmainlaan 20, 1000 Brussel Brecht.Vanwynsberghe@g-o.be 02 790 96 50 Brecht Vanwynsberghe Opdrachthouder Secundair Onderwijs Afdeling Onderwijsorganisatie en -personeel