Databank Hoger Onderwijs : functionaliteiten 10 oktober 2007

Agenda  Verwelkoming  Beheer DHO, project- en communicatieplan  Functionele vernieuwingen  Nieuwe technologie : webservices  Vragen  Slotwoord  Receptie

Agenda  Verwelkoming  Marleen Deputter  Beheer DHO, project- en communicatieplan  Functionele vernieuwingen  Nieuwe technologie : webservices  Vragen  Slotwoord  Receptie

Agenda  Verwelkoming  Beheer DHO, project- en communicatieplan  Marleen Deputter  Peter Van Poucke  Functionele vernieuwingen  Nieuwe technologie : webservices  Vragen  Slotwoord  Receptie

Beheer DHO Kandidaat- stelling

Project- en communicatieplan

Planning: fasering projecten Analyse Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q Webservices infra Bouw en Test Analyse Bouw en Test Analyse Bouw test Analyse Bouw en Test Productie Inschrijvingen (TG1) 1/jun/2008 Resultaten (TG2) 1/dec/2008 Attestering (TG3) 1/jul/2009 Financier. ber. (TG4) 1/feb/2010

J J A S O N D 2007 Planning – Toepassingsgolf 1 - Inschrijvingen J FMAMJJAS 2008 Analyse Bouw Testen Productie Integratie Systeemtesten Realiteitstesten Naar prod. Go-nogo voor Productie Productie Comm. met Instell. Business & Functionaliteit Business & technologie Demo Ontwikkel. in Instell. Analyse Ontwerp Bouw + Test Go-nogo voor AIP Bouw Webservices infrastructuur WS beveiliging bepaald Integratietest zonder Transaction Minder Installatie Transaction Minder Integratie met Transaction Minder TestPlan

Communicatieplan  Presentaties  Website  Helpdesk

Presentaties 1/2  Stap 1, Business & Functionaliteit Wat: Toelichting beheer, project- en communicatieplan, functionele vernieuwingen, webservices Wanneer: Na nazicht: 10 oktober Doelgroep:Business mensen en analisten van de instellingen Vorm:Powerpoint presentatie Wie:O&V met ondersteuning door ET Instellingen kunnen hun project opstarten  Stap 2, Business & Technologie Wat: Business -> Applicatie -> Technische Architectuur & Oplossing Wanneer: Na keuze van oplossing en na PoC – Mainframeluik: 1ste helft november Doelgroep:Ontwikkelaars van de instellingen Vorm:Powerpoint presentatie Wie:ET met ondersteuning van O&V Met instellingen in detail treden over tehnologische raakvlakken en samenwerking

Presentaties 2/2  Stap 3, Demonstratie Wat: Demonstratie van oproepen van een webservice op een beveiligde manier Wanneer: Na integratie met PoC – Web Service Security: begin december Doelgroep: Business mensen & technische mensen van de instellingen Vorm:Live Demo Wie:ET met ondersteuning van O&V Eerste voorbeeld(en) van web service definities  Stap 4, Technische realisatie Wat: Web service definities Wanneer: begin 2008 Afspraken maken over realiteitstesten met instellingen  Verdere stappen nog af te spreken

Website :  Informatie : documenten  Forum : uitwisselen van informatie m.b.t. de invoering van DHO en de webservices  Afgeschermde toegang  Naam doorgeven aan  Mail met userid en passwoord

Het forum

Helpdesk   van daaruit worden vragen gedispatcht naar de bevoegde contactpersoon

Agenda  Verwelkoming  Beheer DHO, project- en communicatieplan  Functionele vernieuwingen  Wim De Pelsemaeker  Peter Parmentier  Nieuwe technologie : webservices  Vragen  Slotwoord  Receptie

Objectieven  Welke functionaliteiten hebben we nodig om het financieringsdecreet te realiseren?  Hoe kunnen we daarbij de verschillende processen faciliteren?  Veronderstelling: principes uit het decreet zijn gekend

Functionaliteiten: Wat ?  Wat is nieuw? Wat verandert er? Wat wordt mogelijk door de technologie?  Hoe kunnen we het inschrijvingsproces van de instelling faciliteren?  Wat we niet coveren:  het inschrijvingsproces van de instelling zelf = verantwoordelijkheid van de instelling zelf

Functionaliteiten: stand van zaken analyse  Methode: Unified Modelling Language (UML)  Reeds functioneel geanalyseerd:  Student – Inschrijving – Leerkrediet  Opleidingsonderdeel  Opleiding – Gezamenlijke opleiding  Instelling – Economische unie  Nog op stapel:  Resultaten (diploma’s credits)  Studentenportaal en -portfolio  Financieringsberekening

Nieuwe objecten en diensten  Beheer opleidingsonderdelen  Studentgerichte services om inschrijvingsproces te faciliteren  Beheer registratie inschrijvingen (gegevens en acties)

Nieuw object - Opleidingsonderdeel Motivatie:  Transparantie van het leerkrediet  Opbouwen van volledige studiehistoriek die raadpleegbaar is  Onafhankelijk van de opleiding

Nieuw object – Opleidingsonderdeel  Wat ?  Benaming van het opleidingsonderdeel en code  Semester waarin het opleidingsonderdeel wordt georganiseerd  Aanduiding of het een jaarvak betreft  De studieomvang van het opleidingsonderdeel in studiepunten  Hoe ?  De instelling verzendt met een webservice de opleidingsonderdelen  AHOVOS zendt automatisch een unieke code terug  De unieke code wordt in alle verdere communicatie gebruikt

Nieuw object – Opleidingsonderdeel  Andere acties voor de instelling  Wijzigen van opleidingsonderdelen  Verwijderen van opleidingsonderdelen Voorwaarde: er mogen nog geen inschrijvingen geregistreerd zijn in het te verwijderen opleidingsonderdeel  Raadplegen van opleidingsonderdelen: lijst en apart opleidingsonderdeel van de eigen instelling  Impact op inschrijving  Opleidingsonderdelen gaan deel uitmaken van de registratie van de inschrijving

Nieuwe objecten en diensten  Beheer opleidingsonderdelen  Studentgerichte services om inschrijvingsproces te faciliteren  Beheer registratie inschrijvingen (gegevens en acties)

Nieuwe studentgerichte services om inschrijvingsproces te faciliteren  Zoek student (identificatiegegevens)  Raadpleeg studiehistoriek secundair onderwijs  Raadpleeg leerkrediet  Raadpleeg inschrijvingen  Raadpleeg studiehistoriek hoger onderwijs (fase 2)

Nieuwe service: Zoek student  Laat de instelling toe met een webservice op basis van een combinatie van identificatiegegevens een bestaand rijksregisternummer of bisnummer op te zoeken  Resultaat opzoeking: rijksregisternummer, bisnummer of geen resultaat  Indien geen resultaat: registratie van de inschrijving met het stamnummer van de instelling  AHOVOS laat voor deze gevallen bisnummer opzoeken en stuurt deze terug naar de instelling

Nieuwe service: Raadpleeg studiehistoriek secundair onderwijs  Laat de instelling toe met een webservice op basis van een rijksregister- of bisnummer het diploma secundair onderwijs of de laatste inschrijving in het secundair onderwijs te raadplegen  Word nog onderzocht:  het insturen diplomagegevens SO vanaf eind juni i.p.v. eind augustus door sec. scholen

Nieuwe service: Raadpleeg leerkredietsaldo  Laat de instelling toe het huidige saldo van het leerkrediet te raadplegen om na te gaan voor de inschrijving of de student financierbaar is  Identificatie aan de hand van rijksregister- en bisnummer, of de combinatie instellingsnummer- hoofdstructuur-stamnummer.  Resultaat opzoeking:  laatste saldo leerkrediet  er wordt geen student teruggevonden in DHO  Belang van tijdige registratie

Nieuwe objecten en diensten  Beheer opleidingsonderdelen  Studentgerichte services om inschrijvingsproces te faciliteren  Beheer registratie inschrijvingen (gegevens en acties)

Registreer inschrijvingen Laat de instelling toe inschrijvingen te registreren in DHO. Volgende acties zullen mogelijk zijn:  Registreer inschrijving van een student voor een opleiding  Annuleer inschrijving van een student voor een opleiding  Registreer uitschrijving van een student voor een opleiding  Annuleer uitschrijving van een student voor een opleiding  Wijzig inschrijving van een student voor een opleiding De gegevens worden longitudinaal bijgehouden. Annuleren = gegevens hadden er niet mogen zijn.

Registreer inschrijving – Proces  Instelling verzendt met een webservice de identificatie- en inschrijvingsgegevens  Opname van opleidingsonderdelen is mogelijk  DHO verwerkt en verifieert deze gegevens  Registratie inschrijving slaagt of faalt – Instelling ontvangt bevestiging  DHO kent een initieel leerkrediet toe  DHO registreert de leerkredietbewegingen

Registreer inschrijvingen - Gegevens  Identificatiegegevens: bestaande dataset  Nationaliteitstype  Generatiestudent (academiejaar)  Heroriëntering generatiestudent: voorafgaande inschrijving identificeren  Werkstudent  Functiebeperking (optioneel)  Toelatingsvoorwaarde + relevant diploma

Registreer inschrijving – Gegevens (2)  Academiejaar  Inschrijvingsdatum  Soort contract  Opleiding = ingerichte administratieve groep  Opleidingsonderdelen  Schakel- of voorbereidingsprogramma: aansluitende en vervolgopleiding meegeven  Afstudeerrichting (ook onderwijsvakken, talencombinaties)

Registreer inschrijving – Gegevens (3)  Vrijstelling: aggregatie van studiepunten  Vrijstellingsvoorwaarden  Kan diploma behalen  Diploma Hoger Beroepsonderwijs  Taalregime

Andere acties  Annuleer inschrijving:  Annulatie leerkredietbewegingen  Registreer uitschrijving:  Uitschrijvingsdatum  Aanpassing leerkredietbewegingen afhankelijk van uitschrijvingsdatum (art. 8 decreet)  Annuleer uitschrijving  Annulatie leerkredietbewegingen

Andere acties – Wijzig inschrijving  Wijziging binnen een diplomacontract heeft effect op leerkrediet tot een bepaalde datum; bv. vrijstellingen  Andere wijzigingen met impact op leerkrediet:  Generatiestudent  Inschrijvingsdatum  Soort contract  Diploma Hoger Beroepsonderwijs

Registreer inschrijving voor opleidingsonderdelen  Na een inschrijving in een opleiding kan de instelling nog opleidingsonderdelen wijzigen of toevoegen  Nodige gegevens:  Opleidingsonderdeel  Inschrijvingsdatum  Type: nieuw, oud of vrijgesteld opleidingsonderdeel  Vrijstellingsvoorwaarden  Uitwisselingsinstelling in geval van uitgaande mobiliteit (beleidsinfo)  Impact: leerkrediet wijzigt door studieomvang van eerder geregistreerde opleidingsonderdelen

Andere acties voor opleidingsonderdelen  Annuleer inschrijving  Wijzig inschrijving voor opleidingsonderdeel  Registreer uitschrijving voor opleidingsonderdeel  Annuleer uitschrijving voor opleidingsonderdeel

Raadpleegmogelijkheid inschrijvingen  De instelling kan de geregistreerde inschrijvingen en identificatiegegevens van studenten raadplegen  Voor eigen studenten voor het lopende en vorige academiejaren  Voor studenten van andere instellingen voor vorige academiejaren  Belang snelle registratie: Wat er niet is kan niet getoond worden

Wat niet meer registreren?  Adresgegevens indien rijksregisternummer aanwezig  Administratieve groepen, diplomajaar en instellingsnummer diploma SO en HO  Gegevens laatste inschrijving HO Deze gegevens zijn immers al beschikbaar in DHO of andere bronnen.

Registratie Economische Unie  Doel: totaliseren financieringspunten  Bestaat uit ten minste 2 instellingen  1 instelling “referentie instelling” en ontvangt de financiering  Eventuele kettingen van unies worden herleid tot 1 unie  Een instelling behoort tot maximaal 1 unie  Technisch beheer gebeurt door AHOVOS

Gezamenlijke opleidingen  Koppeling tussen (ten minste) 2 ingerichte administratieve groepen en de gezamenlijke opleiding  Verdeelsleutel wordt vastgelegd bij overeenkomst tussen de instellingen  Voorwaarden sleutel: exact 1 per deelnemende instelling, ten minste 0%, som = 100%  Technisch beheer gebeurt door AHOVOS

Geaggregeerde data  Data die door derden aangeleverd en beheerd wordt:  Data rond BOF middelen (bibliometrie)  Financieringsbedragen:  Gegarandeerde minima  Academiseringsmiddelen  …  Doel: voeden rekenmotor (fase 4)  Technisch beheer door AHOVOS

Agenda  Verwelkoming  Beheer DHO, project- en communicatieplan  Functionele vernieuwingen  Nieuwe technologie : webservices  Peter Van Poucke  Vragen  Slotwoord  Receptie

Agenda webservices  Wat is SOA, wat is een webservice ?  (Web)EDISON vs Webservice  Webservices en DHO

Wat is SOA ?  SOA  Service-Oriented Architecture  Een op “diensten” gebaseerde architectuur  Een dienst (of service) is een functie waar een klant behoefte aan heeft  Definitie SOA is afkorting van Service-Oriented Architecture. SOA is een architectuurmodel, geen technologie op zich. Een volgens SOA opgebouwd systeem bestaat meestal uit 2 soorten componenten. Enerzijds de componenten die een dienst aanbieden, de "services", anderzijds de componenten die de uitwisseling van informatie tussen services regelen, de “Enterprise Service Bus”. Vaak worden services uitgevoerd als webservice, maar dit is verre van noodzakelijk. Een service kan ook aangeboden worden in een andere vorm. Bijvoorbeeld door het versturen van data in elke vorm, zoals als flat file (.txt), als (SMTP / POP3), FTP... Ook acties uitgevoerd door een persoon kunnen beschouwd worden als een service. Wikipedia - Nederlands (13/04/2007) ( )

Wat is een webservice ?  Concept van SOA en services bestaat al langer, maar is nu echt bruikbaar geworden door het opkomen van webservices  Definitie webservice - WSDL Een webservice kan omschreven worden als een applicatiecomponent die toegankelijk is via standaard webprotocollen. Een webservice maakt het mogelijk om op afstand (meestal over het Internet) vanaf een client-computer een dienst op te vragen aan een server, bijvoorbeeld het maken van een berekening, het leveren van gegevens of het uitvoeren van een taak. Webservices spelen een groeiende rol in het denken over component-based systems. Wikipedia - Nederlands (16/01/2007) ( )

(Web)EDISON werking vs Webservices werking

Edison Web Site Infolijn Werkstations Onderwijs & Vorming Mainframe Web Server (Web)EDISON : As-Is Burger (Student, ouder, leerling, …) O&V gebruiker (Inspectie, Onderwijzend Personeel, …) interne t O&V gebruiker (Inspectie, Onderwijzend Personeel, …) Anderen (VDAB, Kinderbijslag, De Lijn, …) interne t Instellingen (Directeur, medewerker, …) Federale Overheid

Lees Webservice : To-Be interne t Onderwijs & Vorming O&V Portaal Burger (Student, ouder, leerling, …) O&V gebruiker (Inspectie, Onderwijzend Personeel, …) Mainframe Anderen (VDAB, Kinderbijslag, De Lijn, …) Instellingen (Directeur, medewerker, …) Federale Overheid Biedt WS-module aan Gebruikt WS-module Q WS PEP 1

Aanmaak, Wijzig, Verwijder Webservice : To-Be interne t Onderwijs & Vorming O&V Portaal Burger (Student, ouder, leerling, …) O&V gebruiker (Inspectie, Onderwijzend Personeel, …) Mainframe Anderen (VDAB, Kinderbijslag, De Lijn, …) Instellingen (Directeur, medewerker, …) Federale Overheid Biedt WS-module aan Gebruikt WS-module Q WS PEP 1 2

(Web)EDISON werking vs Webservice werking (Web)EDISON  Gegevensuitwisseling op expliciet initiatief van de gebruiker  Nachtverwerking : Create/Update/Delete opdrachten krijgen enkel bevestiging van ontvangst  Enkel asynchrone communicatie is mogelijk  Geen ad-hoc Read opdrachten mogelijk  Batch Webservice  Gegevensuitwisseling gebeurt transparant voor de gebruiker  Real-time : Create/Update/Delete opdrachten kunnen onmiddellijk gevalideerd en bevestigd worden mits aanpassingen aan de mainframe zijde  Zowel synchrone als asynchrone communicatie is mogelijk  Ad-hoc Read opdrachten mogelijk  Gebeurtenis georiënteerd

Webservices en DHO

Structuur van de berichten  Robuust  Het veranderen van een web service vergt heel wat inspanning. Daarom wordt verwacht dat de berichten minstens even robuust zullen zijn als de EDISON record layouts  Instelling agnostisch  Er worden geen berichten gespecificeerd per instelling of voor een bepaalde set van instellingen. Alle web services kunnen door alle instellingen aangeroepen worden  Toepassing agnostisch  Er wordt in de berichten niet aangegeven voor welke achterliggende toepassing ze bestemd zijn.  Gestandaardiseerd  Elk bericht bevat een context sectie waarin o.a. een uniek referentie nummer van het bericht en het instellingsnummer is opgenomen

Objectieven  Gegevenskwaliteit :  De gegevens die O&V aggregeert van alle instellingen zijn correct, volledig en actueel.  Confidentialiteit :  De confidentialiteit van de gegevensuitwisseling tussen de instellingen en het beleidsdomein O&V moet gegarandeerd worden  Authenticiteit, integriteit en niet weerlegbaarheid :  De oplossing garandeert dat de data aangereikt vanuit de instelling niet kan gewijzigd worden. Verder moet er op een onweerlegbare manier kunnen aangetoond worden dat data aangeleverd door een instelling, enkel van die instelling afkomstig kan zijn.  Losse koppeling :  De dagdagelijkse werking van de instelling mag niet verhinderd worden door de oplossing. Er wordt gestreefd naar een zo los mogelijke koppeling tussen de systemen van de instelling en die van O&V  Interoperabiliteit :  De oplossing is (zoveel mogelijk) gebaseerd op industrie standaarden om een maximale interoperabiliteit met de instellingen te kunnen garanderen.

Gegevenskwaliteit  SSL netwerk verbinding met client certificate  Gegevens aangereikt door instelling worden/kunnen NIET aangepast worden door O&V Mainframe Instellingen Q WS internet SSL Onderwijs & Vorming Cert PEP TransactionMinder SSL Cert HTTPS SOAP WSDL 3270

Confidentialiteit  Encryptie op transport niveau (SSL) tussen instelling en PEP  Encryptie op transport niveau (SSL) tussen PEP en mainframe  Encryptie op bericht niveau is niet noodzakelijk  Ook vereisten voor de instellingen Mainframe Instellingen Q WS internet SSL Onderwijs & Vorming Cert PEP TransactionMinder SSL Cert HTTPS SOAP WSDL 3270

Authenticiteit, integriteit, niet-weerlegbaarheid  Digitale handtekening op elk XML bericht van de instelling  Op PEP wordt authenticiteit en integriteit van bericht gecontroleerd  Digitale handtekening garandeert niet-weerlegbaarheid Mainframe Instellingen Q WS internet SSL Onderwijs & Vorming Cert PEP TransactionMinder SSL Cert HTTPS SOAP WSDL 3270

Losse koppeling  Schrijf operaties : asynchroon - synchroon  Lees operaties : synchroon  Gegarandeerde aflevering  Elk bericht bevat uniek referentie nummer zodat retransmissies kunnen opgevangen worden. Mainframe Instellingen Q WS internet SSL Onderwijs & Vorming Cert PEP TransactionMinder SSL Cert HTTPS SOAP WSDL 3270

Interoperabiliteit  Zoveel mogelijk gebruik van standaarden : SOAP, XML, XML Schema, WSDL, X509 certificates, WS Security, SSL Mainframe Instellingen Q WS internet SSL Onderwijs & Vorming Cert PEP TransactionMinder SSL Cert HTTPS SOAP WSDL 3270

Technische Architectuur - Detail Mainframe Instellingen Q WS internet SSL Onderwijs & Vorming Cert PEP TransactionMinder SSL Cert HTTPS SOAP WSDL Mainframe DB2 v7 Wedde CICS for Web Service EPDIN & LLNDHODTO 3270 Certificaat voor digitale handtekening SSL client certificaat Web service Consumer SSL server certificaat (1) SSL server certificaat (2) External Web service Provider met WS Security Web service Consumer Internal Web service Provider Zie ook website voor gedetailleerde beschrijving

Agenda  Verwelkoming  Beheer DHO, project- en communicatieplan  Functionele vernieuwingen  Nieuwe technologie : webservices  Vragen  Aan u het woord  Slotwoord  Receptie

Vragen ?

Agenda  Verwelkoming  Beheer DHO, project- en communicatieplan  Functionele vernieuwingen  Nieuwe technologie : webservices  Vragen  Slotwoord  Marleen Deputter  Receptie

Planning en afspraken  AHOVOS  Infosessies  Website – documentatie en forum  Helpdesk  Bouwen van de functionaliteit, webservices, security  Instellingen  Vertegenwoordigers voor stuurgroep  Contactpersonen  Functionele analyse : hoe de webservices inbouwen in uw systemen ?  feedback

Volgende stappen  November : technische informatiesessie : technische analyse mogelijk  December 2007 : informatiesessie  Eerste voorbeeld van DHO WSDL  O&V en ET stellen WSDL’s op  O&V en ET zorgen voor eerste voorstel : 15 Januari 2008  Instellingen geven opmerkingen op voorstel  WSDL’s gefinaliseerd : einde Januari 2008  Implementeren van de webservices in uw toepassingen  Vanaf maart 2008 realiteitstesten  Productie vanaf 1 juni 2008  Inschrijvingen registreren voor academiejaar

Agenda  Verwelkoming  Beheer DHO, project- en communicatieplan  Functionele vernieuwingen  Nieuwe technologie : webservices  Vragen  Slotwoord  Receptie