Evaluatie van het preventiebeleid van de OCMW's inzake energie 1 1 Ter attentie van :

2 2 Inhoud van de uiteenzetting: 1. Algemene vaststellingen 2. Bestaande middelen en structuren 3. Resultaten van de enquête 4. Goede praktijken 5. Analyse 6. Aanbevelingen

3 3  Kansarme gezinnen geven verhoudingsgewijs een groter deel van hun inkomen aan energie uit dan gezinnen met een middelgroot of hoger inkomen. Gezinnen boven de armoededrempel Gezinnen onder de armoededrempel Energiefactuur (F)1.818,03 €/jaar1.474,15 €/jaar Totale uitgaven (U)33.711,77 €/jaar20.017,21 €/jaar Ratio (F/U)5,4 %7,4 % Bron : FOD Economie 1. ALGEMENE VASTSTELLINGEN

4 4 - Ingewikkelde wetgeving - Groot aantal actoren (netbeheerders, leveranciers, …) - Gebrek aan eenvormigheid facturen - Gebrek aan transparantie vanwege bepaalde leveranciers - Facturatiefouten - Complexere aanzuiveringsplannen - Moeilijke vergelijking tussen leveranciers (toegang internet) - …  Vrijmaking van de energiemarkt: bron van moeilijkheden

5 5 - Woning is vaak kleiner, maar met een even hoog verbruik als het gemiddelde - Aanwezigheid van lekken, schimmels, vocht - Gebruik van petroleumkachels - … Om de toestand te verbeteren, bestaan er steunmaatregelen en - structuren (fondsen, premies, OCMW's, verenigingssector, enz.) MAAR…  Energieverslindende en oncomfortabele woningen

6 6  Eerder schuldafbouw, dan preventieve maatregelen  Moeilijke toegang tot premies : een bron van discriminatie voor kansarme doelgroepen MAAR…  Gebrek aan menselijke middelen  Verdeling Federaal Sociaal Energiefonds Bron: POD-MI

7 77 Federaal Brussels Gewest Waals Gewest Vlaams Gewest -FRGE -Federaal Energiefonds -Belastingaftrek -Groene lening Plichten van de DNB -Premies -Klimaatwijken -Energiesnoeiers -Sociale groene lening -Wijkcontracten -Subsidie OCMW -PGSE /PAP -Tuteurs énergie -Mébar II -Premies Eigen middelen van de OCMW's + diverse financiering 2. BESTAANDE MIDDELEN EN STRUCTUREN

8 8  Methodologie : Structuur met 3 luiken : 1. Initiatieven met hun financiering 2. Interne organisatie 3. Financieringsmiddelen Enquête, via het internet, toegestuurd aan 589 Belgische OCMW's  Antwoordpercentage : Brussels Gewest : 13 OCMW's op 19,hetzij 68% Vlaams gewest : 197 OCMW's op 308, hetzij 64% Waals Gewest : 194 OCMW's op 262, hetzij 74% Hierna wordt slechts een deel van de resultaten gepresenteerd. De overige gegevens zijn beschikbaar in het rapport. 3. RESULTATEN VAN DE ENQUÊTE

9 9  Vorming en sensibilisering van de doelgroep door de OCMW's

10  Begeleiding en diensten door de OCMW's

11  Investeringssteun toegekend door de OCMW's

12  Benutting van de bestaande financiële middelen : gevalstudie Brussel

13  Benutting van de bestaande financiële middelen : gevalstudie Wallonië

14  Benutting van de bestaande financiële middelen : gevalstudie Vlaanderen

15  Benutting van de bestaande financiële middelen per activiteit (alle Gewesten samen)

16  Wie houdt zich bezig met energie in de OCMW's?

17 4. GOEDE PRAKTIJKEN  Verdeling van de geïdentificeerde activiteiten, per categorie : Categorie Aantal goede praktijken Opleiding en sensibilisering van de instelling 8 Opleiding en sensibilisering van het doelpubliek 32 Begeleiding en dienstverlening 22 Hulp bij investering 11

18 CatégoriesProjets Opleiding en sensibilisering van de instelling Opleiding «Energiegids », permanente vorming van MW met een begeleidingsopdracht Opleiding en sensibilisering van het doelpubliek Educatief materiaal voor scholen, Energiebeurs, Energiecafé Begeleiding en dienstverlening Energiemeester, « Klimaat op maat », energiescans Hulp bij investering Klusbonnen van 400 € voor kleine werken, onderhoud met eigenaars  Voorbeelden (meer activiteiten in het rapport):

19  Gebrek aan personeel  Schuldbeheer, eerder dan preventie  Moeilijke toegang tot investeringshulp  Gebrek aan opvolging, coördinatie en evaluatie  Zeer bepekte verbetering van thermische isolatie gebouwen  Sensibiliseren is moeilijk Uit de enquête blijkt : 5. ANALYSE

20  Aanbevelingen voor de OCMW's :  Opleiden van en beschikken over een referentiepersoon voor energiezaken (energiecel, MW,...)  Opleiden van alle personeel voor geven basisadviezen in REG voor hun publiek  Sensibiliseren via de thuiszorgdiensten  Systematische analyse van de facturen  Opvolging van energie-audits (uitvoering) 6. AANBEVELINGEN

21  Evaluatie van de efficiëntie van de genomen maatregelen (verbruiksoverzicht)  De eigenaars erbij betrekken  Opzetten van efficiënte coördinatie tussen de sociale dienst en de energiediensten  Preventiedoelstellingen vastleggen

22  Duidelijke doelstellingen bepalen (bv: isolatie van alle daken tegen 2020)  Herzien van de doelstellingen van het Fonds voor gas en elektriciteit en Stookoliefonds betreft preventie  Herzien van reglementen van het FRGE (garantie, duur terugbetaling, voorwaarde tot deelname, concurrentie met andere bestaande maatregelen)  Toegankelijk maken van premies bij de aanvang van de investering  Het voorzien van middelen, op elk niveau (federaal, gewestelijk, provinciaal, en gemeentelijk), om de activiteiten van de OCMW inzake preventie te ondersteunen  5 aanbevelingen voor de overheid :

23 OM HIEROVER MEER TE WETEN « Wie is er arm in België? » - FOD Economie « Qu’est-ce que la précarité énergétique? » - Pour la Solidarité « Strijd tegen armoede : Evoluties en perspectieven » - Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting (Europees onderzoek naar kansarmoede inzake energie) (Beperkte bibliografie)