Een kennismaking met suikerziekte Diabetes Mellitus Een kennismaking met suikerziekte

Glucosemetabolisme Insuline Pancreas Cel Receptor Glucose

Wat is diabetes? Er wordt geen of onvoldoende insuline aangemaakt of het lichaam reageert onvoldoende op insuline (resistentie) Chronische metabole aandoening Diabetes kan niet worden genezen, maar kan uitstekend worden gecontroleerd Een goede behandeling leidt tot een belangrijke vermindering van diabetes-gerelateerde complicaties

Hoe vaak komt diabetes voor? 600.000 ± 50 % van de diabeten zijn onbekend 400.000

Indeling diabetes Type 1 diabetes Type 2 diabetes Zwangerschaps- diabetes Verminderde glucosetolerantie

Type 1 diabetes Definitie ? Symptomen ? Wie ? absoluut tekort aan insuline zeer veel plassen groot dorstgevoel verhoogde eetlust en toch vermageren vermoeidheid infecties jonge mensen < 30 jaar 10% van de diabeten

Type 2 diabetes Definitie ? Symptomen ? Wie ? relatief tekort aan insuline + resistentie vaak geen klachten geleidelijk begin uiteindelijk dezelfde klachten als type 1 slechte wondgenezing oudere mensen > 40 jaar 90% van de diabeten overgewicht

Zwangerschapsdiabetes Diabetes die ontstaat tijdens de zwangerschap Geen verhoogd risico aangeboren afwijkingen Strikte controle om risicobevalling (té zware baby) te voorkomen Na de zwangerschap eindigt de diabetes 30 - 50% ontwikkelt later type 2 diabetes

Verminderde glucosetolerantie Diabetes Verminderde glucosetolerantie Bloedglucose Gezonde populatie

Diagnose Bloedglucosebepaling : Nuchtere plasma glucosewaarde  126 mg/dl Toevallige plasma glucosewaarde  200 mg/dl OGTT : Orale Glucose Tolerantie Test : 2-uurs plasma glucosewaarde  200 mg/dl Nuchtere glucosewaarde geniet de voorkeur : Eenvoudig, snel, goedkoop, aanvaardbaar Nauwkeurig, reproduceerbaar

Behandeling

Voeding Nadruk op gezonde, gevarieerde voeding op regelmatige tijdstippen 50-60% koolhydraten (suikers), 30% lipiden (vetten), 15% proteïnen (eiwitten) Evenwicht enkelvoudige (zoete) suikers en meervoudige (niet-zoete) suikers Totale inname van vetten beperken : verzadigde vetten vervangen door onverzadigde vetten Matig het gebruik van alcohol en zout

Lichaamsbeweging Verbrandt calorieën en vet en helpt dus bij afvallen, indien nodig Versterkt hart- en longfunctie en vermindert de kans op hart- en vaatziekten Maakt het lichaam meer gevoelig voor insuline (en vermindert dus resistentie) Doet bloedglucose- en bloeddrukwaarde dalen Geeft je een goed gevoel

Medicatie Type 1 Type 2 Insuline : Tabletten : Tabl. + insuline Kortwerkend Halflang werkend Langwerkend Type 2 Tabletten : stimuleren insulineproductie verminderen insuline-resistentie vertragen absorptie koolhydraten Tabl. + insuline Insuline

Educatie Continue voorlichting en opleiding Zelfcontrole en zelfregulatie : bloedglucosemeters en teststrookjes : meten is weten zelf aanpassen van de behandeling : vrijheid verwerven door inzicht De rol van het diabetes team De mens met diabetes als sleutelfiguur in het behandelingsproces

Behandelingsdoelen Bloedglucosewaarden zo dicht mogelijk bij normale waarden (normoglycemie) Diabetes is meer dan bloedglucose alleen : behandeling van : hypertensie (hoge bloeddruk) hyperlipidemie/hypercholesterolemie (vetmetabolisme) Een strikte behandeling doet het aantal diabetescomplicaties dalen

Complicaties Acute complicaties : Chronische complicaties : Hypoglycemie : te lage bloedglucosewaarde Hyperglycemie : te hoge bloedglucosewaarde Chronische complicaties : Hart en grote bloedvaten Ogen : retinopathie Nieren : nefropathie Zenuwen : neuropathie Diabetische voet

Hypoglycemie Oorzaak : Symptomen : Behandeling : te veel insuline/bloedsuikerverlagende tabletten inspanning, maaltijd overslaan, alcoholgebruik Symptomen : humeurig, hoofdpijn, moeheid, honger, bleekheid, duizeligheid, zweten, beven, bewusteloosheid, onscherp zien Behandeling : snelwerkende suikers glucagon

Hyperglycemie Oorzaak : Symptomen : Behandeling : onvoldoende medicatie (insuline/tabletten) teveel eten, te weinig lichaamsbeweging ziekte, stress Symptomen : veel plassen, veel drinken, droge tong, vermoeidheid Behandeling : striktere diabetescontrole opgelet voor verzuring (keto-acidose) !

Hart en grote bloedvaten Slagaderverkalking of arteriosclerose : coronair : hartinfarct cerebrovasculair : herseninfarct/beroerte perifeer : diabetische voet Risicofactoren : slechte diabetesinstelling hypertensie hypercholesterolemie roken en overgewicht

Ogen : retinopathie Afwijkingen van het netvlies Diabetische retinopathie belangrijkste oorzaak van blindheid in Europa Vroegtijdige opsporing en (laser)behandeling kunnen zware problemen voorkomen Bezoek aan de oogarts : minstens 1x per jaar

Nieren : nefropathie Aantasting van de kleine bloedvaten leidt tot nierproblemen Progressieve aantasting : eventueel nierfalen (nierdialyse/transplantatie) Vroege opsporing : eiwit in de urine (micro-albuminurie) Preventie : goede glucose- instelling, normale bloeddruk, eiwit-arm dieet

Zenuwen : neuropathie Perifere neuropathie : Autonome neuropathie : voornamelijk gevoelsstoornissen ter hoogte van de extremiteiten (voeten > handen) tintelingen, jeuk, branderig gevoel, gevoelloosheid Autonome neuropathie : vertraagde maaglediging, blaasfunctiestoornissen, mannelijke impotentie, ...

Diabetische voet Oorzaak : bloedvaten, zenuwen, infecties Voetproblemen komen vaak voor en kunnen leiden tot amputaties Preventie en screening is enorm belangrijk : het monofilament Dagelijkse voethygiëne Behandeling : multi-disciplinair team

Leven met diabetes Diabetes is een chronische aandoening die vandaag niet kan worden genezen Goede behandeling is mogelijk en voorkomt complicaties, maar vraagt een extra inspanning van de patiënt en zijn diabetes team Zelfcontrole, zelfregulatie en educatie zijn een wezenlijk onderdeel van een optimale behandelingsstrategie