De geschiedenis van de fiets Veilig in het verkeer

De loopfiets ‘Draisine’ 1817 Karl Freiherr Drais von Sauerbronn 1817. Een Draisine is 'de vader van alle fietsen'. Hij werd ontworpen door Karl Freiherr Drais von Sauerbronn. Hij voorzag een ietwat gecapitonneerde houten balk van twee houten wielen met ijzerbeslag; een soort karrenwielen dus. Hij zette ze in lijn en maakte het voorwiel wendbaar. De aandrijving werd met de voeten gedaan, door ze af te zetten tegen de grond. Versnellingen hadden ze nog niet bedacht. De rem bestond uit een soort ijzeren schepje dat tegen het achterwiel werd gedrukt door een riempje aan te spannen. Primitief? Nou ja, hij reed toch? Alle begin is moeilijk.

Driewieler 1839 Schot Mac Millan Driewieler Deze driewieler is de ‘Parisienne Dames driewieler’ uit 1860 1860. Vooral dames vertrouwden het systeem van twee wielen in lijn niet en gaven de voorkeur van voortbewegen per driewieler, omdat die minder snel omvalt. Met planken en stangen (denk aan de scharensliep) werd een trapsysteem gemaakt. De Schot Mac Millan vond dit systeem uit in 1839. De getoonde fiets is een Parisienne Dames driewieler. Een elegantere manier van voortbewegen dan het uitputtende afzetten tegen de grond.

Vélocipede 1861 Pierre en Ernest Michaux (Frankrijk) ‘boneshaker’ 1861. De Fransen Pierre en Ernest (vader en zoon) Michaux hebben goed naar de Draisine gekeken. Zij vervingen de houten balk door ijzeren, ietwat verende strippen, verlengden de vooras en monteerden daarop trapstangen (cranks) met pedalen. De pedalen draaiden als doortrappers met het voorwiel mee. Een lastig op te lossen minpuntje: om snelheid te maken, moest het voorwiel groter worden gemaakt dan het achterwiel. De Vélocipède is hiermee geboren. In Engeland en de VS, waar ze al snel werden nagemaakt, noemde men ze spottend ook wel 'boneshakers'. Tsja, als je zonder rubberen banden op een ongeasfalteerde weg moet fietsen, schudt er aardig wat door elkaar...

‘Hoge bi’s’ Ariel (rechts) Ook ‘penny farthing’ of ‘anderhalve cent’ genoemd 1874 James Starley Dresden ordinary (1884) 1884 en 1874. Links een Dresden ordinary uit 1884, rechts een Ariel - ook wel penny farthing of anderhalve cent genoemd - uit 1874. Beide zijn 'hoge bi's'. De eerste hoge bi, de Ariel, werd geconstrueerd door James Starley en was oorspronkelijk van hout. Do Parijzenaar Meyer maakte de eerste ijzeren hoge bi's. De Ariel van 1874 is al van metaal. Nog steeds zitten de pedalen vast op de vooras. Door de steeds groter wordende voorwielen kon een flinke snelheid worden gehaald; er werden op hoge bi's zelfs wedstrijden verreden. Maar je kon er ook een flinke klap mee maken doordat je bijna met je gewicht over het zwaartepunt van de fiets heen hing. Een klein kuiltje in de weg kon al fataal zijn en in het ergste geval maakte je een 'header': een salto voorover. Menige fietser moest wel eens stof happen en kwam er meestal niet zonder kleerscheuren vanaf. Het is dan misschien ook niet verwonderlijk dat het voornamelijk een mannenbezigheid was.

Vrouw op ordinary

Front tricycle uit Schotland 1882 Driewieler met ketting 1882. Uit dat jaar stamt deze Schotse Front Tricycle. Dames vertrouwden de tweewieler nog steeds niet en de mannen raasden vrolijk voort. Let op de noviteit: een ketting.

Tandem 1883 Familiefiets Rudge uit Coventry 1883. Deze Tandem tricycle, een soort familiefiets, dateert uit 1863 en is van Rudge uit Coventry. De kleine wielen worden met stangen bestuurd. Ook de vrouw kon nu eindelijk eens mee met een uitstapje per fiets.

Sociable (Apollo Singer) 1884 familiefiets 1884. Opnieuw een familiefiets, met de zadels niet achter, maar naast elkaar. 'Spring maar achterop' is een liedje voor later. Dit voertuig heet daarom een Sociable en is een Apollo Singer uit Coventry, bouwjaar 1884.

Twee hoge bi’s American Star 1884 herenfiets New Rapid Dwarf Safety 1885 damesfiets 1884/1885. Twee hoge bi's. De Herenfiets heeft een ingewikkeld hefboom-systeem om vooruit te komen, de kleine en veiligere Damesfiets heeft een ketting. De banden zijn nog steeds massief. De Herenfiets is een American Star van 1884, de Damesfiets dateert uit 1885 en heet New Rapid Dwarf Safety.

Quadrant Driewieler 1886 1886. Nog een dame, in de prachtige kledij van die tijd, op een driewieler: de Quadrant uit 1886. In het jaar 1868 bedacht Meyer reeds de aandrijving met kettingwiel, tandwiel en ketting. Die aandrijving verdween van het wiel naar het frame.

Central Otto dicycle twee grote wielen en een klein staartwieltje 1886 1886. Deze charmante meneer houdt zich in wankel evenwicht op zijn Central Otto Dicycle uit 1886. Twee grote wielen en een klein staartwieltje, met daartussenin de berijder.

Invincible Tandem tricicle 1888 bijna een echte fiets In 1888 ging men er gezellig op uit met deze Invincible Tandem Tricycle. Let op het frame en de aandrijving; de "echte" fiets zit eraan te komen.

Safety 1890 Eerste Safety gemaakt door Henry Lawson in 1879 John Kemp Starley maakte in 1885 een fiets met buisframe en bijna gelijke wielen: de Rover moderne fiets Daar zijn ze dan, twee Safeties van ongeveer 1890. De allereerste Safety werd al gemaakt door Henry Lawson in 1879. John Kemp Starley maakte in 1885 een fiets met een buisframe en bijna gelijke wielen en noemde hem Rover. Het was een sensatie! De moderne fiets was geschapen. Er is sindsdien nog veel verder ontwikkeld en verfijnd. Aan het principe van de fiets is tot 1980 echter niet meer getornd.

Kinderfietsen 1910

Burgers Dames Standaardfiets 1926 Burgers Dames Standaardfiets Luchtbanden bagagedrager Deze Hollandse schone poseert met een Burgers Dames Standaardfiets uit 1926. Behalve de luchtbanden en de bagagedrager is er niet zoveel verschil met de Swift van 1890.

Zelfgemaakte ligfiets