Een rol voor sociale economie in de aanpak van voedselverlies? 10u30-10u40 Tine Van Rumst KOMOSIE vzw

KOMOSIE vzw? Even voorstellen! KOepel van MilieuOndernemers in de SocIiale Economie  Koepelorganisatie Vlaamse Kringloopcentra en Energiesnoeiers  Doel = verenigen en ondersteunen van sociale economie ondernemingen die activiteiten met milieumeerwaarde uitvoeren ▪als belangenbehartiger, vertegenwoordiger, denktank, kenniscentrum, dienstverlener en procesbegeleider

KOMOSIE vzw? Even voorstellen! Kringloopcentra  positie verworven mede dankzij structurering en ondersteuning Vlaamse overheid en unieke samenwerking lokale besturen  Kringloopactiviteiten vaak ontstaan vanuit lokaal antwoord op armoedebestrijding. Groei door koppeling milieu (producthergebruik) en sociale tewerkstelling  heel wat troeven en know-how (logistieke expertise, meer dan 5000 ervaren medewerkers, 118 Kringwinkels...) Energiesnoeiers  ontwikkeling sector Energiesnoeiers (eind 2006) = uitbouw netwerk vanuit gezamenlijk streven naar kwaliteit en met link naar kwetsbare doelgroepen (energiearmoede)

Een nieuwe niche in de sociale economie?  KOMOSIE gelooft in niche rond voedselverlies, waarbij: ▪milieu, economische en sociale meerwaarden worden gegenereerd ▪een rol is weggelegd voor kortgeschoolden en langdurig werkzoekenden  KOMOSIE wil ▪sociale economiebedrijven collectief ondersteunen om in deze niche activiteiten op te starten, uit te breiden of in te passen in een ruim netwerk én met meerwaarde voor mensen in armoede!

Milieu meerwaarden  Voedselproductie heeft zware milieu-impact. Verlies van voedsel = verlies schaarse grondstoffen gebruikt om voedsel te produceren  Aanpak voedselverlies volgens hiërarchie ‘cascade van waardebehoud’ (OVAM) ▪preventie van voedselverlies ▪toepassing voor humane voeding * ▪converteren voor humane voeding (be-, ver- en herbewerking voedsel) * ▪toepassen in dierenvoeding ▪grondstoffen voor de industrie ▪verwerken tot meststof door vergisting en/of compostering ▪toepassing voor duurzame energie: doel is energieopwekking ▪verbranden als afval (zonder energieopwekking) ▪storten (verboden in Vlaanderen) * Kansen voor sociale economie

Sociale meerwaarden Vanuit emancipatorische kijk op armoede:  gezonde voeding (variatie in aanbod, evenwichtige voeding...)  sociale restaurants/dorpskeukens (ontmoeting)  sociale kruideniers (betaalbare voeding)  jobcreatie en vrijwilligerswerk (werk als middel tot emancipatie) ... “Voedsel bepaalt ons leven. Het geeft vorm aan stad en platteland. Voedsel is politiek. Voedsel is cultuur.” Carolyn Steel (Hungry City, How Food Shapes Our Lives, 2008)

Economische meerwaarden  creatie (duurzame) werkgelegenheid voor kortgeschoolden en langdurig werkzoekenden dankzij opleiding en begeleiding op maat  met doorstromingskansen naar reguliere sectoren  Logistiek, horeca...  verwerven extra opdrachten (cfr. Cascade van waardebehoud)  verminderen druk op bestaande jobs in SE door oa crisis en globalisering  verminderen afvalverwerkingskosten verschillende partners (veiling, distributie,...)

Sociale economie?  Brede verzameling initiatieven en ondernemingen, ruime activiteitenwaaier  Relevantste werkvormen (in dit kader): ▪lokale diensteneconomie, beschutte en sociale werkplaatsen, invoegbedrijven, werkervaringsprojecten en arbeidszorg  LDE (lokale diensteneconomie) ▪aanvullend dienstenaanbod vanuit overheid, speelt in op maatschappelijke noden ▪model klaverbladfinanciering (= inbreng verschillende belanghebbenden) ▪uitbouw lokaal project voedselverlies is te onderzoeken piste  Beschutte en sociale werkplaatsen (toekomstige maatwerkbedrijven) ▪ondernemingen ontwikkelen economische activiteiten (middel) om mensen met grote afstand tot arbeidsmarkt in te schakelen (doel)

Sociale economie?  Invoegbedrijven (toekomstige maatwerkafdelingen) ▪ondernemingen schakelen vanuit een bestaande activiteit (doel) één of meerdere werknemers kwaliteitsvol in (middel)  Werkervaringsprojecten (WEP) ▪schakel in traject naar werk ▪doel = aanbieden leerwerkervaring ( maanden) en versterken van algemene competenties met het oog op uitstroom naar de reguliere arbeidsmarkt ▪Er zijn heel wat lopende WEP-projecten met linken naar het voedsingsgebeuren (horeca, logistiek...)

Sociale economie? Welke jobs? Enkele voorbeelden  (her)verpakken, (her)labelen, sorteren, pakketten maken van ‘bijna vervallen’ voedingsmiddelen of voedingsmiddelen waarvan de verpakking is beschadigd (vb. foutieve bedrukking, verkeerd verlijmd...)  inblikken, wecken, vacuüm verpakken van verwerkte voeding  inzameling, beheer en distributie van voedseloverschotten  (tijdelijk) stockeren (magazijn), administratie...  wassen, snijden, verpakken en invriezen van onverkochte verse producten op veilingen via ‘enclave’ of ‘invoegafdeling’  verwerken van groenten en fruit in soep, fruitsap, confituur

Sociale economie? Welke jobs? Enkele voorbeelden  prijzen, in rekken plaatsen, inventariseren… van voedsel tegen betaalbare prijzen (cfr. sociale kruidenier)  digitaal verwerken van het aanbod (distributie beschikbaar voedsel via websites, sociale media...)  verwerken van overschotten verkregen via van moestuinen, volkstuintjes, stadslandbouw, voedselteams...  transport van voedsel en/of organisch restafval (ifv coöperatieve rond biogasproductie uit lokale organische afvalstromen?)  Organisatie/ondersteuning sociale dienstverlening zoals sociale traiteur, sociale restaurants, dorpskeukens, kookinitiatieven gezonde voeding... ... Vele jobopportuniteiten doorheen de volledige voedselketen

Nood aan verder onderzoek en overleg  Rond afzetmarkt sociale distributie van voedseloverschotten ▪Hoe groot bedraagt deze?  Rond aanbodzijde ▪Wie heeft welke overschotten?  Wettelijk kader (duidelijkheid) ▪rond verkoopbaarheid van geschonken goederen ▪rond verlenging houdbaarheidsdatum na bewerking  Afstemmen en bijeenbrengen van bestaande initiatiefnemers ... Doeboek als kans, ook voor de sociale economie !!

Meer info? KOMOSIE vzw Uitbreidingsstraat Berchem