1. Inleiding systeemtheorie 2. Complexe adaptieve systemen

1. Inleiding systeemtheorie Tekst: Kramer & De Smit: Systeemdenken

Wat is een systeem? Ontologisch / zijnswijze de groep is een sociaal systeem Methodologisch / zienswijze we beschouwen een bibliotheek als een systeem figuur 1 (Kramer) illustreert dit: de systeemgrenzen worden door de observator gekozen

Systeembegrip Systeem en aggregaat Geheel is meer dan som der delen systeem = verzameling entiteiten en de verzameling relaties tussen die entiteiten niet opsplitsbaar in onafhankelijke delen aggragaat = verzameling entiteiten met relaties maar wel opsplistbaar Geheel is meer dan som der delen

Systeem bepalen Welke entiteiten behoren ertoe? Welke entiteiten horen er niet toe, maar hebben wel invloed erop? Omgeving Relaties tussen entiteiten van het systeem Relaties met entiteiten in de omgeving

Entiteiten en relaties alles wat tot systeem behoort: objecten, mensen) Relaties = wijze waarop de entiteiten elkaar beinvloeden zorgt voor het ‘meer dan de som der delen’ structurele connecties versus organisatie met relaties

Relaties Aard relaties Opsporen van relaties deterministisch versus producent-produkt contigency, kansen, waarschijnlijkheid Opsporen van relaties experiment of observeren (m&t) ethiek, pragmatiek je kunt het fout zien

Structuur Verzameling relaties Relatieve posities wat met wat Relatieve posities ‘afstanden’ Referentiekader (dimensies) aard relaties bv meters, aantal links, aantal woord co-occurences

Open en gesloten systemen Gesloten systeem geen interactie met omgeving of: geen operationele interactie met omgeving bv menselijk lichaam Open systeem Wel operationele interactie met omgeving bv economie - internationale handel

Systeemgrenzen Decompositie: afbakeningscriteria hangt af van gezichtspunt onderzoeker bv: geografie, proces/handeling; produkt nearly decomposable (Simon) lange termijn: omgeving beinvloedt systeem korte termijn: systeem is autonoom t.a.v. omgeving

Omgeving Relevante omgeving Type omgevingen De ervaren omgeving probleem afhankelijk Type omgevingen rechtstreekse invloed: transactionele omgeving conditionele invloed: contextuele omgeving De ervaren omgeving deel van omgeving door het systeem waargenomen Integrale omgeving

Deelsystemen Maakt onderzoek makkelijker ook hier: nearly decomposability subsysteem entiteiten staan centraal bv productieafdeling aspectsysteem relaties staan centraal bv informatiestroom; materiestroom; energiestroom fasesysteem: tijdsaspect bv lange versus korte termijn besturingssysteem

Inbreng systeemdenker keuzes voorkennis over domein

2. Complexe adaptieve systemen Test: Cohen & Axelrod

Complexiteit Technologische ontwikkeling leidt tot veranderingen en tot toenemende complexiteit. De wereld wordt onvoorspelbaar, en de effecten van community systems ook Meer dan van individuele systemen HCI als relatief gevestigde discipline.