Psychodiagnostiek in de verschillende sectoren van de psychologie Walter Magez & Mark Schittekatte VVSP – 8 mei 2001 http://home.pi.be./~vvsp

De sprekers Beiden: Lid van de Commissie Pyschodiagnostiek van de BFP http://www.bfp-fbp.be Lid van de Raad van Beheer van het Vlaams Forum voor Diagnostiek in de psychologische en pedagogische begeleiding en hulpverlening http://users.skynet.be/vfd

VCLB-vormingscentrum schoolloopbaan-begeleiding Forum Diagnostiek Walter (Berchem@clb-net.be) VCLB- Berchem VCLB-vormingscentrum schoolloopbaan-begeleiding Forum Diagnostiek Auteur van o.a. LVL –SEBO - WAL- ALOSO-WAPSO - … Vrij wetenschappelijk medewerker aan de KULeuven Schoolpsychologie Mark (mark.schittekatte@rug.ac.be) Coördinator van het Testpracticum PPW Universiteit Gent (Testklas +Testotheek) http://ppwpr01.rug.ac.be Postdoctoraal wetenschappelijk onderzoeker WISC-III-project WWW, informatica en testing Hertesten intelligentie Doorstroming humaniora-univ. VFD-enquête

Te bespreken Psychodiagnostiek in verschillende sectoren Kenmerken in het algemeen + bronnen Kenmerken per sector + ontwikkelingen Psychodiagnostiek in het CLB Moet ik testen? Plaats in het begeleidingsproces? Welk materiaal? Basis? Differentiatie naargelang de vier domeinen? Wie mag testen? Wat vertellen aan cliënten? Inpassing in multidisciplinaire werking? Psychodiagnostiek en vraaggestuurde werking??

Kenmerken psychodiagnostiek in het algemeen Meerwaarde aan het begeleidingsproces door objectief wetenschappelijke bonus, mits Aansluiting bij uitgangsvraag Een waardevolle test Passend bij de geteste Correct afgenomen, verwerkt, geïnterpreteerd en ingebed in geheel van vaststellingen en observaties (opleidingen, o.a. PAV) -> Van kwantitieve meting naar kwalitatieve integratie -> Niet testen om te testen Wetenschappelijke criteria van de testen

Documentatie van tests en testresearch in Nederland, van de COTAN 457 Testbeschrijvingen Populatie/meetpretentie/wijze van afnemen/… Beoordeling: uitgangspunten van de testconstructie de kwaliteit van het testmateriaal en de handleiding de normen de betrouwbaarheid de validiteit (begrips- en criteriumvaliditeit) > 600 blz. Test-researchbeschrijvingen + Psychinfo-database

Documentatie van tests en testresearch in Nederland, van de COTAN (BFP-info maart 2000, p. 15) Recent, duur maar toch essentieel Evolutie criteria 1982-2000: positief Toekomst: invloed Vlaanderen WWW Belgische tests door Nederlanders beoordeeld

van diagnostische instrumenten en methoden voor CLB, Versie 2001 CAP- Vademecum van diagnostische instrumenten en methoden voor CLB, Versie 2001

Cap-indeling van testen 0.1 Aandacht & geheugen 0.2 Belangstelling 0.3 Functieontwikkeling (~vaardigheden) 0.4 Intelligentie 0.5 Persoonlijkheid & gezondheid 0.6 Schoolvorderingen (~kennis) 07. Studeertests 08. Studiehouding 09. Varia

Soorten testen

Persoonlijkheidstests (documentatie van tests en testresearch…) Paper & pencil Rorschach-test(--) Vier platen test (-) MMPI (-) NVM (+) NPV(-J)(+) EPPS (+) GLTS (-) NEO-PI-R & NEO FFI & Hypic (+) Myers Briggs Type Indicator

Intelligentietests (documentatie van tests en testresearch…) PM van Raven (+, -normen) Wechsler-tests (+) Rakit (++) Son-R (++) GIT (+) G-test (-) GATB (+) MOS & DOS & BOS

Vervolg bronnen Nederlandstalig Engelstalig De Zeeuw, J. (1998). Inleiding in de psychodiagnostiek. Amsterdam: Swets & Zeitlinger. De Zeeuw, J. (1995). Algemene psychodiagnostiek I. Testmethoden. Amsterdam: Swets & Zeitlinger. De Zeeuw, J. (1978). Algemene psychodiagnostiek II. Testtheorie. Amsterdam: Swets & Zeitlinger. Engelstalig Anastasi, A. & Urbina, S. (1997). Psychological Testing. NJ: Prentice Hall. Kline, P. (2000). Handbook of psychological testing. Cornwall: Routledge. Murphy, K. & Davidshofer. Psychological Testing (1998). NJ: Prentice Hall.

Hertesten intelligentie Significant http://users.skynet.be/vsig/ Als vb. van testresearch: uitgangsvraag= wanneer is het zinvol om kinderen te hertesten, in het bijzonder wat de intelligentietesting betreft? Conclusies IQ is een stabiele maat Foute medische of psychopathologische diagnoses, uitgesproken motivatie- of emotionele problemen Impact hertest op korte termijn, kenmerkend sterke stijging performaal gedeelte Advies minstens één jaar bij voorkeur twee te wachten voor hertest met dezelfde test

Intelligentie en persoonlijkheid Onderzoek Schittekatte & Coetsier (Academia Press, 1999). Kwaliteit, profiel, doorstroming en uitval van eerstejaarsstudenten PPW aan de RUG Proefexamens, motivatie-verwachtingen, vooropleiding (wiskunde), persoonlijkheids-kenmerken Naast onderzoek naar de instroom studenten PPW (Schittekatte, 1998), en hoe kijken pas afgestudeerden terug op hun opleiding, hoe verloopt hun intrede in het beroep (Schittekatte, 1998)

De sectoren Klinische Psychologie Arbeids- en Organisatiepsychologie VVKP = Vlaamse Vereniging van Klinische Psychologen VVGP = Vlaamse Vereniging voor Gezondheidspsychologie Arbeids- en Organisatiepsychologie VOCAP = Vereniging voor Organisatie-, Consumenten- en Arbeidspsychologen Educatieve Psychologie VVSP = Vlaamse Vereniging voor Schoolpsychologie Onderzoek en Onderwijs BVP = Belgische Vereniging voor Psychologie

Diagnostiek in de Klinische Psychologie De setting (GGZ, psychiatrie, privé,…) De therapeutische oriëntatie De toestand/mogelijkheden van de cliënt Meestal individueel (<-> behandeling) DSM-IV gelinkt Vooral gebruikt: Wechsler, CBCL, CBSK…

Diagnostiek in de bedrijfswereld Informatiseren & E-commerce Assessment-technieken in de lift? Of terug naar klassieke testing? Meer protectionisme en misbruik Stijgende vraag naar kwaliteit

Website-Weg-Wijzer voor Psychodiagnostiek Tijdschrift Klinische Psychologie, 2001, vol. 31, nr.1 maart Deel 1 : het zoeken naar informatie over tests  Testlocator http://ericae.net/testcol.htm Deel 2: het vinden en aankopen van de tests via de uitgevers http://www.swetstest.nl Deel 3: testotheken in Vlaanderen en Nederland http://www.ubu.ruu.nl/bcu/testoth/testoth.htm

Psychodiagnostiek in de Schoolpsychologie 1 Moet ik testen? Neen, afhankelijk van hulpvraag, zie slide 5 Gevoel van competente testgebruiker Plaats in het Begeleidingsproces? Kwantitatieve bonus, suggesties voor aangepaste handelingsstrategie Vraaggestuurde werking Welk materiaal? Basis? Kwaliteit, bronnen

Psychodiagnostiek in de Schoolpsychologie 2 Differentiatie naargelang de 4 domeinen? Er zijn specifieke isntrumenten, meest voor preventieve gezondheidszorg maar de domeinen zijn interactief, en hebben dus ook gemeenschappelijke instrumenten Wie mag testen? Relevante variabelen: schoolse opleiding, soort test (meetpretentie), doel testafname, afname-scoring-interpretatie, test-opleiding Bfp, VFD, NIP en internationale kwestie Internationale richtlijnen voor het gebruik van tests (ITC)

Psychodiagnostiek in de Schoolpsychologie 3 Wat vertellen aan de cliënten? Wetgeving openbare bestuurshandelingen In clb’s in ontwikkeling: recht op inzage, geen naakte cijfers, verstaanbaar omschrijvend rapport Inpassing in multidisciplinaire werking? Psycholoog verantwoordelijk voor bijdrage in kader van handelingsstrategiëen

Conclusies Bedoeling: het panelgesprek Informeren (bronnen, kapstokken) Kwaliteitseisen herhalen Discussie uitlokken => het panelgesprek