Slachtoffers cursus officier lesgever: Lt. De Groeve Luk

Ramp Een ramp is een gebeurtenis waardoor een ernstige verstoring van de algemene veiligheid is ontstaan, waarbij het leven en de gezondheid van vele personen of grote materiële belangen in gevaar zijn en waarbij een gecoördineerde bestrijding door de diensten en organisaties van verschillende disciplines wordt vereist

Ramp vanuit oogpunt slachtoffer n Meemaken van verlies of geweld n onverwachte gebeurtenis –machteloosheid –ontwrichting gewone leven n aanleiding tot enorme schade

Wie is slachtoffer? n De doden n de gekwetsten n de niet gekwetsten n familieleden en vrienden

Het slachtoffer op het rampterrein n Materiële noden n nood aan informatie n emotionele reacties en noden

Materiële noden in veiligheid brengen paniek vermijden zorgen voor droogte, warmte of koelte, eten drinken

Nood aan informatie n Wat is er gebeurd? n Wat gaat er nu gebeuren? n Waar zijn de anderen en hoe is het er mee?

Emotionele reacties n Ongeloof en verbijstering n Tunnelzicht n Boosheid n Lichamelijke reacties n Verwarring

Emotionele reacties: verbijsteringOngeloof Adequate reactie

Tunnelzicht

boosheid

Lichamelijke reacties hoofdpijn gespannen spieren misselijkheid maag en darmstoornissen hartkloppingen duizeligheid pijn in de rug ademhalingsmoeilijkheden

Verwarring Door: gebrek aan informatie gebrek aan duidelijkheid niet kennen consequenties ongerustheid

Hoe kan je helpen? n WIJ weten niet wat SO meemaakt n onvoorwaardelijk respect n in veiligheid brengen n praat niet over het slachtoffer n eerlijk zijn n ze zijn niet hulpeloos n neem niets persoonlijk

niet opdringerig zijn geen clichés of grappen nazien of de boodschap goed begrepen is niet oordelen let op niet verbaal gedrag kom echt over niet in de verleden tijd spreken gevoelens laten uiten

“gezonde verwerking” ONVEE n Onmiddellijkheid n nabijheid n verwachting n eenvoud n eenheid

D.S.I. De Dienst DRINGENDE SOCIALE INTERVENTIE is een dienst van het Rode - Kruis - Vlaanderen

Opdrachten DSI n Het bieden van onthaal aan niet gekwetste slachtoffers en wanneer nodig instaan voorhun herberging n het verzamelen en verstrekken van informatie aan de slachtoffers en hun verwanten n het begeleiden van slachtoffers

Het bieden van onthaal en eventuele herberging n Samenbrengen in onthaalcentrum n verzamelen van identiteitsgegevens n bieden van een veilig onthaal n luisteren naar vragen n verstrekken info over ramp n kijken naar onderdak indien nodig

Verzamelen en verstrekken info aan de slachtoffers n Waar zijn de slachtoffers? n Info verwerken n info verstrekken n emotionele ondersteuning

Het begeleiden van slachtoffers n Deskundige ondersteuning n psychologische ondersteuning

Organisatie DSI n Nationaal en provinciaal n 2 groepen socias en behandelaars n professioneel geschoold doch vrijwilligers

Opvang hulpverleners

PTSD Post Traumatic Stress Syndrom

Behandeling PTSD n De assimilatie en aanvaarding van de angstaanjagende verpletterende ervaring n de controle en beheersing van de fysiologische en biologische stress- reacties n herstel van solide sociale relaties en een interpersoonlijk efficiëntie

Bij 80 %: spontaan herstel 20% kan PTSD ontwikkelen: gezondheidsproblemen gedragswijzigingen volledige breuk met soc. En fam. omgeving

Factoren die PTSD bevorderen: n Gebrek aan erkenning n gebrek aan informatie n inadequate aanpak n gebrek aan ritueel n slechte psychosociale integratie n premorbiditeit

aanpak Therapeutisch * passief * onderdrukking * individueel * farma + kliniek * technisch * korte termijn * reacties=abnormaal Preventief * proactief * aanmoedigen * groep * vermijden f + k * menselijkheid * lange termijn * reactie = normaal

Preventie op 3 niveau’s ¶ Primaire preventie: voorbereiden · secundaire preventie: correcte respons op behoeften ¸ tertiaire preventie: curatieve aanpak

Sociale netwerken - onderneming - gezin hulpverleners vrijwilligersorganisaties Kerk enz psychologen Psy - a Mentale gezondheid professioneel Verzorgen en behandelen Psychosociale ondersteuning

Behandeling n Interventies n stressbeheersingstechnieken n erkenning n onmiddellijk emoties uiten n individuele gesprekken n latere interventie

Behandelingsfasen: maand 3 maand 6 maand 1 jaar Debiefing 1 therapeutische ondersteuning institutionele opvolging Debriefing 2 therap. Ondersteuning institutionele opvolging therapie Jaarlijks contact debriefing 3 48 à 72 uur3 à 4 maandnadien Acute fasedoorverwerkingsfase chronisch

C.I.S.M.: critical incident stress management è Beheer traumatische stress è peer counseling è psychologische ondersteuning è familiewerking è crisisinterventieprogramma’s è geweld op de werkvloer è beheer stress in de gezondheidssector

Aanpak binnen de brandweer n FIST: Fire Stress team n door eigen mensen n opgeleid en bijgevormd n twee fasen: –defusing –debriefing

Defusing n Door interventieleider n zo snel mogelijk ( bij binnenkomen) n proactief n informatief n groep n geen ongepaste reacties n ingaan op primaire behoeftes

Debriefing n Voorkomen van professionele uitputting of chronisch worden n informeren over de te verwachten reacties n helpen toekomst te beschermen n beperken van de schade

Verloop debriefing 4 Alle hulpverleners worden schriftelijk uitgenodigd 4 gaat door bij voorkeur binnen 72 uur na incident 4 geen buitenstaanders (ook dienstchef niet indien niet betrokken bij interventie) 4 mogelijk afsluitend ritueel: bijwonen begrafenis

Verloop debriefing (2) n Introductiefase n feitenfase n gedachtenfase n reactiefase n symptomenfase n voorbereidingsfase n wederbeginfase

FIST debriefing n Introductiefase n Feitenfase n Gevoelensfase n Symptomenfase n Leerfase n dankfase