Burnout Ziekte of arbeidsprobleem?

Ouderdag 23 maart Overzicht Waarom burnout als onderwerp? Wat is het en hoe komt het? Aanpak: het time out-model Intermezzo: ziekte, verzuim en arbeidsongeschiktheid Een nieuwe aanpak Conclusies

Ouderdag 23 maart Waarom burnout? Veel (media)aandacht Nieuwe, omstreden diagnose Geen ‘echte’ psychische stoornis  werkgerelateerd Relatief veel slachtoffers (4% - 10%) Sectoren: overheid, gezondheidszorg & hulpverlening, onderwijs Categorieën: jong, hoogopgeleid, vrouw Invaliderend en langdurig (  WAO) Interessant voor sociale wetenschappen

Ouderdag 23 maart Controleverlies Uitputting ‘Ik weet niet hoe ik deze dag moet doorkomen’ Cynisme ‘Ze bekijken het maar’ Machteloosheid ‘Mij lukt niet veel meer in mijn werk’ Concentratieproblemen Lichamelijke klachten Verminderde weerstand

Ouderdag 23 maart Uit balans Waardoor? Fysiologische ontregeling Negeren oververmoeidheid Ongeremde gedrevenheid Veeleisende werkomgeving x druk privé-leven Frustraties worden ‘weggewerkt’ totdat…

Ouderdag 23 maart Kunnen en willen Voor presteren is gezondheid nodig ziekte = onvermogen om rollen te vervullen Als rolverwachtingen > capaciteiten  zoeken naar nieuw evenwicht –Langere hersteltijd –Productiedaling En: werkmotivatie slaat om in ziektemotivatie (ziekteverzuim als uitbreiding hersteltijd)  Hier beginnen de problemen!

Ouderdag 23 maart Aanpak: time out Ziekmelding: overgang naar medisch regime Ziekte is een persoonlijk probleem en herstel een privé-zaak Patiëntrol: De zieke is tijdelijk geëxcuseerd  Afwezigheid wordt medisch gelegitimeerd Ziekte is overmacht (niet: ‘schuld’) De zieke moet beter willen worden (motivatie!) en professionele hulp zoeken

Ouderdag 23 maart Dimensies van ziekte Disease: objectief aantoonbare stoornis Illness: ziekte-ervaring (klachten) Sickness: sociale dimensie van ziekte  Voorkeur voor disease (bij arts én patiënt), maar:  Dimensies zijn in praktijk altijd verweven (bredere definitie nodig)

Ouderdag 23 maart Arbeidsongeschiktheid WAO compenseert ‘verminderde verdiencapaciteit als gevolg van ziekte of beperking’ Groot aandeel subjectieve factoren: 71% –Psychische aandoeningen: 35% –Bewegingsapparaat:26% –Onvoldoende omschreven:10% Sinds TBA (1993) is arbeidsongeschiktheid: –‘een rechtstreeks en objectief medisch vast te stellen gevolg van ziekte of gebreken’

Ouderdag 23 maart Voor- en nadelen time out-model Voor werknemer:  Ziektewinst (sociaal voordeel), echter:  Ziekteverlies (isolement, depressie)  Terugkeer wordt moeilijker Voor werkgever:  Alleen ‘fitte’ mensen blijven over  Individualisering uitval, echter:  Hoog ziekteverzuim kost geld en oogt slecht Algemeen: ziekerol bestendigt ziektegevoel, en remt genezing en reïntegratie

Ouderdag 23 maart Nieuw: activerende aanpak Wet Verbetering Poortwachter + Leidraad psychisch ziekteverzuim: Ziekteverzuim is verantwoordelijkheid werknemer én werkgever Tweesporenbeleid: behandeling én gedeeltelijke werkhervatting Aanpak via protocol (tijdcontingent, niet klachtcontingent) Preventie als bedrijfsbelang

Ouderdag 23 maart Conclusies Burnout is meer dan disease Activerende aanpak positieve ontwikkeling –Werksituatie wordt onderdeel van interventie –Arbeidsongeschikte níet volledig in ziekerol Echter: Werknemers en hun ‘recht op ziekmelding’ Nieuwe taak leidinggevenden: steun verlenen Reïntegratie uitvallers stuit op weerstand (Wie neemt een ex-WAO’er in dienst?)