Informatiedagen zorgprogramma geriatrische patiënt Aanstellen van een voedingsverantwoordelijke en een voedingsteam in het kader van het Nationaal Voedings- en Gezondheidsplan voor België (NVGP-B) B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Inleiding Korte schets verloop project Resultaten Beschrijvende statistiek Ziekenhuizen Afdelingen Beoefenaars van de verpleegkunde Besluit B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Korte schets verloop project Oorsprong: Nationaal Voedings- en Gezondheidsplan voor België Krachtlijn 5: ondervoeding: preventie en aanpak Actie 50: het opstellen van een actieplan ter aanstelling van een voedingsverantwoordelijke en een voedingsteam in elk ziekenhuis Actie 55: uitwerken van een gesystematiseerde methodologie voor de overdracht van voedingsgegevens tussen ziekenhuis, thuiszorg, ROB en RVT onder de vorm van een voedingsstatusboekje B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Korte schets verloop project Doel: optimaliseren van de huidige situatie inzake ondervoeding door aanstellen van een voedingsverantwoordelijke en samenstellen van een multidisciplinair voedingsteam beter opsporen en identificeren van ondervoede patiënten voeren van een gericht voedingsbeleid transfereren van voedingsgegevens naar thuiszorg, ROB, RVT en omgekeerd Populatie en setting: patiënten van de door de ziekenhuizen geselecteerde afdelingen B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Korte schets verloop project Opdrachten: aanstellen van een voedingsverantwoordelijke en samenstellen van een multidisciplinair voedingsteam omschrijven van de missie, de visie, de strategie en de doelstellingen van het voedingsteam opstellen van schriftelijke richtlijnen en procedures voor onder meer speciale voedingstherapie informeren en instrueren van zorgverstrekkers over (speciale) voeding, voedingstechnieken, materiaalsoorten en voedingstherapie (basis: strategie voor de transmurale aanpak van de voedingsproblematiek bij ouderen) verzamelen en verspreiden van kennis inzake nieuwe ontwikkelingen, materialen en technieken op het gebied van voeding B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Korte schets verloop project Opdrachten: inventariseren van de voedingsproblematiek door bevraging afdelingskarakteristieken en houding van beoefenaars van de verpleegkunde m.b.t. voeding bij aanvang en op het einde van het project screening van patiënten op ondervoeding bij opname, wekelijks en bij ontslag volgens een vaste procedure aan de hand van een gevalideerd screeningsinstrument bevraging patiëntenkarakteristieken verrichten van een uitgebreider voedingsgericht onderzoek bij alle gedetecteerde risicopatiënten op ondervoeding opstellen van een individueel voedingsplan op basis van de analyse van de informatie uit de nutritiescreening, het nutritiegericht onderzoek, consultaties, het patiëntendossier en het behandelplan van de patiënt B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Korte schets verloop project Opdrachten: kiezen van een voedingsroute in functie van de totaalsituatie van de patiënt en met zijn medewerking op geregelde tijdstippen monitoren van een aantal parameters (b.v. fysisch onderzoek, vitale parameters, laboratoriumtesten,…) uitvoerig beschrijven in het voedingsplan en het voedingsstatusboekje van de vereiste voortzetting van de nutritionele therapie in thuiszorg, ROB of RVT nagaan in hoeverre de patiënt en/of zijn omgeving zelfstandig voor de voedingszorg kan instaan en in welke mate, op welke manier en op welke termijn hen deze specifieke zorg kan aangeleerd worden bij het ontslag van de patiënt overhandigen van één van de vijf voedingsgidsen die ontwikkeld zijn geworden in het kader van het NVGP-B B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Korte schets verloop project Instrumenten: Vragenlijst inzake afdelingskarakteristieken Attitude: Staff Attitude to Nutritional Nursing care (SANN) (Christensson, L., et al. (2003)) Ondervoeding: een gevalideerd screeningsinstrument BMI-tabel Tabel bovenarmomtrek Vragenlijst met patiëntenkarakteristieken Transfer document Vijf voedingsgidsen NVGP-B B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Korte schets verloop project Selectie ziekenhuizen 1 juni 2007: vraag tot vrijwillige medewerking in ruil voor € 10000 20 juni 2007: afsluiten inschrijfperiode Looptijd: 01/10/2007 t.e.m. 30/09/2008 210 ziekenhuizen respons: 72 ziekenhuizen (respons rate: 34,29 %) selectie van 40 ziekenhuizen ontvangen vragenlijsten afdelingskarakteristieken: 98 afdelingen (34 ZH) ontvangen vragenlijsten SANN (start): 1491 beoefenaars van de verpleegkunde (36 ZH) ontvangen vragenlijsten patiëntenkarakteristieken: ongev. 15000 waarvan 9354 verwerkt op 12/09/2008 B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: ziekenhuizen Provincie Aantal deelnemende ziekenhuizen Vlaams Gewest 23 Oost-Vlaanderen 6 West-Vlaanderen 4 Limburg 6 Antwerpen 6 Vlaams-Brabant 1 Waals Gewest 12 Waals-Brabant 1 Luik 5 Henegouwen 4 Luxemburg 1 Namen 1 Brussels Hoofdstedelijk Gewest 5 Totaal 40 B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: ziekenhuizen Functie Leden (%) Diëtist(e) 100,00 Arts 97,06 Verpleegkundige 91,18 Apotheker 82,35 Verantwoordelijke hotelfunctie/keuken 50,00 Vertegenwoordiger management 38,24 Logopedist(e) 17,65 Kwaliteitscoördinator 14,71 Ergotherapeut(e) 8,82 Zorgkundige Psycholoog/psychologe 5,88 B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: afdelingen 34 ziekenhuizen: 98 afdelingen Aantal bedden per afdeling: min. 6 – max. 45 Organisatiekenmerken: Gemiddeld 16,28 VTE 7,54 VTE bachelors in de verpleegkunde 6,13 VTE gebrevetteerde verpleegkundigen 1,68 VTE zorgkundigen 0,72 VTE ziekenhuisassistenten of 54bis B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: afdelingen Min Max Gemiddelde Mediaan SD Bedden afdeling 6 45 25,18 26 7,55 Aantal VTE beoefenaars vpk/bed 0,34 3,06 0,78 0,58 0,62 Aantal VTE bachelors vpk/bed 0,04 2,74 0,44 0,20 0,63 Aantal VTE gebrev. vpk, zorgk., ZH assistenten/ bed 0,09 1,14 0,35 0,32 0,15 Aantal VTE bachelors vpk/Aantal VTE gebrev. vpk, zorgk., ZH assistenten 0,11 28,25 1,89 0,71 4,11 B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: afdelingen Werkingskenmerken: Routinematig wegen van de patiënt bij opname 36,73 % bij grote meerderheid 39,80 % weegt patiënt niet Routinematig berekenen van BMI 17,37 % bij grote meerderheid 69,39 % berekent BMI niet B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: afdelingen Screeningsinstrument Percentage Geen 58,24 % MNA-SF 2,20 % MNA 7,69 % MUST 3,30 % NRS 2002 12,09 % SNAQ Eigen schaal 4,40 % Andere 8,79 % B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: afdelingen Werkingskenmerken: Afnemen voedingsanamnese 61,54 % niet bij opname 74,73 % niet op ander moment Protocol voor ondervoeding 75,82 % geen protocol/procedure/algoritme Mogelijkheid tot beroep op voedingsteam 64,44 % van de afdelingen (verspreid over verschillende campi) B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: afdelingen Werkingskenmerken: Inschakelen van diëtiste bij opname 36,08 % niet systematisch contacteren 34,02 % op vraag van zorgverlener en/of patiënt of familie Wekelijks langskomen van diëtiste 41,24 % Opvolgen advies diëtiste 72,16 % wel B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: afdelingen Redenen niet opvolgen advies Aantal Percentage Tegenadvies arts 18 66,67 % Familie niet akkoord 10 37,04 % Patiënt niet akkoord 11 40,74 % Communicatieproblemen diëtist en keuken 2 7,41 % B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: afdelingen Werkingskenmerken: Registratie voedselinname 61,11 % heeft specifiek formulier Beslissen tot invullen 72,41 % door verpleegkundige; 8,62 % door arts Invullen Door beoefenaars van de verpleegkunde (75,00 % verpleegkundige; 11,54 % zorgkundige) B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: afdelingen Werkingskenmerken: Bespreken voedselinname op multidisciplinair overleg 59,34 % voor patiënten met problemen 15,38 % niet besproken Keuzemogelijkheid van maaltijden 50,00 % meerdere keuzes mogelijk 22,22 % geen keuzemogelijkheid Bevraging naar slikproblemen 54,95 % geen bevraging Test op slikstoornissen 50,00 % bij patiënten waarvan zorgverstrekker problemen ondervindt B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: afdelingen Hulp openen (%) Voorbereidende hulp (%) Gedeeltelijke hulp (%) Volledige hulp (%) Kleine minderheid 31,25 23,71 51,04 70,53 Minderheid 29,17 34,02 22,92 22,11 Meerderheid 24,74 20,83 4,21 Grote meerderheid 10,42 17,53 5,21 3,16 B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: afdelingen Resultaatskenmerken: Beoefenaars van de verpleegkunde betrokken bij maaltijd: 58,33 % verpleegkundige, 32,29 % zorgkundige B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: afdelingen Gemiddelde SD Mediaan Beoefenaars van de verpleegkunde voor hulp bij maaltijd (week) 3,83 7,58 2,00 Beoefenaars van de verpleegkunde voor hulp bij maaltijd (weekend) 2,58 3,49 B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: beoefenaars van de verpleegkunde Algemene kenmerken: 89,68 % vrouwen; 10,32 % mannen B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: beoefenaars van de verpleegkunde Leeftijdscategorie Aantal Percentage 19 – 20 4 0,27 % 21 – 25 214 14,51 % 26 – 30 236 16,00 % 31 – 35 197 13,36 % 36 – 40 182 12,34 % 41 – 45 210 14,24 % 46 – 50 220 14,92 % 51 – 55 152 10,31 % 56 – 60 54 3,66 % 61 - 65 6 0,41 % B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: beoefenaars van de verpleegkunde Diploma Aantal Percentage Zorgkundige 182 12,45 % Ziekenhuisassistent(e) of 54bis 84 5,75 % Gebrevetteerde verpleegkundige 564 38,58 % Bachelor in de verpleegkunde 632 43,23 % B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: beoefenaars van de verpleegkunde Anciënniteit Gemiddelde Mediaan SD Min Max Aantal jaren tewerkgesteld als beoefenaar van de verpleegkunde 15,49 14 10,88 1 45 Aantal jaren tewerkgesteld in het ziekenhuis 13,49 10 10,89 42 Aantal jaren op de afdeling 10,09 7 9,30 B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: beoefenaars van de verpleegkunde Attitude: Staff Attitude to Nutritional Nursing care (SANN) (Christensson, L., et al. (2003)) 19 stellingen: Likertschaal: volledig eens tot volledig oneens Negatieve houding: <57 punten Neutrale houding: tussen 57 en 76 punten Positieve houding: ≥ 76 punten Gemiddelde SANN-score: 64,51 ± 7,81 (min. 20 punten – max. 94 punten) B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Resultaten: beschrijvende statistiek: beoefenaars van de verpleegkunde SANN categorie Frequentie Percentage Negatieve houding 211 14,15 % Neutrale houding 1160 77,80 % Positieve houding 120 8,05 % B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin

Besluit Richtlijnen: Rol van de FOD Volksgezondheid: Voedingsteam Procedures of protocollen Screening bij opname Opvolging diëtistisch en voeding Transmurale communicatie Rol van de FOD Volksgezondheid: Ondersteunen van de implementatie van richtlijnen via pilootprojecten Evalueren van de impact en de haalbaarheid van de gevraagde opdrachten Corrigeren en verbeteren van pilootprojecten Aanbevelingen doen in functie van politieke beslissingen Met € 400000: de richtlijnen zijn geïmplementeerd geworden gedurende 1 jaar in 38 ziekenhuizen die ongev. 15000 patiënten gescreend en opgevolgd hebben! B. Folens, M. Lardennois, S. Gardin