Geo-informatiediensten: tussen gegevens en toepassingen Henk Ottens Universiteit Utrecht Faculteit Geowetenschappen Departement Sociale Geografie en Planologie Sectie Geo-informatie Hoogleraar Sociale Geografie i.h.b. Geografische Informatieverwerking Geo-informatiediensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

Geo-informatiediensten: tussen gegevens en toepassingen Overzicht Het wezen van geografische informatie(verwerking) De ontwikkeling van de technologie De invoering van de technologie Geo-data/informatie infrastructuren GDI in de Verenigde Staten en Europa GDI in Nederland en Vlaanderen Geo-informatiediensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

Geografische informatie(verwerking) 1 gegevens over objecten (reëel, virtueel) die gerelateerd kunnen worden aan een plaats op het aardoppervlak (een geografische component hebben): geometrische kenmerken (locatie, vorm, topologie), attribuutkenmerken (thematische variablen) en temporele kenmerken (tijddimensie) geografische informatieverwerking: combineren van geografische, attribuut- en temporele gegevens combinatie/integratie van geo-informatie uit verschillende bronnen en in verschillende indelingen (formats) gecombineerde geografische/thematische bewerkingen cartografische gebruikersinterface en uitvoer van resultaten Geo-informatiediensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

Geografische informatie(verwerking) 2 waarom is geografische informatie speciaal: multidimensionaal: vastlegging locatie vereist 2/3D specificatie zeer omvangrijke gegevensbestanden telkens projectie op plat vlak voor cartografische weergave er zijn speciale, lokationele bewerkingsalgoritmen noodzakelijk er is vaak veel voorbewerking van gegevens noodzakelijk het actualiseren van de gegevens is complex en duur het weergeven van informatie is bewerkingsintensief daarom: ontwikkeling speciale informatiesystemen: GIS Geo-informatiediensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

De technische geschiedenis van GIS computer- grafiek/ 1970 beeldverwerking wiskunde/statistiek computer- ontwerpen (CAD) aardbeeld-verwerking (remote sensing) geostatistiek geomodellering 1975 computer cartografie database beheer (DBMS) GIS-1 1980 vastgoed- informatie systemen (LIS) automated mapping facilities Management (AM/FM) GIS-2 1985 1990 GIS-3 Geo-informatiediensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

GIS onderdeel bedijfsautomatisering Geo-informatiediensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

Ontwikkelingsfasen GIS 1970-1980 innovatie: technische specialisten fundamenteel onderzoek 1980-1990 ontwikkeling specialistische toepassers, promotie technologie hulpmiddel voor onderzoek, proefprojecten 1990-1995 gebruik eindgebruikers, commerciële aanbieders praktische toepassingen 1995-2005 verspreiding gebruik op grote schaal gebruik voor veel meer toepassingen ook bedrijfs-GIS en consumenten-GIS mobiel-GIS (GIS+GPS), web-GIS (interactief-GIS) Geo-informatiediensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

Diffusie GIS in organisaties (afgeleid van het model van Nolan: positief -> normatief) Fase 1 aanvang automatisering: eenvoudige toepassingen (gegevensbeheer, kaartvervaardiging), door enkele specialisten (bottom-up) Fase 2 verspreiding van systemen: eilandautomatisering, veel experimenten, sterke kostenstijgingen, door enthousiastelingen (bottom-up) Fase 3 integratie in de organisatie: technische integratie en professionalisering (top-down) Fase 4 centrale gegevensbestanden organisatorische integratie en inpassing Fase 5 voldragen automatisering Geo-informatiediensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

Geo-informatie infrastructuren termen: (geo)spatial data-infrastructure (SDI, GSDI), geographical information infrastructure (GII) primair doel: optimaliseren van het gebruik van (dure) geografische gegevens: een keer verzamelen en beheren, meer keren gebruiken (datadelen) initiatieven: vaak eerst binnen organisaties/bedrijven die veel geodata gebruiken; daarna ook voor landen, regio’s en wereldwijd basiscomponenten: gegevensbestanden (centraal/decentraal) informatiediensten (beleid, standaarden, protocollen, gegevenscatalogus, portaalsites, makelaarsites, leveringssites) Geo-informatiediensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

Geo-informatiediensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

National Spatial Data Infrastructure 1 Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

National Spatial Data Infrastructure 2 Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

National Spatial Data Infrastructure 3 Implementatie NSDI: Federal Geographic Data Committee Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

National Spatial Data Infrastructure 4 Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

NSDI Data Portaal Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

Open GIS 1 Voorwaarde voor SDI: interoperabiliteit van systemen Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

Organisatie Open GIS consortium Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

Interoperabiliteit in drie lagen Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

SDI in Europa Infrastructure for Spatial Information in Europe Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

INSPIRE Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

GDI-bedrijfsmodellen West-Europa kosten aanmaak deels betaald door gebruikers hoogwaardige gegevens (gedetailleerd, actueel) stimuleert optimaal gebruik bevordert hoogwaardige overheidsdienstverlening bevordert gebruik officiële standaarden en gegevens- uitwisseling Verenigde Staten gratis overheidsgegevens alleen basale gegevens zijn al betaald via belasting stimuleert eenmalige aanmaak stimuleert maximaal gebruik stimuleert commerciële gegevensveredeling leidt tot ‘markt’-standaarden Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

Global Data Infrastructure Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

Ruimte voor Geo-Informatie 1 programma voor de uitbouw van een GII in Nederland subsidie in het kader van het Besluit investeringen in de kennisinfrastruktuur (Bsik, eerst ICES/KIS genoemd) totaal ca. € 800 mln beschikbaar in Bsik-pot (aardgasgelden) € 33 mln. gevraagd en € 20 mln. toegekend aan RvGI totale omvang RvGI-programma: € 68 mln. samenwerking overheid-bedrijfsleven-universiteiten projecten voor onderwijs, onderzoek, produkt- en procesontwikkeling start 2004 Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

Ruimte voor Geo-Informatie 2 opzet van het programma aanbod vraag 2 maatschappelijke vraagstukken en markt nationale geo-informatie infrastructuur maatschappelijke thema’s 1 bestaande vraag authentieke geo-registraties 3 nieuwe vraag bedrijfs- en product- innovaties 4 ontsluiting 6 5 fundamenteel en strategisch onderzoek en onderwijs Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

GIS-Vlaanderen 1 Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004

GIS-Vlaanderen 2 Geo-informatie diensten: tussen gegevens en toepassingen, Antwerpen 11 februari 2004