Rederijkerskamers In de loop van de 15 eeuw ontstaan Verbastering van chambres de rhétoriques, dit zijn verenigingen van (rijke) burgers die zich willen bekwamen in het schrijven van literaire teksten

Organisatiestructuur rederijkerskamer Beschermheer /sponsor was de Prince of Keyser, meestal een vooraanstaand burger Voorzitter :deken Penningmeester: fiscaal Leraar: factor Elke rederijkerskamer had een blazoen (= wapen) en devies (= motto), bijvoorbeeld: De Egelantier uit Amsterdam met het devies In liefde bloeyende

Belang van de rederijkerskamers Aandacht voor ingewikkelde kunstvormen waarmee ze de weg bereiden voor de renaissance (kunst voor elite versus kunst voor het volk) Eerste vertalingen van werken van klassieke auteurs Sociale functie: landjuwelen (= toneelwedstrijden)en gelegenheidspoëzie zorgen voor binding in de samenleving, bovendien gaat de opbrengst vaak vaar liefdadigheidsinstellingen als een weeshuizen Verspreiding van politieke opvattingen van aanhangers van resp. de Opstand en de religieuze opvattingen van de Hervorming Zuivering en opbouw van Nederlandse taal

Ondergang rederijkerskamers Vervolging van rederijkerskamers i.v.m. godsdienstige en politieke opvattingen Opkomst van nieuwe culturele en literaire ideeën

Verzetspoëzie 1581 Geuzenliedboek, met daarin o.a. het Wilhelmus 1616 A. Valerius Nederlandtsche Gedenckclanck

Dichtvormen van de rederijkers (1) Referein = rederijkersballade, elke strofe telt minstens acht regels, opvallend is dat alle strofen op dezelfde regel eindigen, de zgn. stockregel die de grondgedachte van het gedicht uitdrukt. De slotstrofe begint vaak met Prince. Deze regel richt zich direct tot de beschermheer van de rederijkerskamer Voorbeeld: Door d’onkonstighe gaet de konste verloren uit Mariken van Nieumeghen , r. 521 - 554

Dichtvormen van de rederijkers (2) Rondeel = Gedicht van meestal slechts acht regels, gebouwd rondom twee rijmklanken: 1 = 4 = 7 en 2 = 8 Voorbeeld: Die door de wereldt sal gheraken van A. de Roovere Acrostichon of naamdicht = Gedicht waarin de beginletters van de opeenvolgende strofen (of regels) samen de naam vormen van degene aan wie het gedicht is opgedragen of de maker van het gedicht/literaire werk. Voorbeeld:en Wilhelmus en Vanden Vos Reynaerde

Dichtvormen van de rederijkers (3) Retrograde of kreeftdicht = gedicht waarvan de regels ook van achteren naar voren gelezen kunnen worden Ketendicht = gedicht waarin het slotwoord van de ene regel steeds rijmt op het beginwoord van de volgende Schaakbord = gedicht waarbij 64 hokjes een versregel bevatten, door de volgorde van lezen te veranderen, kunnen er 38 balladen worden gelezen, bedacht door M. de Casteleyn (Const van rhetoriken

Rondeel van Anthonis de Roovere Die door de wereld zal geraken Die moet kunnen huilen metten honden Ende moet ook ook kunnen diverse spraken* Hier waarheid seggen ende ginder missaken* Voren zalven ende achter wonden* *zijn taal aanpassen aan de omstandigheden *leugens *als iemand erbij is aardig voor hem zijn, maar hem achter zijn rug *benadelen

Rondeel van Anthonis de Roovere Die geen pluimen en kan strijken* Die en dooch* ter wereld niet Is hij arm, hij en zal niet rijken* Die geen pluimen en kan strijken Alomme heeft hij het achterkijken* Hij wordt verschoven waar men hem ziet* Die en dooch ter wereld niet *vleien *deugt *rijk worden *nakijken *opzij geschoven