De norm voor de kastenbouwer @2009 F. Rubben 02-RIS-04: EN 60204 De norm voor de kastenbouwer @2009 F. Rubben

EN 60204-1 Toepassing EN 60204-1 Inhoud EN 60204-1 Netscheidingsinrichting Voeding Beveiliging tegen elektrische schokken Beveiliging van de uitrusting Stuurfunctie in geval van fouten F. Rubben EN 60204

1. Toepassing van EN 60204 EU Landen Richtlijnen Implementeren de richtlijnen in de wet. Normen zijn niet bindend! Het zijn wetten en richtlijnen die ze bindend maken! F. Rubben EN 60204

1. Toepassing van EN 60204 Wat is de EN 60204 De norm is geldig voor: De elektrische en programmeerbare systemen en uitrusting Voor alle machines (geen handgereedschap!) Waarvoor géén productnorm (type C) bestaat. U < 1000 Vac of U < 1500 Vdc f < 200 Hz Ook worden er veiligheidseisen die voorzien in de bescherming van: Mensen Machines Materiaal F. Rubben EN 60204

EN 60204-1: B-Norm F. Rubben EN 60204

1. Toepassing van EN 60204 Een risico-analyse maken is verplicht. Beschreven in EN1050. Invloeden die bekeken moet worden: E-toevoer E-onderbreking omgeving Storingen & Defecten stuurkring Storingen & Defecten E-opslag EMC F. Rubben EN 60204

1. Toepassing van EN 60204 Omgeving: Externe invloeden die de werking van de machine beïnvloeden. Weer (…) Temperatuur Hoogte Vocht EMC Trillingen F. Rubben EN 60204

OPM. betreffende elektrische fouten 3 soorten fouten in een elektrische installatie: Overbelasting Kortsluiting isolatiefout F. Rubben EN 60204

EN 60204-1 Toepassing EN 60204-1 Inhoud EN 60204-1 Netscheidingsinrichting Voeding Beveiliging tegen elektrische schokken Beveiliging van de uitrusting Stuurfunctie in geval van fouten F. Rubben EN 60204

2.1. Netscheider Handbediend Enkel 2 standen: AAN of UIT. Vergrendelbaar Kleur: Zwart met grijze achtergrond rood met gele achtergrond Hoogte van installatie? Tussen 0,6 – 1,7m van de grond De voeding rechtstreeks op netscheider F. Rubben EN 60204

2.1. Netscheider 1 netscheider per kast Andere voedingen/spanningen in de kast op te wekken! Uitschakelvermogen: = som van Startstroom van de grootste motor Som van stromen van de actieve delen F. Rubben EN 60204

EN 60204-1 Toepassing EN 60204-1 Inhoud EN 60204-1 Netscheidingsinrichting Voeding Beveiliging tegen elektrische schokken Beveiliging van de uitrusting Stuurfunctie in geval van fouten F. Rubben EN 60204

2.2. Eisen aan de voeding Spanning Frequentie Harmonischen: 10% afwijking Frequentie 1% afwijking Harmonischen: <10% voor 2° tot 5° harmonische < 2% voor 6° tot 30° harmonische Spanningsonderbreking: Max 3ms tijd; tussentijd 1sec Kortstondige spanningsdaling: Max. 20% van de topwaarde Max. 1 periode 1 sec tussen F. Rubben EN 60204

EN 60204-1 Toepassing EN 60204-1 Inhoud EN 60204-1 Netscheidingsinrichting Voeding Beveiliging tegen elektrische schokken Beveiliging van de uitrusting Stuurfunctie in geval van fouten F. Rubben EN 60204

2.3. Beveiliging tegen elektrische schokken Beveiliging tegen direct aanraken Bescherming door een kast; sleutel nodig Netscheider NIET dwingend te bedienen WEL alle actieve delen tegen aanraking beschermen. Beveiliging tegen indirect aanraken Vermijden ontstaan gevaarlijke aanrakingspanning door een isolatiefout Hoe?  IEC60364 (veiligheidsmaatregelen)  IEC60439-1 (toepassen veiligheidsisolatie) F. Rubben EN 60204

2.3. Beveiliging tegen elektrische schokken Tegen indirecte aanraking: F. Rubben EN 60204

2.3. Elektrische netten beveiligen Bronnen: Mommens V., cursus 7EI, GTO Merelbeke AREI Vinçotte, ppt 2009-03-25-VTI-Torhout-IEC60204 Knockaert J., cursus KHBO 2002-2004 Yves Thomas, ppt + cursus Samengestelde bundel door F. Rubben @2009

2.3.1. Soorten fouten in elektrisch net: Fout vaak ingedeeld als: Rechtstreekse aanraking Onrechtstreekse aanraking F. Rubben EN 60204

2.3.1. Soorten fouten in elektrisch net: Reden Fout? Overbelasting Kortsluiting Isolatiefout F. Rubben EN 60204

2.3.1. Soorten fouten in elektrisch net: Reden Fout? Overbelasting Te grote stroom gedurende een te lange tijd veroorzaakt schade. Kortsluiting Isolatiefout F. Rubben EN 60204

2.3.1. Soorten fouten in elektrisch net: Reden Fout? Overbelasting Kortsluiting Een fout tussen twee stroomvoerende geleiders waarbij er een zeer kleine weerstand aanwezig is, (kan) leiden tot grote foutstromen Isolatiefout F. Rubben EN 60204

2.3.1. Soorten fouten in elektrisch net: Reden Fout? Overbelasting Kortsluiting Isolatiefout Een fout tussen de geleider en de massa/omhulsel. Dit zorgt er voor dat de massa/omhulsel onder spanning komt. F. Rubben EN 60204

2.3.2. Soorten elektrische netten: 1° letter: aarding bij het begin van de voeding 2° letter: aarding bij de gebruiker TT- net TN- net IT- net TN-S T: Terré - geaard N: Neutre - nulleiding I: impedantie TN-CS TN-C F. Rubben EN 60204

2.3.2. Fouten bij de verschillende netten? Hoe worden de fouten in elk type net opgevangen? F. Rubben EN 60204

2.3.3. TT-net F. Rubben EN 60204

2.3.3. TT-net: Fouten? Fouten? Tussen L en N: tussen 2 L: Kortsluiting Tussen L en PE Isolatiefout ! Differentieel! F. Rubben EN 60204

2.3.3. TT-net: isolatiefout F. Rubben EN 60204

2.3.3. TT-net Bij een TT- net is men verplicht een verliesstroomschakelaar te plaatsen in het begin van de installatie! toegepast in verdeelnetten voor huishoudelijke installaties F. Rubben EN 60204

2.3.4. TN-S-net S N T F. Rubben EN 60204

2.3.4. TN-S-net: Fouten Fout tussen : Kortsluiting: 2 fasen Kortsluiting 1 fase en de nulleider 1 fase en de massa van een verbruiker Kortsluiting: installatieautomaat zal de defecte stroombaan uitschakelen. Opm. Gebruik van een differentieelschakelaar (verliesstroomschakelaar) is toegelaten om een fout in een vreemd geleidend deel te detecteren en de stroombaan uit te schakelen.. F. Rubben EN 60204

2.3.4. TN-S-net De massa’s van de verbruikers moeten op een duurzame (via een goede en degelijke mechanische verbinding) wijze met de PE geleider verbonden worden. F. Rubben EN 60204

F. Rubben EN 60204

2.3.5. TN-C-net C N T F. Rubben EN 60204

2.3.5. TN-C-net: Fouten Fout tussen : 2 fasen 1 fase en de nulleider Kortsluiting 1 fase en de nulleider 1 fase en de massa van een verbruiker De installatieautomaat zal de defecte stroombaan uitschakelen F. Rubben EN 60204

2.3.5. TN-C-net: De PEN- geleider NOOIT onderbreken! GEEN enkelfasige toestellen tussen een lijndraad en de PEN geleider!!! Enkelfasig toestel mag wél tussen 2 lijndraden! De massa’s van de verbruikers moeten op een duurzame (via een goede en degelijke mechanische verbinding) wijze met de PEN geleider verbonden worden. Toepassing Industriële installaties F. Rubben EN 60204

F. Rubben EN 60204

2.3.6. IT-net T I F. Rubben EN 60204

2.3.6. IT-net: opmerking Verbruikers die tegelijk aangeraakt kunnen worden MOETEN via dezelfde aardingsgeleider met elkaar verbonden worden. Toepassingen: Worden gebruikt waar gevaarlijke situaties kunnen ontstaan zoals bij ziekenhuizen (operatiezalen), chemische industrie, enz… F. Rubben EN 60204

2.3.6. IT-net: fouten Fout tussen : 2 fasen 1 fase en de nulleider Kortsluiting 1 fase en de nulleider 1 fase en de massa van een verbruiker Wat gebeurt er bij een IT-net? Indien er in verbruiker 1 een isolatiefout naar de massa ontstaat, dan gebeurt er niets. Er is geen potentiaalverschil tussen de behuizing en de aarde, er vloeit geen verliesstroom. Indien je de metalen behuizing van het toestel aanraakt dan volgt er geen elektrocutie. F. Rubben EN 60204

Verplicht een isolatiebewakingstoestel te plaatsen OPGELET Verplicht een isolatiebewakingstoestel te plaatsen Bij 1 fasefout bij verbruiker 1 (isolatiefout) is er geen gevaar voor elektrocutie Bij 2de fasefout bij verbruiker 2 is er wel gevaar voor elektrocutie Beveiliging: installatieautomaten – verliesstroomschakelaars - isolatiebewakingstoestel F. Rubben EN 60204

OVERZICHT NETTEN Fout tussen? 2 fasen 1 fase en N 1 fase en de massa TT-net kortsluiting Kleine verliesstroom IT-net 1° fout: niets 2° fout: ??? TN-C-net Grote verliesstroom kortsluiting TN-S-net Kortsluiting: Installatieautomaat Verliesstroom: Verliesstroomschakelaar IT-net: Isolatiebewaking F. Rubben EN 60204

HOU REKENING MET UW DRAADSECTIE IN FUNCTIE VAN UW BEVEILIGING!!! F. Rubben EN 60204

EN 60204-1 Toepassing EN 60204-1 Inhoud EN 60204-1 Netscheidingsinrichting Voeding Beveiliging tegen elektrische schokken Beveiliging van de uitrusting Stuurfunctie in geval van fouten F. Rubben EN 60204

2.4. Beveiliging van de uitrusting Beveiliging tegen spanningsuitval Overstroombeveiliging Thermische beveiliging van motoren F. Rubben EN 60204

2.4. Beveiliging van de uitrusting Beveiliging tegen spanningsuitval Als spanning terugkeert, mag de machine NIET uit zichzelf starten F. Rubben EN 60204

2.4. Beveiliging van de uitrusting Beveiliging tegen spanningsuitval Overstroombeveiliging Thermische beveiliging van motoren F. Rubben EN 60204

2.4. Beveiliging van de uitrusting Beveiliging tegen spanningsuitval Overstroombeveiliging Niet voor de inkomende aansluiting Al aan het begin van de voedende kabel Wél beveiligen van interne stroomcircuits! Door zekeringen vermogensautomaten F. Rubben EN 60204

2.4. Beveiliging van de uitrusting Beveiliging tegen spanningsuitval Overstroombeveiliging Thermische beveiliging van motoren F. Rubben EN 60204

2.4. Beveiliging van de uitrusting Thermische beveiliging van motoren Voor motoren met P>0,5kW Voor continu bedrijf Tegen overbelasting Alle andere motoren: thermische beveiliging Motor veel startend en stoppend? Moeilijk te beveiligen  speciale voorziening. F. Rubben EN 60204

EN 60204-1 Toepassing EN 60204-1 Inhoud EN 60204-1 Netscheidingsinrichting Voeding Beveiliging tegen elektrische schokken Beveiliging van de uitrusting Stuurfunctie in geval van fouten F. Rubben EN 60204

2.5. Stuurfuncties in geval van fouten Inleiding Stuurstroomketens: info Besturingsfuncties Nood-uit-inrichting F. Rubben EN 60204

2.5. Stuurfuncties in geval van fouten Storingen in de elektrische uitrusting?  géén gevaar leveren  géén schade veroorzaken  géén gevaarlijke situaties Dus geschikte maatregelen nemen! Kan duur en omvangrijk zijn OOK risico van een storing inschatten! EN954-2 (oude norm) IEC______ (nieuwe norm SIL en PL) Beide a.d.h.v. risico-analyse F. Rubben EN 60204

2.5. Stuurfuncties in geval van fouten Inleiding Stuurstroomketens: info Besturingsfuncties Nood-uit-inrichting F. Rubben EN 60204

2.5. Stuurfuncties in geval van fouten Stuurspanningen: =< max. 277V Beveiligen? Aarden Zekeren In (stroom) zo klein mogelijk! F. Rubben EN 60204

2.5. Stuurfuncties in geval van fouten Inleiding Stuurstroomketens: info Besturingsfuncties Nood-uit-inrichting F. Rubben EN 60204

2.5. Stuurfuncties in geval van fouten Stopfuncties: Stopcategorie? Cat. 0 Direct stoppen Voeding is niet meer aanwezig Cat. 1 Gecontroleerd stoppen Voeding gedurende een tijdje aanwezig Cat. 2 Voeding blijft aanwezig F. Rubben EN 60204

2.5. Stuurfuncties in geval van fouten 2 handenbediening Een aantal eisen 1 2 bedieningsorganen, gelijktijdig te bedienen Ononderbroken gelijktijdige bediening Stoppen bij loslaten 1 bediening. 2 Beide bedieningen loslaten alvorens machine terug start 3 Gelijktijdige bediening is vereist: > binnen de 0,5s Anders eerst alles weer loslaten. F. Rubben EN 60204

2.5. Stuurfuncties in geval van fouten Inleiding Stuurstroomketens: info Besturingsfuncties Nood-uit-inrichting F. Rubben EN 60204

2.5. Stuurfuncties in geval van fouten Nood-Uit-voorziening: Verplicht voor alle machines Doel om machine stil te zetten of gevaar vermijden Met behulp van Nood-UIT-schakelaar (zie netscheider) stuurstroommatig F. Rubben EN 60204

2.5. Stuurfuncties in geval van fouten F. Rubben EN 60204