NVLR Studiemiddag van NVLR De betekenis van de WTO voor de levensmiddelensector 13 december 2006, Amsterdam Ir. Kees de Winter

Schuttelaar & Partners Consultancy 60 medewerkers Voedsel & gezondheid, Duurzaamheid, Landbouw, Biotechnologie Hoofdkantoor in Den Haag Kantoor in Brussel

Toenemend belang van Sanitaire en Fytosanitaire maatregelen Daling importtarieven sinds 1947 (GATT) Afscherming binnenlandse productie Bescherming consument en volksgezondheid Ontwikkelingen wetenschap WTO – SPS – TBT

Problemen bij export vanuit de EU SPS Export Database van DG Trade bevat 169 gevallen Productgroep Levende dieren 47,9% Vleesproducten: 27,2% Fruit en noten: 4,7% Alle: 4.1 Aantal problemen per land Japan: 15 Korea 7 China 7 Rusland 6

Wie ondervindt de problemen Meestal: Europese Union als geheel Soms lidstaten Wat betreft Nederland, o.a.: Rusland: bloemen Brazilië: quarantaine Japan: bloemen, bollen, etc

Misgelopen opbrengsten Scott Bradford http://www.iatrcweb.org/publications/Presentations/presentations.htm heeft gecalculeerd dat het wegnemen van Non Trade Barriers in acht van de rijke OECD landen de economische welvaart met $185 miljard zou doen toenemen en in de minst ontwikkelde landen met $50 miljard De Europese Commissie geeft/heeft geen bedragen voor misgelopen exporten De Congressional Research Service (VS) geeft de volgende bedragen voor misgelopen U.S. export: EU verbod ggo mais: $ 300 mil. per jaar EU verbod hormoonvlees: $ 100-$200 mil. per jaar Een studie uit 2001 van de Wereldbank schatte dat de strikte EU standaard voor aflatoxines in noten, granen en gedroogd fruit zou kunnen leiden tof $670 mil. minder export vanuit Afrika en Latijs Amerika. (‘A Race to the Top? A Case Study of Food Safety Standards and African Exports’ (Policy Research Working Paper 2563)) Een EU verbod (vanwege hugiëne) op import van garnalen koste Bangladesh in 1997 $14,6 miljoen

Acties om SPS problemen op te lossen Informele bilaterale dialoog over wetenschappelijke aspecten. Dit leidt meestal tot een oplossing Inbrengen bij het SPS Comité dat drie maal per jaar in Geneve bijeenkomt en mogelijk een ‘Dispute Settlement’ van de WTO WTO Panel: Vraagt veel middelen Voor de meeste landen geen optie Sinds 1995: slechts 11 Panels, De mogelijkheid van een Panel is een stok achter de deur Sinds Uruguay Ronde: bindende besluiten Panel WTO Panel kan represailles van klager goedkeuren

Toepassing SPS akkoord Voor harmonisatie: gebruik van standaarden van Codex Alimentarius voor voedselveiligheid OIE voor diergezondheid en dierziekten IPPC voor plantgezondheid Kanttekeningen bij internationale standaarden Vaststelling gaat vrij langzaam Naleving soms probleem voor ontwikkelingslanden Kennisoverdracht/capacity building Lidstaten mogen striktere SPS maatregelen nemen mits: Wetenschappelijk onderbouwd Niet arbitrair of onrechtmatig discriminerend Geen verkapte manier om internationale handel te beperken

WTO (1994 Uruguay Ronde) SPS Gebruik en vaststelling van internationale standaarden. (Staten en internationale organen nemen elkaars benadering over). Bijvoorbeeld HACCP: eerst VS, dan Codex, daarna EU Erkenning van equivalentie standaarden van andere landen Toepassing risicoanalyses (Nu ook verplicht in EU via Verordening 178/2002) Transparantie: notificatie (om commentaar te kunnen geven) – enquiry point (om informatie op te vragen) (er is overeenkomst met het notificatiesysteem van de EU) Regionalisatie Invoering en toezicht

TBT bepalingen Beschermd het recht van leden om maatregelen vast te stellen inzake: de bescherming van het leven van mens, dier en plant de bescherming van het milieu de voorkoming van misleidende praktijken de kwaliteit van export

GGO – Panelbeslissing De conclusies en aanbevelingen van het Panel stellen onder andere: Van juni 1999 tot augustus 2003 was er een, ‘de facto moratorium’ in EU; er is sprake van undue delay De EU heeft voldoende gecommuniceerd met aanvragers De EU handelde voldoende transparant De EU heeft zich gebaseerd op een risicoanalyse De EU heeft geen arbitraire of onrechtmatige discriminatie toegepast De VS heeft niet aangetoond dat de EU maatregelen niet op wetenschappelijke feiten waren gebaseerd De nationale verboden van ggo’s in een aantal lidstaten zijn inconsistent met de verplichtingen onder Artikel 5.1 van het SPS akkoord. (Het ziet momenteel er niet naar uit dat de EU erin zal slagen alle nationale verboden van GGO’s ongedaan te maken.)

Conclusies Het WTO systeem bevat procedures die eraan bijdragen dat levensmiddelen voldoen aan internationale standaarden betreffende de veiligheid van voedsel, planten en planten; Het WTO systeem draagt bij aan vermindering van sanitaire en fytosanitaire handelsbelemmeringen die niet wetenschappelijk zijn onderbouwd; De minst ontwikkelde landen nemen in beperkte mate deel aan de processen binnen de WTO en aan het vaststellen van internationale standaarden. Vanwege de impact hiervan op de behartiging van hun belangen is de positie van deze landen kwetsbaar.