Onderzoek en de PMT Onderzoek naar onderzoek (en scholing) in de Psychomotorische Therapie Kenniscentrum Gezondheid en Welzijn Windesheim lectoraat Bewegen, Gezondheid en Welzijn Luuk Sietsma Onderzoek en de PMT - november 2010

Onderzoek en relevantie Onderzoek is nuttig en noodzakelijk: Intern: Voor het beantwoorden van praktijkvragen Verbeteren van de kwaliteit Communicatie met collega behandelaars Extern: Positionering van: PMT, afdeling, vakgebied etc. Ter verantwoording (maatschappelijk) Onderzoek en de PMT - november 2010

PMT-onderzoek, korte inleiding Centraal: Praktijkgericht onderzoek Onderzoek, duet voor twee stemmen…: Practice based evidence Evidence based practice Praktijkgericht onderzoek: Onderzoek dat uitgaat van vragen en problemen van beroepbeoefenaars in zorg en welzijn. Het is gericht op het genereren van toepasbare, bruikbare kennis en heeft als doel om met die kennis de praktijk van welzijn en zorg te verbeteren” (Migchelbrink, 2006, p. 18) Evidence Based Practice: Als professional vanuit een praktijkprobleem op zoek gaat naar het bewijs van effectiviteit van een behandeling op basis van onderzoek en deze ‘evidence’ beoordeelt op kwaliteit en toepasbaarheid in de concrete situatie. (Kuiper, Verhoef, de Louw & Cox, 2008) Wetenschappelijke invalshoek bijv Randomized Controlled Trial (RCT) Bij Practice-based evidence ligt de nadruk op de ervaringskennis van professionals en cliënten. Doel is het in een dialoog tussen praktijkonderzoekers, professionals en cliënten expliciteren, systematiseren en ontwikkelen van ervaringskennis tot ‘best practices’. (o.a. Smeijsters, 2009) Beschrijvende invalshoek

Continuüm PBE>><<EBP Vier niveaus van bewijs (Van Yperen en Veerman, 2008) Het basisniveau: duidelijke beschrijving interventie potentie om effectief te zijn. Het tweede niveau: de ‘interventietheorie’ veelbelovende interventie. Het derde niveau: aantonen behalen doelen met interventiemethode doeltreffende interventie Het vierde niveau: resultaat uitsluitend toe te schrijven is aan het programma experimenteel onderzoek (liefst met een RCT) de werkzaamheid van de interventie. Onderzoek en de PMT - november 2010

Plaats PMT onderzoek? EVP en PBE vergeleken Stuurgroep MDR EBP EBP<>PBE A1: systematische reviews minstens enkele onderzoeken A2 A2: gerandomiseerd vergelijkend onderzoek (RCT) Werkzaam B: RCT van matige kwaliteit of onvoldoende omvang Doeltreffend C: niet vergelijkend onderzoek Veelbelovend D: mening van deskundigen Potentieel PBE EVP en PBE vergeleken Plaats PMT onderzoek? Onderzoek en de PMT - november 2010

Doelstelling: Op zoek naar …. Aanleiding Overzicht actueel en gewenst PMT onderzoek (Overzicht scholingsbehoefte) Onderzoek en de PMT - november 2010

Vraagstellingen Vragen onderzoek: Beroepsspecifiek: Welke PMT onderzoeken lopen nu? PMT relevante onderwerpen voor toekomstig onderzoek? Instituutsspecifiek: Actuele bijdrage PMT aan instellingsonderzoek? Potentiële onderzoeksonderwerpen instelling en de PMT? Onderzoek en de PMT - november 2010

Methode: twee rondes Enquête ronde 1: Open vragen bij ‘Kwaliteitskringen’ Enquête ronde 2: Gesloten vragen op grond van uitkomst ronde 1 Deze inleiding: combinatie Enquête ronde 1: Open vragen bij ‘Kwaliteitskringen’: Werkveldgroepen NVPMT Studiedagen (jonge werkers, alumni master) Studenten Master PMT (lopend en afgestudeerd) Reactie: totaal 134 Enquête ronde 2: Gesloten vragen op grond van uitkomst ronde 1 >> 17 vragen Digitale enquête, verspreid onder leden NVPMT (N=489; respons: 89; 14,5%) Onderzoek en de PMT - november 2010

Resultaten 1e en 2e onderzoeksronde: algemeen Looptijd: oktober 2009-oktober 2010 Ronde 1: 134 reacties Ronde 2: Respons: 89 (N=489; 14,5%) Accent werkvelden: Algemene psychiatrie (35%) Eigen praktijk (15%) Kinder- en jeugd psychiatrie(15%) Licht VG (13%) Overig (22%) Onderzoek en de PMT - november 2010

10 25 12 15 N respondenten onderzoeks-vaardigheden in de opleiding: 22 26 10 Onderzoek en de PMT - november 2010

N respondenten positief: 64% Ja, uitdaging Ja, maar nog niet deskundig Nee, niet deskundig Nee, geen tijd Nee, onvoldoende bijdrage praktijk Geen keuze 17 17 N respondenten positief: 64% 29 Onderzoek en de PMT - november 2010

80% Onderzoek en de PMT - november 2010

Discussie…… verklaring verschil ‘bijdrage?’ en ‘actueel lopend?’ Is er een verband tussen opleidingsniveau en –inhoud en actuele stand van zaken PMT onderzoek in sectie? Noodzaak meer aandacht onderzoeksvaardigheden in opleidingen Ba en Ms (HBO en Uni)? Welke vaardigheden? Zelfs ten koste van ‘behandelvaardigheden’? Onderzoek en de PMT - november 2010

Onderzoek en de PMT - november 2010 Effecten van PMT op behandelingen Opzetten van PMT behandelingen Monitoren van PMT behandelingen Ontwikkeling PMT protocol*moduul Positionering PMT in instelling Samenwerking PMT * VT Samenwerking andere therapeuten Anders Geen keuze Onderzoek en de PMT - november 2010

Onderwerpen actueel onderzoek (1) Wandeltherapie bij depressie  Psychomotorische gezinstherapie, Mondriaan Heerlen LVB: toegevoegde waarde PMT? (schrijfgroep) Psychomotorisch diagnostisch instrument mbt agressie problematiek (PDI-A) Evaluatieformulier VT patiënt tevredenheid Studie terugvalpreventie bij depressie mbv MBCT effectiviteit van PMT-methoden   Licht Verstandelijk Gehandicapten (LVG) Emotie Regulatie Therapie (Avelijn, Hengelo en Ambiq, v.h. De Eik, Hengelo) en weerbaarheidstraining (Ipse, Nieuwveen). Jeugdhulpverlening agressieregulatie (Elker, Groningen i.s.m. Robert Boer Trainingen). In de revalidatie loopt onderzoek naar de inzet van PMT bij mensen met chronische pijn (Reade, Amsterdam; UMCG revalidatie, Groningen). Een onderzoek dat vanwege geldgebrek niet de van de grond is gekomen is het onderzoek naar de betekenis van wandelen op depressie bij ouderen met een milde tot ernstige depressie (Evean, Zaandam). Min of min vergelijkbaar verging het een promotieonderzoek naar de effecten “bewegingstherapie bij depressie" (Symforagroep, Almere). Er zijn ook enkele promotieonderzoeken gaande (Lia van der Maas, Reade Amsterdam; Thomas Scheewe, UMC Utrecht; Cees Boerhout, Rob Giel Onderzoekcentrum, UMCG, Groningen). Op grond van een globale analyse zitten de onderzoeken waarin de effectiviteit centraal staat in verschillende fases: van veelbelovend (categorie C, niet vergelijkend onderzoek) tot werkzaam (categorie A2, gerandomiseerd vergelijkend klinisch onderzoek). Met name de promotieonderzoeken zitten in de categorie A2. Een enkel onderzoek speelt zich af op het terrein van de efficiëntie van de interventiemethode. Hierbij staat veelal de samenwerking met vaktherapeutische collega’s centraal, of de samenwerking met psychologen of systeemtherapeuten, zoals het onderzoek Mindful spiegelexposure bij eetstoornissen (Smit, Offringa en Kramer; Emergis, Goes). Enkele onderzoeken gaan over diagnostiek en methodiek. We noemen hier het onderzoek naar vaktherapie, waaronder PMT, dat door KenVak i.s.m. verschillende instellingen wordt uitgevoerd. In eerste instantie gaat het om een voorlopige beschrijving (theoretische achtergronden, interventies, indicaties etc.) voor het basiszorgprogramma in de forensische psychiatrie. Daarnaast noemen we twee promotieonderzoeken (Emck, VU, Amsterdam, afgerond mei 2011; Scheffers, Windesheim, Zwolle, Rob Giel Onderzoekcentrum, UMCG, Groningen). Tenslotte is in Noord-Nederland een pilot-onderzoek Vaktherapie afgerond (2009-2011). Het betrof een inventarisatie en pre-post studie van het Rob Giel Onderzoekcentrum (RGOc) naar de effectiviteit van en tevredenheid met de vaktherapeutische behandelvormen bij psychiatrische patiënten (Aerts, 2011, publicatie in voorbereiding). Tijdschrift voor Directieve Therapie, Volume 29, Number 2. 93-111, june 2009. Onderzoek en de PMT - november 2010

Onderwerpen lopend onderzoek (2) Promotie onderzoeken: PMT bij mensen met chronische pijn in de revalidatie (Lia vd Maas) Fitness als behandelvorm bij mensen met schizofrenie (Tomas Scheewe) Agressieregulatie en eetstoornissen (Cees Boerhout) Kinderen met psychiatrische stoornissen en hun bewegingsgedrag (Claudia Emck) Het meten van lichaamsbeleving (Mia Scheffers) Onderzoek en de PMT - november 2010

68% Onderzoek en de PMT - november 2010

Instelling: Welk PMT relevant actueel onderzoek? VT/PMT en Zorgprogramma’s reguliere psychiatrie (RAAK, Venray) Samenwerking VT in de Forensische Psychiatrie (RAAK) Effectiviteit (cliënttevredenheid) Vaktherapie (RGOc) Drama Rescripting * Schema therapie Project ‘Iedereen beweegt’ (gehandicaptensport NL/Ruud van Wijck) Effect fysieke fitheid/stemming/depressie (Symforagroep) Begeleidingsvaardigheden groepsleiders Schema Focused Therapy Mindfull spiegel exposure VT in justitiële jeugdinrichtingen Forensische agressieregulatietraining zwakbegaafden Hechtingsproblematiek Etc… Onderzoek en de PMT - november 2010

Ordening onderzoeken Vier categorieën: Effectiviteit van de methode Efficiëntie van de methode Diagnostiek en methodiek Cliënttevredenheid

EVP en PBE vergeleken effectiviteit Stuurgroep MDR EBP EBP<>PBE A1: systematische reviews minstens enkele onderzoeken A2 A2: gerandomiseerd vergelijkend onderzoek (RCT) Werkzaam B: RCT van matige kwaliteit of onvoldoende omvang Doeltreffend C: niet vergelijkend onderzoek Veelbelovend D: mening van deskundigen Potentieel PBE EVP en PBE vergeleken effectiviteit D & M eff Cl

Conclusies actueel onderzoek ‘Weinig’ onderzoek…… maar wat er is, is veelbelovend en leerzaam (inhoudelijk, strategisch) ‘Weinig’ contact tussen pmt’ers van verschillende instellingen. Toename instituutsgebonden (RAAK) projecten Veel promotieonderzoeken: kansrijk, vliegwiel Wisselend beeld PBE<<>>EBP (accent potentiëel en veelbelovend, muv de promotieonderzoeken)

76% Onderzoek en de PMT - november 2010

30 21 47 Onderzoek en de PMT - november 2010 Aansluiting zoeken bij onderzoek instel. Effecten PMT behandeling Opzetten PMT behandelingen Monitoren PMT behandelingen Ontwikkeling PMT protocol e/o moduul Positioneren PMT op instelling Samenwerking PMT - VT Samenwerking PMT - andere therapeuten Anders Geen keuze 30 21 47 Onderzoek en de PMT - november 2010

Mogelijk PMT onderwerpen Samenwerking PMT met andere therapeuten in de ambulante setting Random voor- en nametingen module ‘grenzengroep’ (landelijk) Effectonderzoek training “Ho, tot hier en niet verder..!” Voor en nadelen multidisciplinair samenwerken Onderzoek effectiviteit module ‘pmt bij LGV kinderen en jongeren met onveilige hechtingsrelatie; groepsaanbod? Rots &Water? Systeem? Meerwaarde PMT voor de DGT behandeling/training. Hydro-relaxatie en eetstoornissen Etc. Onderzoek en de PMT - november 2010

25 13 34 Onderzoek en de PMT - november 2010

10 11 14 30 14 35 Onderzoek en de PMT - november 2010 Ontwikkeling instellingsplan onderzoek Effecten multi/inter behandelingen Opzetten multi/inter behandelingen Monitoren multi/inter behhandelingen Positioneren PMT/VT Samenwerking PMT – VT Samenwerking PMT- andere therap. Anders Geen keuze 10 11 14 30 14 35 Onderzoek en de PMT - november 2010

Instellingsonderwerpen tbv onderzoek en PMT deelname Effectiviteit/mogelijkheid samenwerking PMT-VT-systeemtherapeuten etc Aansluiten algemene effectmeting instelling In orthopedagogische centrum: mogelijkheden voor breed interdisciplinair onderzoek Onderzoek naar modules (noodzaak: evidence based of verlies aan banen…) Verzuchting: noodzaak goed onderbouwd voorstel, tijdsprobleem…. Onderzoek en de PMT - november 2010

Conclusies: algemeen Duidelijke wens tot bijdrage aan onderzoek (64%) Wens tot scholing mbt onderzoek (32%) Onderzoek en de PMT - november 2010

Conclusies: PMT specifiek Weinig lopend PMT onderzoek (nee: 80%) Grote verzameling onderwerpen lopend PMT onderzoek Accent: PBE en EBP ; protocollen, modulen Veel kansrijke PMT onderwerpen (ja: 76%) Accent: evidence/practice based, protocollen, modulen Onderzoek en de PMT - november 2010

Conclusies: zicht op instelling Geen relevant onderzoek op instelling (geen: 68%) Positieve inschatting toekomstige PMT relevante onderzoeksthema’s (ja: 47%) Instellingsonderwerpen: Opzetten, Monitoren en Effecten multi/interdisc behandelingen Positionering PMT dan wel VT Onderzoek en de PMT - november 2010

Trends, lijnen en ideeën Landelijk MDR/Trimbos (invloed PMT/VT beperkt) ‘Eis’ zorgverzekeraars: evidence / practice based Weinig financiële middelen subsidieverleners (RAAK, ZON MW) Instellingen Fusieprocessen: effectmeting/monitor mogelijkheden Samenwerking PMT-VT-andere therapeuten Noodzaak aantonen effectiviteit, zorgverzekeraars…. (F)VB FVB, samenwerking en afstemming Behoud aandacht vakspecifieke interventies (NV)PMT Rol NVPMT: onderzoeksfonds, ‘stoel’ in Kenniskring BGW? Rol opleidingen: meer aandacht onderzoek Ba en Ms (scholing, nascholing) Verbinden/monitoren van gemeenschappelijke ontwikkelingen Onderzoek en de PMT - november 2010

Voortzetting onderzoek lectoraat (1) Verhelderen belang van evidence-based practice en practice-based evidence Ondersteuning en scholing & door scholing Opstellen van een onderzoeksagenda tbv lectoraat&beroep i.s.m. RGOc: RAAK aanvraag effectiviteit PMT Noord Nederland? Studenten Master en Bachelor ‘gestuurd’ inzetten Ontwikkelen PON….. Samenwerking met lectoraat, NVPMT, opleidingen en instituten Onderzoek en de PMT - november 2010

Ideeën PON: Praktijk-Onderzoek Netwerk PMT: Onderzoekersplatform: Een door een kennisinstelling (RGOc&Windesheim?) ondersteund netwerk van praktijkinstellingen die op basis van een overeenkomst topics voor onderzoek selecteren waarna zij daaraan een bijdrage leveren Onderzoekersplatform: een concrete ontmoetingsplaats voor mensen die actief en serieus betrokken zijn bij onderzoek in het werkveld PMT. Digitaal informatiepunt panel van experts beantwoorden onderzoeksvragen van professionals Aanvraag RAAK publiek (bevordering professionalisering) Benutten protocollen en modulen? Meetings, schrijfgroepen, congressen, etc? Ontwikkelen PMT onderzoekssite? Blog? Twitter? Etc.? Onderzoek en de PMT - november 2010

Discussie Kansen? Bedreigingen? Doelen? Vormen? Deelnemers? Onderzoek en de PMT - november 2010

Lange weg…. Al met al kunnen we concluderen dat er veel gaande is, dat het animo om te onderzoeken groeiende is als gevolg van ontwikkelingen in het veld en de opleidingen, maar dat er nog een lange weg te gaan is.

Nadere gegevens lectoraat Lectoraat Bewegen, Gezondheid en Welzijn onderdeel van het Kenniscentrum Gezondheid en Bewegen, Hogeschool Windesheim te Zwolle Adres: Postbus 10090, 8000 GB Zwolle t.a.v. genoemd lectoraat Informatie: www.windesheim.nl, zie lectoraten Adresgegevens: Dr. Ruud Bosscher: rj.bosscher@windesheim.nl (lector) Drs. L.W. Sietsma: lw.sietsma@windesheim.nl (onderzoeker) Onderzoek en de PMT - november 2010