Geletterdheid….. Wat is dat? De vaardigheid om : gedrukte en geschreven informatie te gebruiken om in de maatschappij te kunnen functioneren, Om persoonlijke doelstellingen te bereiken Persoonlijke kennis en kunde te ontwikkelen

Verdeeld over drie gebieden Autonoom en adequaat handelen in talige situaties Genieten van taal en de culturele kant kunnen waarderen Toegang bieden tot de academische wereld van school en beroep

Kortom…. Geletterdheid heeft een: Communicatieve, Affectieve en Cognitieve kant.

Natuurlijke taalverwerving Denken Taal en denken zijn verweven Inhoud Taal gaat altijd ergens over Taalaanbod Taalontwikkeling gaat niet vanzelf Doen Taal moet je doen Reflectie Taalleren wordt zichtbaar voor de leerder

Taalverwerving in vijf pijlers Als de school wil aansluiten bij de natuurlijke manier van taalverwerving zijn de vijf aandachtspunten de pijlers voor voortgezette taalontwikkeling op school

De eerste pijler: denken Taal is denken: het één ondersteunt het ander Veel denkoperaties komen tot uiting in taal Door taal leer je de wereld te begrijpen

Wat betekent dit voor de praktijk? Leerkracht en leerling hebben veel interactie met elkaar Taalverwerving is altijd gekoppeld aan de echte wereld Er is dus een relevante context nodig Geïsoleerde taallessen over deelvaardigheden werken contraproductief

Tweede pijler: Inhoud Kinderen willen de wereld begrijpen, willen erbij horen, meedoen, contact. Dit is de motor van de taalontwikkeling. Taalmachine: een grote woordenschat zorgt voor veel voorkennis; dat zorgt weer voor goed begrip, dat zorgt weer voor meer woordkennis. Taalverwerving kan niet zonder kennisverwerving en v.v.

Vervolg pijler: ‘inhoud’ Praten is belangrijk: kwaliteit van de interactie is cruciaal Betekenisonderhandeling De meerwetende partner is de motor van het leren

Wat betekent dit voor de praktijk? De natuurlijke drive om de wereld in taal te vatten biedt kansen om taal te verbinden met betekenisvolle inhouden Het gaat om de inhoud; taalontwikkeling krijg je erbij! Mits: taalrijke omgeving; taal gekoppeld aan de inhoud en de kansen voor taalverwerving van te voren worden overdacht Niet voor iedereen gaat het vanzelf; soms wel loskoppelen van de inhoud en werken aan verbetering van taalvaardigheden

Pijler 3: Doen Veel doen Vaak in dialoog Waarin je samen kennis opbouwt Met de leerkracht als meerwetende partner

Wat betekent dit voor de praktijk? De rol van de leerkracht: Creëren van taalrijke omgeving Trainen en feedback geven op taalopdrachten Activerende didactiek toepassen

Pijler 4: reflectie Zonder reflectie komt er geen verbetering tot stand Natuurlijke (impliciete) reflectie: oefenen, proberen, reacties pijlen, verbeteren Expliciete reflectie: tilt de leerder bewust op het niveau van beschouwer waardoor ze naar hun eigen taaluitingen kunnen kijken

Praktijk Leerkracht als meerwetende partner: lokt taal uit, stelt open vragen, stimuleert het denken, creëert ruimte voor taalproductie tussen leerlingen zodat de leerling zich ontwikkelt Werken met leerlijnen Taalportfolio Bij specifieke problemen werken leerlingen apart aan taal

Pijler 5: taalaanbod Taalontwikkeling gaat niet vanzelf: kinderen leren spreken omdat er tegen hen gesproken wordt Het aanbod is de stimulans Een taalarm milieu zorgt ervoor dat de cyclus van taalontwikkeling hapert Dit heeft grote gevolgen voor het leren

Praktijk Rijke taalomgeving; veelzijdig en stimulerend materiaal Zone van naaste ontwikkeling Activerend gedrag van de leerkracht Rijke interactie met de leerkracht: het taalaanbod is niet los te zien van feedback

Tot slot: stelregels voor taalleren Taalleren is ingebed in ideeën over hoe leren gaat en past bij het pedagogisch klimaat van de school Je leert taal door veel taal te produceren ( doen!!) Taalverwerving gaat niet vanzelf; de school moet er iets aan doen Door taal ordenen we de wereld; taal en denken is met elkaar verweven Taalverwerving gaat vanuit inhoudelijke context Voor een goede taalverwerving is het belangrijk zichtbaar te maken wat de vorderingen zijn; reflectie is belangrijk