Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 1 Vormingssessie Laboratoria 13/09/2006 Geert De Poorter DG LABORATORIA Analyseplan 2006 – Vooruitzichten 2007

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 2 I. Controleprogramma 2007 : Inleiding  Witboek (12 janvier 2000) -Herwerking van de maatregelen inzake controle  Verordening (EG) nr. 882/2004 van het Parlement en de Raad van 29 april 2004 (officiële controles) -Naar een meerjarig, geïntegreerd controleprogramma

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 3 III. Controleprogramma jaar 2007  Het geïntegreerd Controleprogramma viseert : -De hele voedselketen -Het voldoen aan de garanties en de normen voor zover dit binnen onze bevoegdheid valt Bemonsteringsprogramma  Analyses van «producten » Inspectieprogramma  Controle van inrichtingen  Controle van producten  Controle van documenten

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 4 Zijn niet opgenomen in het programma  Audits ter validatie van een autocontrolesysteem  Inspecties : -Met het oog op erkenningen en toelatingen -Na overtredingen -Ten gevolge van klachten  Certificatie  Keuringen in slachthuizen

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 5 III. Controleprogramma criteria die in acht genomen werden Resultaten van voorgaande controles Advies van de Comités Budgetaire beperkingen Capaciteit (labo, personeel) Wetgeving controleprogramma Aanbevelingen EU risicoanalyse Keuring

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 6 III.1 Bemonsteringsprogramma 2007 : Database  Access database -Trio  Parameter  Matrix  Activiteit (plaats) -Nieuwigheden  Nieuwe tabel van de activiteiten (Bood)  Onderscheid tussen mogelijke monsternemers (FAVV, DMO, Dierenartsen, DGZ/ARSIA,…)  Identificatie van de bestemmeling (FAVV, FOD, BIRB,…)

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 7 III.1 Bemonsteringsprogramma 2007 : Vastleggen van het aantal analyses  Verschillende mogelijkheden -a) Aantal analyses wordt opgelegd door de wetgeving -b) Aantal analyses wordt vastgelegd door een risicoanalyse -c) Aantal analyses gerealiseerd in het kader van monitoring -d) Aantal analyses a priori geschat

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 8 III.1 Bemonsteringprogramma 2007 a) Analyses opgelegd door wetgeving  Aantal of frequentie van de analyses vastgelegd door de communautaire wetgeving -Doel: vaststellen van  Zoönosen  BSE (Feed)  Residuen van geneesmiddelen (slachthuizen en uitsnijderijen)  …

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 9 III.1 Bemonsteringsprogramma 2007 b) Analyses vastgelegd door een risicoanalyse  Aantal analyses vastgelegd door een statistische aanpak -Doel: vaststellen van  Chemische en microbiologische contaminanten,  Residuen,  Verboden stoffen, … -Geharmoniseerde statistische aanpak  Gebaseerd op het risico  Meerwaarde van de resultaten (risicoanalyse)

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 10 b.1) Geharmoniseerde statistische aanpak: Methodologie  Beschrijving van de populaties en identificatie van de te bemonsteren matrices  Vaststellen van de prevalentie -Waargenomen (voorgaande controles) -Geschat (literatuur) -Vastgelegd (te controleren prevalentie)  Vaststellen van het betrouwbaarheidsniveau -Gevaar -Blootstelling

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 11 b.2) Statistische aanpak: Criteria 1.GEVARENNIVEAU Score“niv. van gecontr. prevalentie” - Weinig gevaarlijk= 110 % - Waarschijnlijk gevaarlijk= 25 % - Gevaarlijk = 32,5 % - Zeer gevaarlijk= 41 %

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 12  2. Prevalentie (waargenomen of geschat 1 tot 4) 1= geen overschrijding van de norm Slechts zwak aantoonbaar en geen overschrijding Voorkomen is zeer weinig waarschijnlijk 2= lichte overschrijdingen van de norm regelmatig aantoonbaar, maar geen overschrijding voorkomen weinig waarschijnlijk, door gebrek aan gegevens 3= regelmatig overschrijden van de norm frequent aantoonbaar, lichte overschrijding, voorkomen mogelijk 4= frequent aantoonbaar en overschrijden van de norm voorkomen zeer waarschijnlijk b.2) Statistische aanpak: Criteria

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 13  3. Bijdrage van de matrix tot de totale blootstelling 1 tot 4 1= beperkte bijdrage (klein consumptie-aandeel en/of andere factoren spelen een belangrijke rol tot de totale blootstelling m.b.t. het hier beschouwde gevaar 2= matige bijdrage, bij gebrek aan gegevens 3= belangrijke bijdrage (groot consumptieaandeel en/of een zeer belangrijke bijdrage tot de totale blootstelling) 4= zeer belangrijke bijdrage (zeer groot consumptie-aandeel en/of praktisch de enige bijdrage tot de totale blootstelling) b.2) Statistische aanpak: Criteria

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 14 b.3) Statistische aanpak: Betrouwbaarheidsniveau  Op basis van het totaal van de scores Gevarenniveau+(prevalentie x bijdrage) SomBetrouwbaarheidsniveau % % %

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 15 b.4) Statistische aanpak illustratie

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 16 b.5) Statistische aanpak (synthese) Berekening van aantal monsters Gecontroleerd prevalentieniveau (10%, 5%, 2,5%, 1%) Gevaren Betrouwbaarheidsniveau (90%, 95%, 99%) Gevarenniveau (1 tot 4) Prevalentie (1 tot 4)Bijdrage (1 tot 4) Matrices Populaties Activiteiten Plaats BOOD Plan

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 17 b.5) Statistische aanpak (voorbeeld) 116 analyses Gecontroleerd betrouwbaarheidsniveau (2,5%) 3 MCPD betrouwbaarheidsniveau (95%) gevarenniveau (3) Prevalentie (1)Bijdrage (4) sojasaus Fond bouillon in blokjes soep/bouillon Saus, bouillon, … Transformatie Distributie BOOD Plan

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 18 III.1 Bemonsteringprogramma 2007 c) Monitoring  Aantal vastgelegd door een statistische aanpak -Doel: evaluatie van de prevalentie met een gegeven nauwkeurigheidsniveau  Microbiologische contaminanten (slachthuizen en uitsnijderijen) -Doel: toezicht  Ralstonia et Clavibacter (aardappelen)  Aantal vastgelegd door de communautaire wetgeving -Doel: evaluatie van de prevalentie  Dioxines en furanen

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 19 III.1 Bemonsteringsprogramma 2007 d) Aantal analyses a priori geschat  Aantal analyses hangt vast aan het voldoen aan een voorwaarde (import, aankoop, slacht,…) -Doel: vaststelling  BSE (slachten van runderen > 30 maanden)  Chemische en microbiologische contaminanten, residuen, verboden stoffen, … (invoer van pistachenoten, testen Brucella abortus bij aankoop van runderen, …)  Verificatie in geval van symptomen (identificatie van phytophtora ramorum, amerikaans vuilbroed bij bijen, …)

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 20 III.1 Bemonsteringsprogramma 2007 Aanpassingen van het aantal analyses  Verhoging van het aantal analyses in een gegeven populatie: max + 20% -Media -Politiek -Verbruikers -Economie  Op uitdrukkelijke en gemotiveerde vraag (vermeerderen of verminderen)

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 21 III.1 Bemonsteringsprogramma 2007 verantwoordingsfiches  Het aantal analyses wordt verantwoord in een fiche - Populatie (matrices) - Criteria  Gevarenniveau  Prevalentie  Betrouwbaarheidsniveau  Precisie (monitoring) - Activiteiten (plaatsen) - Unieke link naar de database

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 22 Bemonsteringsprogramma 2006 : in cijfers  analyses -Analyses op monsters genomen door het FAVV: Analyses op monsters genomen door derden:

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 23 Bemonsteringsprogramma 2006 : in cijfers  Analyses opgedeeld in productcategorie -Dierlijke productie: Plantaardige productie : Bereide producten: Dranken: Water (transformatie): Verpakkingen: Andere producten:

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 24 Bemonsteringsprogramma 2006 : Evolutie ten opzichte van 2005  Daling van het aantal analyses: -voor Mycobacterium bovis,  Tuberculinaties ( ) zijn nu ingedeeld in inspecties -Versterking van de coördinatie van de controles  Rekening houden met alle analyses die over de gehele voedselketen geprogrammeerd zijn (melk, eieren,…) ; -methodologie  Evenwicht van het aantal analyses rekening houdend met het risico (met name de microbiologie, de monsters worden niet meer systhematisch geanalyseerd op alle kiemen; de meeste pathogene kiemen worden bij voorkeur gezocht);

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 25 Inspectieprogramma BASIS = RISICOEVALUATIE 2.OPSPLITSING VAN DE KETEN IN SECTOREN-ACTIVITEITEN -LEVERANCIERS AAN DE LANDBOUW (VOEDERS – MESTSTOFFEN / FYTO) -PRIMAIRE PRODUCTIE (PLANTEN – DIEREN – GEMENGD-VERZAMELEN EN OPSLAAN VAN SPERMA-QUARANTAINECENTRA – TRANSPORT VAN DIEREN -TRANSFORMATIE (UITSNIJDERIJEN – VLEES / VIS / GELATINE – MELK EIEREN) -DISTRIBUTIE (GROOTHANDEL – TRANSPORT – DETAILHANDEL – STOCKAGE - HORECA)

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 26 3.VOLGENS DE NODEN -> ACTIVITEITSGEBIEDEN VERDEELD IN GROEPEN bvb. : DIERVOEDERS: - ERKEND - TOEGELATEN - GEREGISTREERD UITSNIJDERIJEN: - MET GRM - ZONDER GRM Inspectieprogramma

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 27 4.VERDELING SECTOREN/ ONDERSECTOREN / GROEPEN RAPPORT AANTAL INSPECTIES TUSSEN “WORST CASE OPERATOR” EN “BEST CASE” - HOGE SENSIBILITEIT (HS)  4 - GEMIDDELDE SENSIBILITEIT (MS)  3 - LAGE SENSIBILITEIT (LS)  2 Inspectieprogramma

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 28 VERDELING ACTIVITEITSGEBIED / SENSIBILITEIT A)LEVERANCIERS A.1) Diervoeders (HS) + (MS) + (LS) A.2) Phyto (LS) A.3) Meststoffen (LS) Inspectieprogramma

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 29 ACTIVITEITSGEBIED / SENSIBILITEIT B)Primaire Productie B.1) Planten (MS) B.2) Dieren (MS) B.3) Gemend (MS) B.4) Verzamelen en opslaan van sperma (LS) B.5) Verzamelcentra (MS) B.6) Quarantainecentra (HS) B.7) Transport en verhandelen van dieren (LS) Inspectieprogramma

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 30 C)TRANSFORMATIE C.1) Uitsnijderijen (HS) C.2) Vlees / Vis / Gelatine (HS) C.3) Melk / Eieren (MS) C.4) Vetten / Oliën (HS) C.5) Bijzondere Voeding (Novel food, babyvoeding …) (HS) C.6)Andere (MS) C.7)Opslag van vlees en vis (MS) Inspectieprogramma

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 31 D)DISTRIBUTIE D.1) Groothandel en Transport (LS) D.2) Collectiviteiten (MS) D.3) Detailhandel (slagers) (HS) D.4) Detailhandel (Andere) (LS) D.5) Horeca (MS) D.6)Opslag en transport van eetwaren (LS) Inspectieprogramma

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 32 5.PARAMETERS : 1) ACTIVITEIT SECTOR -> BASISFREQUENTIE 2) A.C.S. Gecertificeerd, of gevalideerd door FAVV 3) RESULTATEN VAN VOORGAANDE INSPECTIES (REFERENTIEPERIODE PER SECTOR) = LAATSTE INSPECTIE TENZIJ PRIMAIRE SECTOR ≤ 3 JAAR 4) SANCTIES OPGELOPEN IN DE JAREN N-1 en N-2 Programmatie : sectoriële aanpak Frequentie van inspecties

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 33 SCORES : 0  max. 80 pt (risico  ) 1)A.C.S. : NIET GEVALIDEERD OF AFWEZIG: 0 ptn GEVALIDEERD: 40 ptn 2)PROFIEL OPERATOR 2.1. RESULTATEN INSPECTIES REFERENTIEPERIODE: KLASSE I = 20 KLASSE II = 14 KLASSE III = 8 KLASSE IV en V = 0

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen SANCTIES VAN DE 2 LAATSTE JAREN GEEN SANCTIE=20 n SANCTIE= 20 - ns n = aantal sancties s = 2 (verwittiging) of 6 (PV) of 10 (verdenking/intrekken erkenning) SANCTIES = - P.V. - FORMELE GESCHREVEN WAARSCHUWING - SCHORSING / INTREKKING ERKENNING / TOELATING Inspectieprogramma

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 35 INSPECTIEFREQUENTIE -BEPALING NORM PER SECTOR (=X) -MODULEREN IN FUNCTIE VAN DE CATEGORIE VAN DE OPERATOR PTS CAT. HR MR LR  Xi 2Xii 3xiii  NORM Xi Xii Xiii  2 Xi 2Xii 3Xiii 2

Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen 36 Inspectieprogramma Berekening v.h. aantal inspecties Profiel operatoren Van de Sector Sectoren BOOD Plan Niveau sensibiliteit (HS, MS, LS) SAC (0 ou 40) Categorie 1 (best), 2 (normaal) 3 (slecht) basisfrequentieActiviteiten Locaties Inspecties Sancties