Lectoraat Mensen met Chronische Ziekten Zelfmanagement John Verhoef Lector Fysiotherapie Lectoraat Mensen met Chronische Ziekten verhoef.j@hsleiden.nl

Overzicht Theoretische achtergrond van zelfmanagement Waar gaat het echt om? Toekomstig onderzoek

Situatie in de zorg De Nederlandse bevolking vergrijst Toename van aantal chronisch zieken Afname in de potentiële arbeidskracht in de zorg Disbalans in de zorgvraag en zorgaanbod

Visie in de zorg Raad voor de Volksgezondheid & Zorg (2010) “Van Ziekte en Zorg naar Gezondheid en Gedrag”: Verantwoording bij de zorgvrager: gezonde leefstijl en gedragsverandering Empowerment van zorgvrager Nieuwe interactie tussen zorgvrager en zorgverlener Nieuwe manier van werken voor de zorgverlener

Zelfmanagement en ICT ondersteuning gezien als middelen

Theoretische benadering om de zorg voor chronisch zieken te verbeteren

Ontwikkeling van zorgstandaarden Zorgstandaarden in voorbereiding: Hartfalen Depressie Dementie Artrose Stoppen met roken Obesitas overgewicht

Zorg in transitie: denken vanuit de patiënt Verhaal geldt voor elke zorgverlener Fysiotherapeut

Definities vanuit perspectief van de patiëntenorganisaties Het individuele vermogen om goed om te gaan met symptomen, behandeling, lichamelijke en sociale consequenties van de chronische aandoening en de bijbehorende aanpassingen in leefstijl Zelfmanagement is effectief wanneer mensen in staat zijn zelf hun gezondheidstoestand te monitoren en de cognitieve, gedragsmatige en emotionele reacties te vertonen die bijdragen aan een bevredigende kwaliteit van leven (NPCF 2009) Co-creatie wordt niet genoemd

Welke vormen van management kunnen we onderscheiden? Medisch management: symptomen, medicijngebruik, behandelingen, health literacy Rol management: leefstijlen, beweging, voeding Sociaal management: ondersteuning familie, lotgenoten Emotioneel management: angst en onzekerheid, acceptatie ziekte Communicatie management: contacten met anderen, met zorgverleners Welke vorm van management wordt nu bedoeld

Kernaspecten van zelfmanagement Zelfmanagement een dynamisch proces Zelfmanagement vereist kennis, competenties en motivatie Centraal staat de patiënt met een chronische ziekte die samen met professional vaststelt wat hij zelf kan en wil doen Zelfmanagement als proces van co-creatie (mutual empowerment)

Zorg in transitie: stand van zaken binnen de fysiotherapie Hoe centraal staat de patiënt in ons beroepsprofiel? Hoe centraal staat de patiënt in onze richtlijnen? Hoe centraal staat de patiënt in onze opleidingen? In hoeverre is zelfmanagementondersteuning een vast onderdeel van de fysiotherapeutische zorg? Deze vragen zijn zeer actueel en worden binnen het Lectoraat Mensen met chronische ziekten van de Hogeschool Leiden gebruikt als uitgangspunt voor onderzoek. Omgaan met richtlijnen (bij multimorbiditeit) en de bruikbaarheid van kennis van RCT’s in dagelijkse patientenzorg

Waar gaat het echt om? Leefwereld van de professional en de leefwereld van de patiënt Competenties van patiënten en professionals, apart en in termen van co-creatie / mutual empowerment

Vos, Willems en Houtepen in J. Med Ethics (2004) Leefwereld van de professional en de leefwereld van de patiënt

Toekomstig onderzoek Mutual empowerment Combineren / expliciteren van visies op ziek en gezond en visie op onderzoek Ontwikkelen van toolkits voor patiënten en zorgprofessionals (op basis van benodigde competenties) Evicence-based onderwijs voor patiënten en zorgprofessionals Naast RCT’s ook aandacht voor alternatieve designs (kwalitatief onderzoek en case studies) Raak Int noemen samen met ft, ag en tno (Laurence noemen); op deze wijze komen onderzoek en onderwijs concreet samen.

Visualisatie van zelfmanagement www.zelfmanagement.com

Wordt vervolgd ... blijf in contact ... Hartelijk dank voor uw aandacht !

Referenties (1) Alpay L, Blanson Henkemans O, Otten W, Rövekamp T, Dumay A. E-health applications and services for patient empowerment: Directions for best practices in the Netherlands. Telemedicine and e-Health 2010, 16:787-791 Alpay L, Verhoef J, Xie B, Te’eni D, Zwetsloot-Schonk J. Current challenge in consumer health informatics: Bridging the gap between health information and information understanding. Biomedical Informatics Insights 2009, 2: 1–10. Barlow J, Wright C, Sheasby J, Turner A, Hainsworth J. Self-management approaches for people with chronic conditions: a review. Patient Education and Counseling 2002, 48:177-187. Blanson Henkemans O, Otten W, van Boxsel J, Hilgersom M, Rövekamp T , Alpay L. Nieuwe technologie en zelfmanagement: twee handen op één buik? Kwaliteit in de Zorg 2010, 2: 22-26. Omgaan met richtlijnen (bij multimorbiditeit) en de bruikbaarheid van kennis van RCT’s in dagelijkse patientenzorg

Referenties (2) Blanson Henkemans O, Molema H, Alpay L, Schoone M, Otten W, vd Boog, Rövekamp T. Innovaties voor Zelfmanagement: Ontwikkelen van Diensten en Technologie voor Duurzame Gezondheidszorg. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen (TSG) 2010, 3:112-116. Bodenheimer T, Lorig K, Holman H, Grumbach K, Patient Self-management of Chronic Disease in Primary Care. JAMA 2002, 288(19):2469-2475. Lorig K & Holman H. Self-management education history: Definitions, outcomes and mechanisms. Annals of Behavioral Medicine 2003, 26(1). Lorig K, Ritter P, Laurent D, Plant K. Internet-based chronic disease self-management: A randomized trial. Medical Care 2006 44(13):964-971. NL Zelfmanagement model: www.zelfmanagement.com Zorg standaarden: www.zorgstandaarden.nl/ NPCF: www.npcf.nl Omgaan met richtlijnen (bij multimorbiditeit) en de bruikbaarheid van kennis van RCT’s in dagelijkse patientenzorg