Onderzoek naar leren lezen en spellen Prof. dr. Anna M. T. Bosman Orthopedagogiek, Radboud Universiteit Nijmegen a.bosman@pwo.ru.nl www.annabosman.eu 18 maart 2008

Doel van onderzoek Kennis verkrijgen die inhoudelijk methodologisch controleerbaar is

Drie soorten onderzoeksvragen Theoretische vraag Technische vraag Praktische vraag (mijn onderzoek)

Stelling van Pytje (Pythagoras ca. 570-507 BC) Er bestaat een oneindig aantal drietallen van natuurlijke getallen die de volgende stelling waarmaken: a2 + b2 = c2 Voorbeelden zijn 32 + 42 = 52 62 + 82 = 102 52 + 122 = 132

Laatste stelling van Fermat* (1601-1665) Er bestaat GEEN drietal van natuurlijke getallen die voldoet aan de stelling a3 + b3 = c3 of a4 + b4 = c4, etc…. ofwel an + bn = cn * In 1994 bewezen door de Britse wiskundige Andrew Wiles

Hoe sla je gegevens/data op? Steen graveren Papier schrijven 1890: Gaatjes (ponskaarten o.a. draaiorgel) Magnetisch materiaal 1952: magneetband (bandrecorder) 1956: magneetschijf (hard disk, floppy disk) Optische schijf 1962: CD (1982 op de markt) 1968: DVD (in 1996 op de markt) 1987: BD of Blu-ray (februari 2008 op de markt) What is next: Holographic Versatile Disc??

Hoe leer je kinderen lezen en spellen? Lees- en spellingproblemen Regulier basisonderwijs: 10%-15% Speciaal basisonderwijs > 70%

Zo leer je kinderen lezen en spellen Wat s p e l l e z e n n Hoe

Het ‘Wat’ Structuur van de Nederlandse spelling gebruiken Regels (denk aan de raam/ramen of ram/rammen) Denkwijzen (oei, je hoort en j en je schrijft een i) Structuur van oefeningen doorhebben Leesoefeningen vooraf aan lezen Spellingoefening vooraf aan spellen

Het ‘Hoe’ Directe instructie Meer zintuigen gebruiken Leerkracht is model Frontale opstelling Meer zintuigen gebruiken Oog, oor, en beweging Toetsing en herhaling Elke dag dezelfde volgorde Elke dag een dictee

“Zo leer je kinderen lezen en spellen” Onderzoeksvraag Is de aanpak “Zo leer je kinderen lezen en spellen” beter dan andere(n)?

Deelnemende scholen X (zlkls) 1/10 2 6/6 9% Y 7/14 0/2 19% Z 3/9 4 4/2 School m / j anders-taligen medicijnen / diagnose 1 jaar L&S X (zlkls) 1/10 2 6/6 9% Y 7/14 0/2 19% Z 3/9 4 4/2 33%

Leeftijd, intelligentie en woordenschat X 6 jr 10 mnd 21 26 Y 6 jr 11 mnd 20 25 Z 7 jr 5 mnd * Leerlingen op school Z zijn gemiddeld een half jaar ouder dan op X en Y

3 leestoetsen

Letters lezen i s eu z l k v b h ou m o ui w uu aa p g a ei n e d u au oe j f oo ee ij ie

Woorden lezen (aantal per minuut) DMT-1 as roe sop fee bui guur oom rij heg uur kou weer zee hei lus oor vak deur aan peen kuil op wit mier eik fout hoef

Teksten lezen (AVI) jan met de kar wim gaat naar school. ik koop die roos van jou hij is al zes jaar. die zet ik in een vaas. zijn zus loes is nog geen vier. moe gaat het huis weer in. die is bij moe in huis ze zet de roos in de vaas. daar is jan met de kar. loes zit nu bij de wieg koop een roos, koop een roos! moe zet de pan op het gas. moet gaat met loes naar jan. daar gaat de bel. dat zijn pa en wim. wat is die roos mooi.

3 spellingtoetsen

Letters schrijven i s eu z l k v b h ou m o ui w uu aa p g a ei n e d au r t oe j f oo ee ij ie

8-woorden dictee boot riem uur gum wiel kan soep zaag

Spellingtoetsen Maart Juni 1 2 3 4 5 kip brug feest spuit markt hak bloem vuist vlieg kwast rook slee brief muts kalf teen hoest kaars kist sport klok taart wesp zus dorp trap pols kaft deuk worst kruk puist voet staart ster gesp vel rups klomp

Toetskalender Lezen Letters lezen x Woorden lezen Teksten lezen September November Maart Juni Lezen Letters lezen x Woorden lezen Teksten lezen Spellen Letters spellen 8-woordendictee Spelling

Verschillen tussen de scholen

Letters lezen (max. = 34)

DMT 1 in aantal woorden per minuut

Letters spellen (max. = 34)

8-Woorden spellen (max. = 8)

Maart-Dictees 1-3 in % correct

Juni-Dictees 4-5 in % correct

Niveaus van de scholen

Cito normen

DMT-niveaus in juni

Spellingniveaus in juni

Avi-niveaus in juni

Conclusies School X (zlkls) is veel beter dan Y en Z School X (speciaal basisonderwijs) doet niet onder voor scholen voor regulier onderwijs

Kritische vragen Is het absoluut zeker dat ZLKLS de oorzaak van de goede resultaten is? Is het voor alle soorten leerlingen effectief? Zijn alle onderdelen van het lespakket noodzakelijk om succes te hebben? Wat voor een onderzoek zou jij doen om vast te stellen of het echt door ZLKLS kwam dat school X zoveel beter was?