Angst & Dwang 15 november 2010 Yvonne Bijl

Agenda Angst & Dwang

Mijn eigen dwang

Machtsuitoefening waardoor men iemand tot iets noodzaakt Dwang Machtsuitoefening waardoor men iemand tot iets noodzaakt Bron: Van Dale

Dwangstoornis DSM-IV Er zijn dwanggedachten en/of dwanghandelingen De klachten veroorzaken veel spanning en angst. Zij kosten de betrokkene > 1 uur p/dag of verstoren het dagelijks leven in ernstige mate Als er een andere as-1- stoornis aanwezig is, bijv. een eetstoornis, dan zijn dwanghandelingen en dwanggedachten niet daartoe beperkt De klachten zijn geen direct gevolg van medicijnen, drugs of een lichamelijke ziekte

Uitingsvormen Dwanghandelingen Vaak of lang handen wassen Overdreven schoonmaken Controleren schoolspullen, sloten, gas Dingen controleren zodat kind niets overkomt Stoeptegels, allen op randen lopen Dingen aanraken, tikken Dingen bewaren die een kind eigenlijk niet nodig heeft omdat ‘t kind het moeilijk ivndt het weg te gooien Doorblijven gaan met dingen tot het goed voelt Dingen ‘gelijk’ maken Dingen recht zetten Dingen moeten vertellen

Uitingsvormen Dwanggedachten Bepaalde getallen, kleuren of woorden brengen geluk Zorgen maken over kleverige etensresten Bang om anderen ziek te maken Bang zijn om rare dingen tegen anderen te zeggen Beelden van iets geweldadigs of verschrikkelijks Vervelende gedachten over seksualiteit Zorgen maken over je uiterlijk Het voelt allemaal vies Zorgen maken over bacterieën en virussen Bang zijn dat je toe zal geven aan impulsen die binnenkomen (iemand doden of stelen)

Geen specifieke methoden voor handen Kinderpsychiatrisch onderoek Diagnostiek Geen specifieke methoden voor handen Kinderpsychiatrisch onderoek - Gestructureerd klinisch interview (ADIS) Kinderpsychiatrisch onderzoek Gesprek(ken) met patiënt Gesprek ouders Meetinstrumenten om ernst van de dwangstoornis vast te stellen Meeste kinderen hebben dwanghandelingen ipv dwanggedachten

Comorbiditeit 60-97 % heeft comorbiditeit Angststoornissen (50-60 %) Depressieve stoornissen (10-26 %) Ticstoornissen ADHD Gedragsstoornissen Combinatie dwang & tics komt veel voor Klachten ontstaan meestal al op jonge leeftijd Zorg om de nieuwe zorglijnen

Erfelijkheid (vooral als ‘t op jonge leeftijd ontstaat) Omgeving Etiologie Veel is nog onbekend Erfelijkheid (vooral als ‘t op jonge leeftijd ontstaat) Omgeving Biologisch Men vermoedt dat aanleg of kwetsbaarheid geerfd wordt, waarbij omgevingsfactoren tenslotte doorslaggevend zijn

Behandeling Hoe zit het? Gewone dwang Oorzaak & gevolg Denken-Doen-Voelen- Angst Vermijding Dwang is vaak doorgeschoten positieve eigenschap

Wat is ook alweer normaal? Inoefenen Behandeling Doen Wat is ook alweer normaal? Inoefenen

Behandeling Denken De manier waarop je naar een situatie kijkt en wat je hierbij denkt, bepaalt hoe je je voelt en wat je doet Donderwolken: vaak negatieve dingen! Hoe je je voelt, wordt beïnvloed door wat je denkt Nare gedachte-helpende gedachte Tegenargumenten Afwegen voors en tegens Onderzoeken Risicoprofiel Verstandig-onnodig Experiment

Opdracht Nobody is perfect…

Had je niet gedacht hè?…

Eigen inbreng van het kind Veel positieve ervaringen Aanpak pedagogisch Relatie Eigen inbreng van het kind Veel positieve ervaringen Gedrag bespreekbaar maken Wees je bewust van het manipulatieve gedrag van het kind

Wees op je hoede voor gekke fouten Ga nooit mee in de dwang Aanpak didactisch Succeservaringen Lat laag leggen Wees op je hoede voor gekke fouten Ga nooit mee in de dwang

Dwang = angst Tics = geen angst (drang) Dwang & Tics Dwang = angst Tics = geen angst (drang)

Filmpje

Angst ‘Onplezierig gevoel van beklemming of spanning, gepaard gaand met motorische en fysiologische verschijnselen als reactie op gewaarwording van gevaar’ (F.C. Verhulst, 1996)

Trailer

Angststoornis ‘Een psychische aandoening die zich kenmerkt door de aanwezigheid van een pathologische angst. Als een angst geen reële grond heeft en de betrokken persoon er sociale problemen door ondervindt, is er sprake van een stoornis’ (Wikipedia)

Angststoornissen DSM-IV Paniekstoornis Agorafobie Enkelvoudige fobie Sociale fobie Obsessieve-compulsieve stoornis Posttraumatische stress-stoornis Accute stress-stoornis Gegeneraliseerde angststoornis Angststoornis NAO

DSM-IV GAS Buitensporige angst > 6 mnd Moeite om de zorg te baas te blijven Angst/bezorgdheid met min. 3 syptomen: 1. Rusteloosheid of opgejaagd gevoel 2. Snel vermoeid zijn 3. Concentratie problemen of leeg gevoel in ‘t hoofd 4. Prikkelbaarheid 5. Gespannen spieren 6. Slaapstoornissen D. Bezorgdheid beperkt zich niet tot een AS I stoornis E. Angst/zorg geeft lijden F. Niet gevolg van psychoactieve middelen of andere stoornis

Etiologie Genetische factoren Biologische factoren Omgevingsfactoren Psychologische factoren Life events

Prognose & voorspellers > kans op een andere angststoornis of depressieve stoornis VTO Betrokkenheid van het systeem Intelligentie Aanwezigheid van psychopathologie Aanleg, o.a. temperament

Aanpak in de klas Erkenning & Acceptatie Veiligheid bieden Beschermen & weerbaar maken Andere kijk op problemen ontwikkelen Gedragsveranderende technieken

Filmpje