Monetaire beleidsbeslissing 21 mei 2012 €urosavers €urosavers

Overzicht Advies €urosavers Economische analyse Monetaire analyse Conclusie €urosavers

Advies €urosavers Basisrente onveranderd laten op 1 % Gebaseerd op economische & monetaire analyse Invloed op transmissiemechanisme €urosavers

Advies €urosavers 1% basisrente =>transmissiemechanisme => inflatie 2% €urosavers

Economische analyse €urosavers

Evolutie reële BBP: % (Q/Q-1) Bron: NBB €urosavers

Evolutie reële BBP Prognose: 2012: - 0,3% 2013: 1% Bron: Eurostat €urosavers

Evolutie reële BBP Groei daalt in Q4 2011 tot -0,3% Positief signaal naar eurozone Prognose voor België (Planbureau) 2012: 0,1 % i.p.v. 0 % 2013: 1,4 % groei Neerwaartse risico’s: Trage groei wereldeconomie => V Toename overheidsschulden =>besparingen overheid => investeringen => werkloosheid => koopkracht => groei stagneert / daalt Officiële rentevoeten ECB laag houden Advies: basisrentevoet 1% behouden €urosavers

Netto-export Eurozone 17 Goederen en diensten In miljard euro Netto-export Eurozone 17 Bron: ECB (2) €urosavers

Evolutie olie- en grondstofprijzen Trend: middellange en lange termijn Reden: EU-landen bezitten weinig grondstoffen grote afhankelijkheid Eindige voorraden Stijgende vraag van groeilanden Nu: tijdelijke daling, wegens dalende wereldvraag €urosavers

Grondstofprijzen wereldwijd 1992 2002 2011 Metaalprijzenindex – 20 jaar Metaal prijsindex: koper, aluminium, ijzererts, tin, nikkel, zink, lood, uranium 2005 = 100 Laatste 10 jaar 04-2002 = 55,2 03-2012 = 207,0 Index +151,8 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Metaalprijzenindex – 10 jaar Bron: Index Mundi, Gebaseerd op IMF €urosavers

Olieprijzen wereldwijd 1992 2002 2011 Ruwe aardolie prijsindex – 20 jaar Ruwe aardolie index: gemiddelde van 3 soorten ruwe olie: Dated Brent, West Texas Intermediate, Dubai Fateh (Wereldwijd) 2005 = 100 Laatste 10 jaar 04- 2002 = 47,7 03- 2012 = 222,1 Index +174,4 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Ruwe aardolie prijsindex – 10 jaar Bron: Index Mundi, Gebaseerd op IMF €urosavers

Wisselkoers Juni 2011: EUR 1 = USD 1,4652 => sterke WK => voordelig voor aankopen buiten Eurozone (bv. grondstoffen) Evolutie tot mei 2012: sterke daling EUR 1 = USD 1,2843 => verlies voordeel sterke WK Oorzaak daling WK: o.a. begrotingsmoeilijkheden, financiële crisis Bron: ECB €urosavers

Wisselkoers Wisselkoers euro / USD Sterke daling Zwakkere euro Minder beleggingen in euro Lage rente ECB Zwakkere euro Goed voor export Lagere aankoopprijzen voor buitenland Slecht voor inflatie Invoerprijzen stijgen (bv. de olieprijs) Bron: ECB €urosavers

HICP-inflatie eurozone Bron: ECB €urosavers

HICP-inflatie eurozone 2011-2012 Bron: NBB €urosavers

HICP-inflatie December 2011 stabiele periode: 2,7% April 2012: 2,6 % Prognoses (Eurostat) 2012: > 2 % 2013: ± 2 % Prijsstabiliteit: cruciale factor Investeringsprojecten (producenten/consumenten) Beleggers Opwaartse risico’s: Stijgende olie- en grondstofprijzen op middellange termijn Hogere indirecte belastingen €urosavers

Indirecte belastingen In meeste eurolanden: verhogingen Begrotingstekorten wegwerken Voorbeelden België: BTW-toepassingen uitgebreid (vb. diensten notaris & deurwaarder) Nederland: verhoging btw-tarief 19% naar 21% Opwaarts risico voor inflatie Neerwaarts risico voor investeringen en consumptie €urosavers

Private consumptie 2010-2011 % verandering Q / Q-4 Eurozone: + en Q4 2011 - België en Duitsland: + maar Griekenland: - Spanje: afwisselend +/- Bron: Eurostat €urosavers

Investeringen 2010-2011 Bedrijfsinvesteringen % verandering Q / Q-4 Probleemlanden: - Eurozone,BE & D: + maar evolutie Bron: Eurostat €urosavers

Productie: bouw 2011-2012 Eurozone: lichte België & Duitsland: lichte Spanje: lichte Bron: Eurostat €urosavers

Industrie: nieuwe orders 2011-2012 % verandering m/m-12 Trend: Probleemlanden Spanje & Griekenland: sterk negatief Bron: Eurostat €urosavers

Consumentenvertrouwen 2011-2012 Negatief Eurozone: lichte -21,3 dec -> -19,9 april België: na Duitsland: - Probleemlanden: Griekenland: -83,5 feb -> -78,7 apr Spanje: -24,7 feb -> -28,6 apr Bron: Eurostat €urosavers

Producentenvertrouwen: industrie 2011- 2012 Trend: - Griekenland: minder - Uitzondering: Duitsland; maar nu ook - Bron: Eurostat €urosavers

Producentenvertrouwen: bouwsector 2011- 2012 Trend: negatief België: blijvende Probleemlanden (SP, GR) herstel, maar nog steeds zeer - Bron:Eurostat €urosavers

Producentenvertrouwen: dienstensector 2011- 2012 Probleemlanden(SP, GR):  - BE & D + maar Eurozone: , - , stabiel Bron: Eurostat €urosavers

Economische gevoelsindicator 2011 - 2012 Eurozone,BE & D , stabiel Griekenland: zeer laag, maar licht Spanje: Bron: Eurostat €urosavers

Werkloosheid 2011-2012 Algemene trend: SP, GR, PT:  Duitsland:  , stabiel, < eurozone Eurozone:  VS:  Eurozone Maart 2012: 10,9% (hoogste peil sinds 1997) Prognose 2013: 10,8 % Bron: Eurostat €urosavers

Jongerenwerkloosheid Jongerenwerkloosheid probleemlanden: hoog Griekenland: 51,2 % (januari 2012) Spanje: 51,1 % (maart 2012) Eurozone maart 2012: 22,1% <22,1%: BE, DE,VS Bron: Eurostat €urosavers

Tewerkstelling 2007-2011 Eurozone: licht < 65 % D & NL: > 70 % Griekenland, Spanje, Italië: < 60 % en > 55 % Eurozone – VS: Eurozone < VS Bron: Eurostat €urosavers

Tewerkstelling Structurele hervormingen Loonmatiging Stijging concurrentievermogen  V Stijging werkgelegenheid  koopkracht Verschuiving industrie  diensten Gevaar afhankelijkheid buitenland Eigen productie blijft belangrijk (R& D) Bouwsector – economische groei €urosavers

Tewerkstelling - loonkost Trend: Opvallende ongelijkheid: sterke landen – zwakke landen België: te hoog; compensatie hoge productiviteit Bron: Eurostat €urosavers

Tewerkstelling - bouwsector Trend: Probleemlanden: Griekenland, Spanje: Duitsland: algemeen stabiel Eurozone: Bron: Eurostat €urosavers

Tewerkstelling Europese groeistrategie (Europa 2020) Werkgelegenheid 75% van de bevolking tussen 20 - 64 jaarwerk Onderzoek, ontwikkeling & innovatie 3% BBP EU Onderwijs >90%diploma middelbare school >40% van 20 - 34 jaar diploma hoger onderwijs Groei is noodzakelijk voor de eurozone Huidige crisis Toenemende vergrijzing Bron: Europese Commissie €urosavers

Monetaire analyse €urosavers

Transmissiemechanisme Economische analyse toetsen aan monetaire analyse €urosavers

Evolutie rente Bron: ECB (2) €urosavers

Geldhoeveelheid M3 2011-2012 Dieptepunt: september 2011 t.e.m. december 2011 In overeenstemming met evolutie bbp M . V = P . Y => P = M . V / Y Bron: Eurostat €urosavers 38

Geldhoeveelheid M3 2011-2012 Matige groei vanaf januari 2012 Niet zorgwekkend m.b.t. inflatie Bron: Eurostat €urosavers

Kredietverlening aan MFI’s Leningen van MFI’s in de eurozone in miljard euro Kredietverschaffing ECB tegen 1% December 2011: € 489 miljard Eind februari 2012: € 530 miljard Meer ademruimte voor MFI’s en overheid Mogelijkheid balansverbetering Meer rust op obligatiemarkten Geen duurzame oplossing Te veel geld in omloop Lening = schuld Totaal Overheid MFI’s Andere 2010 1 551,0 18,6 1 531,5 0,9 2011 2 728,5 18,0 2 709,5 1,0 2011 Q3 2 043,3 2 024,4 2011 Q4 2011 Nov 2 383,6 2 364,7 2011 Dec 2012 Jan 2 762,7 2 743,7 2012 Feb (p) 2 789,0 2 770,0 Totaal Overheid MFI’s Andere 2010 1 551,0 18,6 1 531,5 0,9 2011 2 728,5 18,0 2 709,5 1,0 2011 Q3 2 043,3 2 024,4 2011 Q4 2011 Nov 2 383,6 2 364,7 2011 Dec 2012 Jan 2 762,7 2 743,7 2012 Feb (p) 2 789,0 2 770,0 Bron: ECB €urosavers

Kredietverlening Groeipercentage van leningen aan gezinnen in de eurozone Daling van 2006 tot 2009 Consumentenkrediet bleef Krimpt vanaf 2009 Vanaf midden 2011: algemene Vertrouwenscrisis Rente ECB op 1% Minder kredieten = minder vraag Slecht voor economische groei Bron: ECB €urosavers

Kredietverlening Groeipercentage van leningen aan niet-financiële organisaties in de eurozone Top eind 2008 Instorting en lichte krimp in 2009 en 2010 Kredietcrisis Periode van lichte groei Eind 2011: lichte Schuldencrisis Bron: ECB €urosavers

Overheidsschuld Begrotingstekort in % van bbp Europese schuld blijft toenemen Positieve evolutie Algemene daling in 2011 Oorzaken: Kredietcrisis beter onder controle Nu opnieuw onrust: Griekenland! Begrotingspact EU eist tekort van max. 3% van bbp in 2013 Bron: Eurostat €urosavers

Overheidsschuld Bruto overheidsschuld in % van bbp Gestegen in 2011 Oorzaak: kredietcrisis Bepalend voor vertrouwen > 100 % van bbp: GR, IT, IE, PT België: prognose 2012: 98,8 % Stabilisatie door noodfondsen Maar: Schuld afbouwen => besparen => minder bbp-groei Kredieten & lage rentevoet ECB onmisbaar Echter beperkt =>hervorming noodzakelijk Bron: Eurostat €urosavers

Staatsobligaties Renteverschil met Duitsland op 1-jarige staatsobligaties Noodfondsen en kredietverstrekking ECB onmisbaar Meer vertrouwen in het land => lagere rente Veel liquiditeiten => meer vraag naar obligaties => lagere rente Maar: rente nog steeds relatief hoog voor probleemlanden Mogelijke oplossingen: Begrotingspact realiseren, beter financieel toezicht Euro-obligaties Uitbreiding permanent noodfonds ESM Bron: DE STANDAARD €urosavers

Spanje als voorbeeld van hoge rente staatsobligaties Situatie Bbp krimpt sinds laatste kwartaal 2011 Werkloosheidsgraad: 24,44% (maart 2012) Gemiddelde obligatierente tot 5,9% (april 2012) Spaanse beurs (Ibex) (april 2012) Oorzaak vertrouwenscrisis door: Explosie vastgoedbubbel Slechte balans voor Spaanse financiële instellingen Vastgoedleningen 11% van totale balans Snelle stijging van Spaanse overheidsschuld Doorgestroomd naar reële economie €urosavers

Conclusie €urosavers

Conclusie Reële BBP: trage groei Netto-export: positief Grondstof- en olieprijzen Korte termijn: dalend (krimp wereldvraag) Middellange en lange termijn: stijgend Wisselkoers EUR/USD: dalend (export + / import -) HICP- inflatie eurozone: 2,6 % en prognose dalend Indirecte belastingen eurozone: stijgend Investeringen (producenten/consumenten): dalend Consumenten & producentenvertrouwen: negatief Werkloosheid: stijgend Loonkosten: stijgend => Economie nog niet hersteld => Rentevoet behouden op 1 % …mits: een degelijk Europees toezicht op de financiële instellingen uitvoeren begrotingspact EN werk maken van duurzaam economisch en financieel beleid €urosavers

Conclusie Rente: laag M3: licht stijgend Kredietverlening door ECB: hoog Kredietverlening aan gezinnen & bedrijven: dalend Overheidsschuld: hoog, maar licht dalend => Economie nog niet hersteld => Rentevoet behouden op 1 % …mits: degelijk Europees toezicht op de financiële instellingen uitvoeren begrotingspact EN duurzaam economisch en financieel beleid €urosavers

Duurzame economie Enkele kenmerken huidig economisch model: Wereldwijd stijgende grondstof- en energieprijzen Langdurige schuldgedreven groei zonder gelijkmatig toenemende tewerkstelling (EU & VS) Overconsumptie Obesitas en diabetes = welvaartsziekten Lat ligt te hoog Stress Depressie Hoge zelfdodingcijfers Bron: topeconoom Geert Noels Boek: Econoshock €urosavers

Duurzame economie => Duurzame economische groei Streven naar duurzaam (nieuw) economisch model: Trager, duurzaam groeien (respect voor mens & milieu) Duurzaam investeren (prod./cons./overheid) Lager energie- en grondstofverbruik => minder afhankelijk van prijsschommelingen Beter voor milieu & maatschappij (ecol. voetafdruk) Kostenbesparend op LT => bewust omgaan met: Energie & grondstoffen Milieu: wereldwijd grond-, bos- en luchtbeleid Mens & arbeid Stimulerende en regulerende taak van overheden => Duurzame economische groei Bron: topeconoom Geert Noels Boek: Econoshock €urosavers

Advies €urosavers: Basisrente: 1 % Duurzaam transmissiemechanisme

Dank voor uw aandacht Tot in Frankfurt? Jonas De Cooman Jelle Mestdagh Simon De Roose Jelle Peelman Jeroen Boel €urosavers