Rechtvaardige Transitie Enkele uitdagingen voor de vakbonden

1. De vergroening van de economie onvermijdelijk én wenselijk Analyse: De (economische) activiteit overschrijdt de draagkracht van onze planeet overschrijden (grondstoffen, klimaat, verlies aan biodiversiteit, …). Onze economie - en dus onze bedrijven - moet noodzakelijkerwijze veranderen om terug binnen de ecologische grenzen te geraken. Uitdaging: De maatschappij (en dus ook alle bedrijven en vakbondsleden) bewust maken van de noodzaak / wenselijkheid van vergroening.

2. Groene economie is niet noodzakelijk sociaal Analyse: een aantal bedrijven vergroenen, maar doen dit ook vanuit managementlogica en vanuit streven naar meer winst Gevaren bij vergroening zijn dan: gebeurt pas als het bedrijf in de problemen zit verloopt top down verloopt met grote schokken (verkoop of sluiting van grote delen van het bedrijf met massaal ontslag) Gaat samen met maximale afwenteling van het gevolgen van het veranderingsproces op de werknemers en de overheid (werkloosheid, brugpensioen, opleiding, …)

2. Groene economie is niet noodzakelijk sociaal Uitdaging: een rechtvaardig veranderingsproces (just transition) O.a. sociale dialoog (VL, sector, bedrijf) en / of sociale actie voor: tijdige vergroening dialoog over de investeringskeuzes – bv. energie-efficiëntie vanaf welke IRR sociaal aanvaardbaar veranderingsproces – ontslag en vertrek maximaal beperken – opleiding en vorming om verandering te begrijpen (toekomstperspectief) en veranderende job inhoud aan te kunnen – Kennis van personeel valoriseren in veranderingsproces – motivatie van het personeel benutten / op pijl houden of versterken – stress door de verandering voorkomen of beperken implicaties voor veiligheid en gezondheid bewaken van nieuw productieproces, nieuwe producten, enz.

3. Zonder kaart en kompas varen we verloren Analyse: wie de verandering wil beïnvloeden moet informatie / kennis hebben en een langetermijnvisie. Uitdaging: Werk maken van betere informatieverwerving en visievorming op maatschappelijk niveau - Zie TNM op niveau van de economische sectoren - Zie studie ABVV-metaal op bedrijfsniveau – Delegees beter leren gebruik maken van de rechten op informatie (ondernemingsraad & CPBW) + vragen stellen – Ondersteuning verder uitbouwen ISMI = 0,17 mio vs ecologiesteun = 80 mio + SIOS = tientallen mio – De eigen EFI analyses verduurzamen – Campagnes opzetten (bv. klimaatweek)

4. Transitie zit overal Analyse: transitie naar een duurzame en rechtvaardige samenleving is zeer complex. Het grijpt sterk in op onze behoeftenvoorziening (voeding, wonen, mobiliteit, energie) en raakt aan veel aspecten van samenleving Uitdagingen: De vakbondswerking aanpassen zodat de implicaties van “just transition” overal in de werking meegenomen worden. – Een bedrijfswagen of een mobiliteitsbudget? – Dienstverlening bij vinden van een (andere) job – Opleiding bouwsector in het licht van Europese verplichtingen Ook tijd maken voor de lange termijn, hoe belangrijk de KT-sociale problemen ook zijn Frontvorming met progressieve middenveld = investeren in samenwerkingsverbanden en -processen