Henk Bilo ZIF, Isala Klinieken, Zwolle UMC, Groningen Symposium Diabetes en het Hart Cardiorenaal syndroom Amsterdam,17 april 2008 Henk Bilo ZIF, Isala Klinieken, Zwolle UMC, Groningen

De feiten Tot 30% van patiënten met hartfalen heeft een achteruitgaande of verminderde nierfunctie, waardoor: Langduriger ziekenhuisopnames Hogere mortaliteit Meer heropnames

Definitie cardiorenaal syndroom Een pathofysiologische afwijking van het hart en de nieren, waarbij een acute of chronische dysfunctie van het ene orgaan een acute of chronische dysfunctie van het andere orgaan kan induceren Pubmed 17-4-2008: “cardiorenal syndrome”: 82 hits

Mogelijke mechanismen Bongartz, Eur Heart J 2005; 26: 11

Achteruitgang van nierfunctie (SOLVD) Oudere leeftijd Lage ejectiefractie Verhoogde uitgangscreatinine Lage systolische bloeddruk Diabetes mellitus Hypertensie Gebruik van diuretica, betablokkers of plaatjesremmers

Hogere risico’s op nierfalen Bij bestaande nierziekte Bij bekende hart-vaatziekte Bij DM Bij micro- en macroalbuminurie Hypertensie Beneden de P5 voor leeftijd

Mortaliteit vs creatinineklaring

ADHF en nierfunctie

ADHF en nierfunctie

Indeling mate van nierfunctieschade Indeling van chronische nierziekten (K-DOQI richtlijn) Stadium beschrijving GFR (ml/min/1.73m²) 1 met normale nierfunctie ≥ 90 2 milde nierfunctiestoornis 60-89 3 matige nierfunctiestoornis 30-59 4 ernstige nierfunctiestoornis 15-29 5 (pre)terminaal nierfalen <15

Renal dysfunction and CV outcome Health care delivery system, n = 1,120,295 Median FU 2.84 yrs; age 55 yrs, 55 % female GFR ml/min/1.73m² HR (95% CI) mortality CV events 45-59 1.2 (1.1-1.2) 1.4 (1.4-1.5) 30-44 1.8 (1.7-1.9) 2.0 (1.9-2.1) 15-29 3.2 (3.1-3.4) 2.8 (2.6-2.9) < 15 5.9 (5.4-6.5) 3.4 (3.1-3.8) Go, NEJM 2004; 351: 1296

Furosemide vs GFR

Fysiologische veranderingen

eGFR vs leeftijd McCullough PA. Beyond serum creatinine: defining the patient with renal insufficiency and why? Rev Cardiovasc Med 2003;4(suppl 1):S2-S6. NLM CIT. ID 12556731

Nierfunctiemetingen Cockcroft-Gault = 1,23 × (140 – leeftijd) × gewicht Serumcreatinine Bij vrouwen × 0,85 MDRD4 =186,3 × (serumcreatinine)\-1,154 /× leeftijd\ -0,203 88,4 [ x 1,210 bij negroïde ras] [ x 0,742 bij vrouwen] 175 bij enzymatische creatininebepaling; /1,73 m²

MDRD

MDRD 4,1% 10,5% Prevalentie hartfalen

Creatinine assays in Nederland SKML (stichting kwaliteitsbewaking medische laboratoria) Reference HPLC: 56 µmol/l Met dank aan Jacques Wetzels 18

Joosten, internistendagen 2008 Resultaten bij DM Figuur 2 Figuur 1 <20 22-23 26-27 30-31 34-35 21-22 24-25 28-30 32-33 >35 (BMI kg/m2) 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70-79 >80 (leeftijdsinterval jr) Figuur 1 gemiddelde klaring per BMI-interval Figuur 2 gemiddelde klaring per leeftijdsinterval Joosten, internistendagen 2008

Definitie syndroom complex van verschijnselen, die kenmerkend zijn voor een bepaalde ziekte of toestand, gewoonlijk genoemd naar de ontdekker

Cardiorenal syndrome classification Cardiorenal Syndrome (CRS) General Definition: A pathophysiologic disorder of the heart and kidneys whereby acute or chronic dysfunction in one organ may induce acute or chronic dysfunction in the other organ CRS Type I (Acute Cardiorenal Syndrome) Abrupt worsening of cardiac function (e.g. acute cardiogenic shock or acutely decompensated congestive heart failure) leading to acute kidney injury CRS Type II (Chronic Cardiorenal Syndrome) Chronic abnormalities in cardiac function (e.g. chronic congestive heart failure) causing progressive and potentially permanent chronic kidney disease CRS Type III (Acute Renocardiac Syndrome) Abrupt worsening of renal function (e.g. acute kidney ischaemia or glomerulonephritis) causing acute cardiac disorder (e.g. heart failure, arrhythmia, ischemia) CRS Type IV (Chronic Renocardiac Syndrome) Chronic kidney disease (e.g. chronic glomerular or interstitial disease) contributing to decreased cardiac function, cardiac hypertrophy and/or increased risk of adverse cardiovascular events CRS Type V (Secondary Cardiorenal Syndrome) Systemic condition (e.g. diabetes mellitus, sepsis) causing both cardiac and renal dysfunction

Anemia is a common finding in patients with chronic kidney and heart disease. Across the spectrum of heart and kidney disease, anemia is independently associated with an impaired quality of life, poor outcomes, reduced survival, a reduced exercise capacity, the development of left ventricular hypertrophy (LVH), and increased severity of heart failure. For both chronic kidney disease (CKD) and HF, deterioration in kidney and cardiac function, respectively, are accelerated by anemia. Diabetes appears to amplify both the adverse prognostic relationship and the severity of the anemia for any given degree of renal dysfunction. Consequently, anemia has been a target for therapy in the management of patients with heart and kidney disease. Cardiac and renal functions are closely coupled, such that a deterioration in one organ impacts on the other. The reduction in cardiac output in the failing heart is sensed by the kidney as a volume-depleted state and results in vasoconstriction and sodium retention, which further exacerbates HF. Anemia influences outcomes by a complex interaction between the impairment in cardiac and renal function and the bone marrow, as shown in the above slide.

Anemia is a common finding in patients with chronic kidney and heart disease. Across the spectrum of heart and kidney disease, anemia is independently associated with an impaired quality of life, poor outcomes, reduced survival, a reduced exercise capacity, the development of left ventricular hypertrophy (LVH), and increased severity of heart failure. For both chronic kidney disease (CKD) and HF, deterioration in kidney and cardiac function, respectively, are accelerated by anemia. Diabetes appears to amplify both the adverse prognostic relationship and the severity of the anemia for any given degree of renal dysfunction. Consequently, anemia has been a target for therapy in the management of patients with heart and kidney disease. Cardiac and renal functions are closely coupled, such that a deterioration in one organ impacts on the other. The reduction in cardiac output in the failing heart is sensed by the kidney as a volume-depleted state and results in vasoconstriction and sodium retention, which further exacerbates HF. Anemia influences outcomes by a complex interaction between the impairment in cardiac and renal function and the bone marrow, as shown in the above slide.

Cardiorenal anemia syndrome Anemia is a common finding in patients with chronic kidney and heart disease. Across the spectrum of heart and kidney disease, anemia is independently associated with an impaired quality of life, poor outcomes, reduced survival, a reduced exercise capacity, the development of left ventricular hypertrophy (LVH), and increased severity of heart failure. For both chronic kidney disease (CKD) and HF, deterioration in kidney and cardiac function, respectively, are accelerated by anemia. Diabetes appears to amplify both the adverse prognostic relationship and the severity of the anemia for any given degree of renal dysfunction. Consequently, anemia has been a target for therapy in the management of patients with heart and kidney disease. Cardiac and renal functions are closely coupled, such that a deterioration in one organ impacts on the other. The reduction in cardiac output in the failing heart is sensed by the kidney as a volume-depleted state and results in vasoconstriction and sodium retention, which further exacerbates HF. Anemia influences outcomes by a complex interaction between the impairment in cardiac and renal function and the bone marrow, as shown in the above slide.

Syndroom? Korea-syndroom: paniekgolf in Korea in verband met aandelen van Lernout & Hauspie Chinees-restaurantsyndroom: acuut onwelzijn bij het nuttigen van sommige Chinese spijzen;wordt misschien veroorzaakt door het additivum natriumglutamaat Economy class syndroom: Trombose veroorzaakt door langeafstandsvluchten, langdurige vluchten en intercontinentale vluchten

Cardiorenaal syndroom Hart en nieren hebben elkaar nodig Uitgevonden door een cardioloog? Uitgevonden door een nefroloog? Uitgevonden in samenspraak?

Cardioneurovasculohepatorenaal syndroom Een ongeluk komt nooit alleen Zieke organen gaan sneller achteruit dan gezonde organen

Cardioneurovasculohepatorenaal syndroom Een ongeluk komt nooit alleen Zieke organen gaan sneller achteruit dan gezonde organen Oudere mensen gaan eerder dood

Cardioneurovasculohepatorenaal syndroom Een ongeluk komt nooit alleen Zieke organen gaan sneller achteruit dan gezonde organen Oudere mensen gaan eerder dood Mensen met een slecht hart gaan eerder dood Mensen met slechte nieren gaan eerder dood

Cardioneurovasculohepatorenaal syndroom Een ongeluk komt nooit alleen Zieke organen gaan sneller achteruit dan gezonde organen Oudere mensen gaan eerder dood Mensen met een slecht hart gaan eerder dood Mensen met slechte nieren gaan eerder dood Mensen met een slecht hart én slechte nieren gaan nóg eerder dood

Dank voor uw tijd

Mortaliteit vs eGFR ZODIAC gegevens