Voedingsmiddelen en voedingsstoffen Voeding en vertering Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

Voedingsmiddelen en voedingstoffen Wat je eet of drinkt = voedingsmiddel Voedingsmiddelen bevatten voedingsstoffen Plantaardige voedingsmiddelen ook voedingsvezel (cellulose)= ballaststoffen darmwerking+ stoelgang Voedingsstoffen: Eiwitten of proteïnen koolhydraten Vetten of lipiden Water mineralen zouten en vitamines

Functies van voedingsstoffen Bouwstoffen: In je lichaam bij vorming van cellen en weefsels Groei en ontwikkeling van lichaam Vervanging afgestorven cellen Herstel van verwondingen Brandstoffen: Dissimilatie energie Arbeid Lichaamstemperatuur Groei Ontwikkeling Herstel

Eiwitten of proteïnen Functie: Worden niet opgeslagen ! Eiwitten : opgebouwd uit groot aantal gekoppelde aminozuurmoleculen -> in verteringsstelsel gesplitst in afzonderlijke aminozuurmoleculen. dissimilatie Via bloed naar organen  weer aan elkaar gekoppeld in specifieke volgorde voor mens = eiwitsynthese 20 ≠ aminozuren 8 essentiële aminozuren ( moeten in voedsel voorkomen) 12 niet-essentiële aminozuren Functie: Belangrijke bouwstoffen (bestanddelen van cytoplasma, membranen, kernplasma tussencelstof) Enzymen Hormonen Transporteiwitten (hemoglobine) Worden niet opgeslagen ! als niet gebruikt?  gedissimileerd  ammoniak  in lever  ureum

koolhydraten Groepen: Functie: monosachariden, disachariden en polysachariden Functie: Belangrijke brandstoffen in lichaam 1g 17kJ energie Te veel : opgeslagen in lichaam  glycogeen ( lever en spieren)  vet  onderhuidse bindweefsel of rondom organen Bouwstoffen: DNA deoxyribose Celmembraan: koolhydraatketens

vetten Brandstoffen : Bouwstoffen  fosfolipiden in membranen 1g vet 38 kJ energie Onverzadigd vetzuur verzadigd vetzuur Te veel vetten  opgeslagen onder huid en rondom organen Onder huid : warmte-isolerende functie Bouwstoffen  fosfolipiden in membranen

gevolgen van te veel vet jaar

water Mens : 60% uit water Bouwstof Oplosmiddel voor allerlei stoffen (mineralen, ….) Transportmiddel (bloed) voor hormonen voedingsstoffen Regeling lichaamstemperatuur  zweten verdamping Verlies water : ademhaling, zweten, urine, ontlasting Aangevuld door water dat uit dissimilatie ontstaat Eten en drinken groenten en fruit Plots veel water verliezen kan levensgevaarlijk zijn

mineralen Bouwstoffen Kleine hoeveelheden Calcium (Ca)  skelet , Natrium (Na), kalium(K), chloride (Cl) celvocht, osmotische waarde en zenuwgeleiding IJzer (Fe) hemoglobine Fosfor (P)  DNA, ATP Spoorelementen (zeer geringe hoeveelheden) Jodium (I)  schildklier Fluoride (F)  gebit Zink zwavel (S) Koper Chroom Selenium Mangaan Molybdeen