DE EERSTE GRAAD

VOORAF: CONTOUREN Leerling <> aanbod van de school Gelijkheid <> gelijkwaardigheid Differentiatie <> klassamenstelling Algemene vorming <> vakken en lessentabel

OVERZICHT De jongere in de eerste graad Regelgeving Analyse van de A-stroom Analyse van de B-stroom De eerste graad in de toekomst Relatie met vorming in de bovenbouw Wat als … ?

DE JONGERE IN DE EERSTE GRAAD Van kind naar adolescent Rollen op school Verschillen (interesses, achtergrond, cognitief en psychomotorisch, motivatie) Interesse <> abstractieniveau

REGELGEVING Eerste leerjaar A Eerste leerjaar B Tweede leerjaar van de eerste graad (basisopties) Beroepsvoorbereidend leerjaar (beroepenvelden)

ANALYSE VAN DE A-STROOM 15 basisopties met zeer verschillende leerlingenconcentraties

15 BASISOPTIES Moderne wetenschappen Latijn Grieks-Latijn Artistieke vorming Handel Industriële wetenschappen Techniek-wetenschappen Agro- en biotechnieken Bouw- en houttechnieken Creatie en vormgeving Grafische technieken Hotel-voeding Mechanica-elektriciteit Sociale en technische vorming Textiel 70% 50% 30%

populatie september 2009 populatie september 2010 populatie september 2011 Agro- en biotechnieken3400,73340,73620,8 Artistieke vorming2990,72890,63290,7 Bouw- en houttechnieken7831,77611,76961,6 Creatie en vormgeving2680,62530,62290,5 Grafische communicatie en media1260,31520,31450,3 Grieks-Latijn1 9564, , ,4 Handel3 0266, , ,1 Hotel-voeding2970,73030,73040,7 Industriële wetenschappen1 2872, , ,9 Latijn , , ,6 Mechanica-elektriciteit2 1544, , ,3 Moderne wetenschappen , , ,6 Sociale en technische vorming , , ,7 Techniek-wetenschappen8401,99702,27961,8 Textiel20,00 0 Proeftuinproject100,06 6 TOTAAL % % % Basisopties Katholiek onderwijs: cijfergegevens

populatie september 2009 populatie september 2010 populatie september 2011 Agro- en biotechnieken 3400,73340,7362 0,8 Artistieke vorming 2990,72890,6329 0,7 Bouw- en houttechnieken 7831,77611,7696 1,6 Creatie en vormgeving 2680,62530,6229 0,5 Grafische communicatie en media 1260,31520,3145 0,3 Grieks-Latijn , , ,4 Handel , , ,1 Hotel-voeding 2970,73030,7304 0,7 Industriële wetenschappen , , ,9 Latijn , , ,6 Mechanica-elektriciteit , , ,3 Moderne wetenschappen , , ,6 Sociale en technische vorming , , ,7 Techniek-wetenschappen 8401,99702,2796 1,8 Textiel 20,00 0 Proeftuinproject 100,06 6 TOTAAL % % % Basisopties Katholiek onderwijs: cijfergegevens

ANALYSE VAN DE A-STROOM 15 basisopties met zeer verschillende leerlingenconcentraties Keuze: abstractieniveau <> interesse

Bron: peiltoets biologie – 2006

Bron: peiltoets IVV – mei 2011

ANALYSE VAN DE A-STROOM 15 basisopties met zeer verschillende leerlingenconcentraties Keuze: abstractieniveau <> interesse De basisoptie Moderne wetenschappen biedt inhoudelijk kansen …

ANALYSE VAN DE A-STROOM 15 basisopties met zeer verschillende leerlingenconcentraties Keuze: abstractieniveau <> interesse De basisoptie Moderne wetenschappen biedt inhoudelijk kansen … … maar benut ze nog onvoldoende

UITSTROOM BASISOPTIE MW Bron: beschrijvend onderzoek Edith Stein (regio Gent)

BEHAALDE ATTESTEN VANUIT MW IN HET EERSTE JAAR VAN DE TWEEDE GRAAD

ANALYSE VAN DE A-STROOM 15 basisopties met zeer verschillende leerlingenconcentraties Keuze: abstractieniveau <> interesse De basisoptie Moderne wetenschappen biedt inhoudelijk kansen … … maar benut ze nog onvoldoende Soms artificieel onderscheid tussen basisvorming en basisoptie

ANALYSE VAN DE B-STROOM Zeer heterogene instroom De dubbele finaliteit wordt niet bereikt

Janssen, R., e.a., Beginsituatie van leerlingen in het eerste leerjaar B van het secundair onderwijs, 2008.

ANALYSE VAN DE B-STROOM Zeer heterogene instroom De dubbele finaliteit wordt niet bereikt Groot aandeel van de beroepenvelden <> succesvolle latere zijinstroom in bso

DE EERSTE GRAAD IN DE TOEKOMST: UITGANGSPUNTEN Prikkelend voor alle leerlingen Observerend en oriënterend –Met het oog op een keuze voor een domein in de tweede graad –Met het oog op een studierichting in dat domein Geen voorafname voor de keuze voor een domein (cf. brede algemene vorming) Keuze van de studierichting in de tweede graad wordt bepaald door de plaats op het continuüm

Transferabelgericht toepasbaar Abstractconcreet Algemeenspecifiek

DE EERSTE GRAAD IN DE TOEKOMST: ‘A-STROOM’ Toegang via het behalen van het getuigschrift van basisonderwijs Verlaten van het onderscheid tussen ‘basisvorming’ en ‘basisopties’ Inzetten op de brede algemene vorming

EUROPESE SLEUTELCOMPETENTIES Communicatie in de moedertaal* Communicatie in vreemde talen Wiskundige competentie en basiscompetenties op het gebied van wetenschappen en technologie Digitale competenties Leercompetenties Sociale en burgerschapcompetenties Ontwikkeling van initiatief en ondernemerszin Cultureel bewustzijn en culturele expressie Met correcties: lichamelijke opvoeding en vorming, historische vorming, levensbeschouwelijke vorming

DE EERSTE GRAAD IN DE TOEKOMST: ‘A-STROOM’ Extra ondersteuning voor één of meer aspecten van vorming EN/OF Verbreding, verdieping of inkleuring van verschillende aspecten van de vorming

VOORBEELDEN VAN VERBREDING, VERDIEPING OF INKLEURING Wiskunde, wetenschappen en technologie –Een of meer stappen uit de wetenschappelijke methodiek/het technisch proces –Contexten –Focus op de professional/op de burger –Beheersingsniveaus: complexiteit van modellen, strategieën, problemen

VOORBEELDEN VAN VERBREDING, VERDIEPING OF INKLEURING Communicatie in vreemde talen –Extra taal, inclusief Latijn en/of Grieks –Beheersingsniveaus i.f.v. taalverwerving …

DE EERSTE GRAAD IN DE TOEKOMST: ‘B-STROOM’ Niveauoverschrijdend traject met aandacht voor het individueel ontwikkelingsperspectief Traject –Start laatste twee jaren BaO –Voorbereiding op kwalificatiegerichte studierichting (2de graad) na twee jaar SO –Instroom naar A-stroom geen uitgangspunt Gedocumenteerd verslag Beperking van de schoolse vertraging: automatische bevordering Brede algemene vorming: focus op geletterdheid

RELATIE MET VORMING IN DE BOVENBOUW Vorming op het einde van de derde graad –Basisniveau (voor elke sleutelcompetentie) –Gevorderd niveau –Deskundigheidsniveau –Opstapniveau

Voorbeeld: basiscompetenties Wetenschappen en technologie Algemene doelen Kennis Begrippenkader en wisselwerking met de natuurlijke wereld Grondbeginselen van de natuurlijke wereld en fundamentele wetenschappelijke/technische begrippen kennen. De wetenschappelijke methode en het technisch proces (technologie, producten, procedés …) kennen. De impact van wetenschappen en techniek op de natuurlijke wereld inzien. Wisselwerking wetenschappen & techniek en maatschappij Vorderingen, beperkingen, risico’s van wetenschappelijke theorieën inzien. De invloed van wetenschappelijke en technologische evoluties op de samenleving (besluitvorming, waarden, ethische vraagstukken, economisch, sociologisch, cultureel …) inzien.

Voorbeeld: basiscompetenties Wetenschappen en technologie Algemene doelen Vaardigheden Technologische instrumenten en machines hanteren. Wetenschappelijke en technische gegevens hanteren (grafieken, tabellen, schema’s …) om een doel te bereiken of tot conclusies te komen. Een onderbouwde redenering verwoorden.

Voorbeeld: basiscompetenties Wetenschappen en technologie Algemene doelen Attitudes Kritisch, nieuwsgierig zijn. Belangstelling hebben voor ethische vraagstukken. Respect hebben voor veiligheid en duurzaamheid m.b.t. wetenschappelijke en technische vooruitgang (eigen persoon, gezin, gemeenschap, wereld …). Openstaan voor wetenschappelijke en technische evoluties.

RELATIE MET VORMING IN DE BOVENBOUW Vorming en studiedomeinen

WAT ALS …

… ER GEEN HERVORMING SO KOMT? Naar een aangepaste invulling voor de jongeren in de B-stroom? Minder basisopties? Invulling keuzegedeelte in 1A? Kansen voor samenspel wiskunde, techniek, wetenschappen? Andere invulling van basisopties met het oog op bijkomende observering?