Nieuwjaarsconferentie Vormingplus Niet willen of niet kunnen? Naar een multidimensioneel model van digitale uitsluiting Mariën Ilse Vrije Universiteit Brussel Februari 3, 2012 Roeselare

IST – SVR – MIDIS Digitale uitsluiting herbekeken EMSOC – Innoviris Veldtekening Mediawijsheid Beleidsnota Mediawijsheid Digitale Week – Digitale Kermis Federaal Actieplan tegen de Digitale Kloof

Van digitale kloof naar digitale inclusie Beperkingen van ‘digitale kloof’ idee Complexiteit van ‘digitale uitsluiting’ Sociale uitsluiting ICT-gerelateerde drempels

Herziening traditionele drempels Naar een kwaliteitsvolle toegang  Thuis  Betaalbaar  Up-to-date materiaal  Snelheid & downloadlimiet  (Aantal) plaatsen van toegang

Herziening traditionele drempels Motivatie als structurele problematiek  Harde kern niet-gebruikers  Algemene attitudes tav ICT  Kwalitatief onderzoek  Bewustzijn vd meerwaarde van ICT  Motivationele stimulansen Digital choice

Herziening traditionele drempels Gebruik in context  Vrijheid  Autonomie  Betekenis in dagelijkse praktijken  Mechanismen van uitsluiting  Gebruikersprofielen

Herziening traditionele drempels Vaardigheden in volledige complexiteit  Overaanbod aan definities  Mediageletterdheid – alle media  Digitale vaardigheden – ICT Conceptualisering Operationalisering Methodologie ?

Herziening traditionele indicatoren Digital literacy is the awareness, attitude and ability of individuals to appropriately use digital tools and facilities to identify, access, manage, integrate, evaluate, analyse and synthesise digital recources, construct new knowledge, create media expressions, and communicate with others, in the context of specific life situations, in order to enable constructive social action; and to reflect upon this process.” (Martin, 2006:255)

Herziening traditionele indicatoren Digitale vaardigheden  Operationeel  Formeel  Communicatie  Informatie – cf. mediawijsheid  Strategisch – cf. meerwaarde, inclusie Tool / Medium Content

Herziening traditionele indicatoren Competenties  Basisgeletterdheid  Probleemoplossend vermogen  Bewustzijn en kennis over mogelijkheden van beschikbare tools  …

Aanvullende indicatoren Ondersteuningsnetwerken  Participatie  ICT cultuur Attitude – Gebruik – Bezit  Aanwezigheid hulpbronnen Warm experts – proxy users  Keuze favoriete hulpbron

Aanvullende indicatoren Leerproces digitale vaardigheden  Informeel & formeel leren Redenen niet-deelname, drop-out  Attitude tav opleiding & training Opportuniteiten, hulpbronnen  Plaats leerproces  Type leerstijl

Aanvullende indicatoren Sociale context  Micro / meso / macro niveau  ICT-cultuur  Dagelijkse praktijken ≈ levensstijl  Structurele mechanismen van uitsluiting  Onderwijs & middenveldorganisaties

Risicogroepen Vgs traditionele SES indicatoren ouderen, mensen met een fysieke of mentale handicap, laaggeschoolden, mensen die zich in een illegale situatie bevinden (cf. druggebruikers, uitgeprocedeerde asielzoekers…), chronisch zieken, mensen met geen of een laag inkomen, etnische minderheden, eenoudergezinnen of mensen die wonen in onderontwikkelde rurale gebieden

Kwetsbare groepen A worst case scenario  Minder toegang, vaardigheden, gebruik  Homogeen ICT-arm netwerk  Leerdrempels Vaak een situatie van wel willen maar niet kunnen = Digitale uitsluiting

Van digitale kloof naar digitale inclusie Digitale uitsluiting Digitale insluiting Identificatie drempels & acties In relatie tot multi-stakeholders

Van digitale kloof naar digitale inclusie Digital inclusion is all efforts by the public and private sector, civil society and the technology community devoted to developing and using ICT to address issues of societal exclusion in any dimension; creating new opportunities for inclusive empowerment and development through ICT, and preventing new ICT-induced gaps from emerging (Bianchi et al., 2006)

Digitaal Inclusie Beleid Cruciale (f)actoren  Multi-stakeholdersaanpak  èn / èn verhaal  Binnen breder inclusiebeleid  Ondersteuning middenveld

Digitaal Inclusie Beleid Cruciale (f)actoren  Informele participatieve leeromgevingen Vraaggedreven, in lijn met leefwereld  Sociaal kapitaal op lokaal niveau Race Online – Digital Champions  Pass it on  Give An Hour

Digital Champions

Ilse Mariën IBBT-SMIT Vrije Universiteit Brussel Tel / Februari 3, 2012 Roeselare