1 1 Diagnoseadvies van de sociale partners over O&O en innovatie ‘Naar een meer innovatieve economie’ 18 september 2006

2 2 Diagnoseadvies van de sociale partners Diagnose van het ‘Belgische’ innovatiesysteem  Regionalisering => bevoegdheden inzake W,T&I – beleid verdeeld over 3 gemeenschappen, 3 gewesten en federale staat  Overleg binnen IMCWB, maar desondanks wijst Hoge Raad 3% op fragmentatie beleid

3 3 Diagnoseadvies van de sociale partners Belangrijke aspecten voor innovatie : 1) Uitgaven aan O&O 2) Menselijk kapitaal voor O&O 3) Valorisatie van O&O 4) Interactie tussen innovatie-actoren 5) Ondernemerschap

4 4 1) Uitgaven aan O&O  Barcelonadoelstelling : 3% BBP voor O&O  Belangrijke doelstelling, maar aantal bedenkingen : O&O leidt niet automatisch tot innovatie Innovatie niet altijd gevolg van (binnenlandse) O&O –Niet-technologische innovaties vaak weinig te maken met O&O –O&O is duur en risicovol => andere manieren om kennis te verwerven –Relevante kennis kan ook uit buitenland komen

5 5 Internationale vergelijking O&O-intensiteit Bron: Eurostat (* gegevens voor 2002)

6 6 Evolutie belangrijkste financieringsbronnen (in mio euro) Bron: Eurostat

7 7 Evolutie belangrijkste financieringsbronnen Daling O&O gefinancierd door ondernemingen -conjunctureel, maar eventueel ook structureel ? - BE niet enige land

8 8 Uitgaven aan O&O  O&O door ondernemingen –Groter aandeel dan EU-15 –Sterke concentratie in beperkt aantal sectoren en (buitenlandse) ondernemingen –Weinig spillovers buiten kern  O&O door overheid –Kleiner aandeel dan EU-15, MAAR * goede intenties * fiscale maatregelen tellen niet mee

9 9 2) Menselijk kapitaal voor O&O  Belgische bevolking is over het algemeen goed opgeleid (cfr. aantal afgestudeerden hoger onderwijs) MAAR : - klein aandeel W&T-richtingen - dit aandeel verbetert weinig  Mogelijke bottleneck in de toekomst !  Belgische onderzoekers : hoge loonkost + laag nettoloon

10 Totale kost en nettoloon R&D-engineer (in euro) Noot : cijfers voor farmaceutische industrie op 1 juli 2005 Bron : HayGroup

11 Totale kost en nettoloon onderzoekers  Cijfers op 1 juli 2005, sindsdien –Loonsubsidie (50% BVH) voor onderzoekers in samenwerkingsprojecten met erkend onderzoekscentrum –Loonsubsidie (50% BVH) voor wetenschappelijk personeel in ‘jonge, innovatieve ondernemingen’ –Loonsubsidie (25% BVH) voor onderzoekers met diploma doctor in wetenschappen of burgerlijk ingenieur MAAR loonkloof blijft substantieel (vermindering BVH met 25% => daling loonkost 5%)

12 3) Valorisatie van O&O  OCTROOIEN : geen perfecte indicator, MAAR - lager dan gemiddelde EU-15 - sterke concentratie - vooral buitenlandse aanvragers  Aandeel nieuwe producten in omzet - dienstensector gemiddeld tot goed vergeleken met EU-15 - verwerkende nijverheid zwak vergeleken met EU-15

13 4) Interactie binnen innovatiesysteem % INNOVATIEVE BEDRIJVEN DAT SAMENWERKTE VOOR INNOVATIEPROJECTEN TUSSEN Bron : Eurostat, CIS-3

14 4) Interactie binnen innovatiesysteem Ook informele kennisstromen belangrijker in FI en SE (cfr. % innovatieve bedrijven dat externe informatiebronnen gebruikt voor innovatie) => zeker in vergelijking met deze landen kan interactie nog beter => sinds afname CIS-3 enquête wel aantal initiatieven om netwerkvorming en samenwerking te stimuleren

15 5) Ondernemerschap  Verband met innovatie - manier om kennis te valoriseren - meer concurrentie leidt vaak tot meer innovatie  Internationale vergelijking TEA-index = % beroepsbevolking dat betrokken is bij concrete activiteiten om een bedrijf op te richten of dat een bedrijf bezit dat jonger is dan 3,5 jaar

16 TEA-index => Tussen 2004 en 2005 is ondernemerschap ↑, maar lager dan EU en steeds minder gericht op high-potential starters ! Bron : GEM 2005

17 6) Overzicht conclusies 1)O&O-uitgaven : gemiddeld, MAAR - negatieve trend - klein aandeel overheid 2) Menselijk kapitaal : goed opgeleid, MAAR - weinig interesse in W&T-richtingen - grote loonkloof onderzoekers 3) Valorisatie : eerder zwak, zeker patenten en omzet door nieuwe producten in verwerkende nijverheid

18 6) Overzicht conclusies 4) Interactie binnen IS : vergeleken met FI en SE is zeker verbetering mogelijk 5) Ondernemerschap : laag + gebrek aan kwalitatief ondernemerschap